Stefania Grodzieńska

Pisarka, felietonistka, spikerka radiowa, scenarzystka, autorka tekstów kabaretowych, aktorka estradowa i teatralna, zwana „Pierwszą Damą Polskiego Humoru” (sama zaśmiewa się, gdy nazywają ją Pierwszą Damą Czegokolwiek).

Urodziła się 2 września 1914 roku w Łodzi. Jej ojciec wykładał filozofię i prawo na Uniwersytecie. Jako dziecko mieszkała w Moskwie, a po wybuchu rewolucji wyjechała wraz z rodziną do Berlina. Uczęszczała do szkoły baletowej, z której została wyrzucona (jedynymi przedmiotami, które aprobowała były język polski i łacina). Nie porzuciła jednak tańca – wręcz przeciwnie.

W 1933 roku przybyła do Warszawy i jako tancerka została zatrudniona najpierw w teatrzyku Cyganeria, później występowała w Teatrze Kameralnym, by wreszcie na dłużej związać się z Cyrulikiem Syberyjskim pod dyrekcją Fryderyka Jarosego.

W tymże teatrze, przygotowując spektakl „Słońce” (1937) Grodzieńska poznała satyryka i komediopisarza Jerzego Jurandota - swojego przyszłego męża.

Byli razem przez 42 lata, aż do jego śmierci.

Po wojnie, którą spędziła wraz z mężem w stolicy, została pierwszą spikerką polskiego radia w Lublinie. Później oboje związali się z rewiowym teatrem Syrena, który tuż po wojnie przeniósł się z Łodzi do Warszawy.

W 1945 roku zaczęła również pisać pierwsze felietony do „Szpilek” i „Przekroju”.

Miała wówczas kontakt z wieloma znakomitymi literatami (m.in. Janem Brzechwą). Ówczesny redaktor naczelny „Szpilek” przepowiadał zdolnej literatce, że „będzie kiedyś wielka”.

Talent Grodzieńskiej doceniał też sam Konstanty Ildefons Gałczyński.

W 1953 roku była współautorką scenariusza i dialogów do komedii Jana Rybkowskiego i Jana Fethke „Sprawa do załatwienia”, zaś w 1957 roku, wraz z reżyserem Leonardem Buczkowskim napisała scenariusz do filmu „Deszczowy lipiec”. Grodzieńska jest autorką wielu monologów i skeczy, które pisała samodzielnie, bądź z mężem, Jerzym Jurandotem.

Z ich tekstów śmiała się cała przedwojenna „warszawka”. Wykonywali je tak znakomici ludzie estrady, jak Hanka Bielicka, Adolf Dymsza, Alina Janowska, Kalina Jędrusik, Bogumił Kobiela, czy Irena Kwiatkowska.

Jednymi z bardziej znanych tekstów autorki są m.in. skecze z cyklu „Mąż i żona” (w radiowej interpretacji Magdaleny Zawadzkiej i Wiktora Zborowskiego).

Grodzieńska związana była zawodowo z polskim radiem, ale też z redakcją rozrywki Telewizji Polskiej. Jej prywatnym hobby były góry – szczególnie wysokie, skaliste Tatry. Przez lata należała nawet do ekipy wspinaczkowej.

Po śmierci męża w 1979 roku zarzuciła na dłuższy twórczość kabaretową, skupiając się na pisaniu wspomnień. Do pisania felietonów powróciła – z dużym powodzeniem - w latach dziewięćdziesiątych.

Zbiory jej felietonów i skeczy ukazały się pod takimi tytułami, jak „Dzionek satyryka”, „Jestem niepoważna”, „Brzydki ogród”, „Felietony i humoreski”, „Plagi i plażki”, czy „Kawałki męskie, żeńskie i nijakie”.

Jest również autorką biograficznego portretu Fryderyka Jarosego - „Urodził go Niebieski Ptak” oraz humorystycznych „Wyznań chałturzystki”, czy autobiografii „Już nic nie muszę”.

W 2001 roku pojawiła się w dokumentalnym filmie biograficznym poświęconym osobie satyryka, Janusza Minkiewicza, zatytułowanym „Minio”.

W 2000 roku otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w długoletniej działalności radiowej. W 2001 roku została uhonorowana nagrodą „Mistrz Mowy Polskiej”. Przed śmiercią związana była z „Gazetą Wyborczą”.

Zmarła po krótkiej chorobie 28 kwietnia 2010 roku. Została pochowana 4 maja 2010 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.