Jadwiga Barańska

Aktorka filmowa i teatralna, po dziś dzień utożsamiana z wybitną kreacją Barbary Niechcic w ekranizacji „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej, w reżyserii męża, Jerzego Antczaka. Stała odtwórczyni ról w jego filmach, znana również z działalności scenariopisarskiej.

Urodziła się 21 października 1935 roku w Łodzi. Studiowała w tamtejszej PWST, którą ukończyła w 1958 roku. W tym samym roku zaliczyła debiut filmowy u Jerzego Zarzyckiego w ekranizacji znanego wodewilu „Żołnierz królowej Madagaskaru”.

Tuż po ukończeniu studiów dostała angaż w Teatrze Klasycznym w Warszawie, z którym związana była do 1966 roku, kiedy to przeszła do tamtejszego Teatru Polskiego.

Na początku lat 60-tych związała się też z Teatrem Telewizji, gdzie występowała przez całą dekadę, głównie w spektaklach w reżyserii Antczaka, takich jak: „Dwa teatry” Jerzego Szaniawskiego, „Ojciec Goriot” Balzaka, „Wilki w nocy” Tadeusza Rittnera, „Szklana menażeria” Tennessee Williamsa, „Dude” Georgesa Feydeau, „Żałoba przystoi Elektrze” Eugene’a O’Neilla, „Skowronek” Jeana Anouilha, „Trzy siostry”, „Oświadczyny” i „Jubileusz” Antona Czechowa, „Dokąd wiodą te drogi” Gustawa Kolińskiego, czy głośny „Epilog norymberski”, zrealizowany w 1970 roku w wersji filmowej, również z udziałem Barańskiej.

* Mimo, że jej dorobek sceniczny był obszerniejszy, niż filmowy, szeroka publiczność pamięta ją raczej z ról filmowych, przede wszystkim z wybitnej i legendarnej już dziś kreacji Barbary Niechcic w filmowej i telewizyjnej ekranizacji „Nocy i dni” Jerzego Antczaka (1975, serial 1977, nagroda na FPFF w Gdyni, Srebrny Niedźwiedź na MFF w Berlinie, Gwiazda Filmowego Sezonu w Łagowie, zespołowa Nagroda Państwowa I stopnia, Złoty Gwóźdź Sezonu, Złoty Ekran i Indywidualna Nagroda Przewodniczącego Komitetu d/s Radia i Telewizji I stopnia).*

Niezapomniane kreacje stworzyła też jako bohaterka innych, znanych ekranizacji literackich - tytułowa „Hrabina Cosel” w filmowej adaptacji powieści Kraszewskiego, w reżyserii Antczaka (1968, Złota Apsara w Phnom Penh), czy hrabina Idalia Elzonowska, ciotka Waldemara w „Trędowatej” Heleny Mniszkówny, w reżyserii Jerzego Hoffmana (1976).

Ponadto zagrała w komedii Jerzego Ziarnika „Kłopotliwy gość” (1971) i wystąpiła u boku Jerzego Zelnika w amerykańsko-hiszpańskiej produkcji „Nido de viudas” (1977). W 1980 roku wyemigrowała wraz z mężem do USA.

Ich najsłynniejszą wspólną realizacją uskutecznioną wiele lat później po powrocie do Polski była biograficzna produkcja „Chopin. Pragnienie miłości” z Piotrem Adamczykiem i Danutą Stenką, gdzie Barańska nie tylko wcieliła się w postać matki Fryderyka, ale też miała swój wkład jako scenarzystka i reżyserka (2002). Kilka lat wcześniej według jej scenariusza i przy jej reżyserskiej współpracy powstała telewizyjna adaptacja „Damy kameliowej” Dumasa, w reżyserii Antczaka, z Anną Radwan w roli tytułowej (1994). Razem z mężem zrealizowała też dwa spektakle dla Teatru TV: „Ścieżki chwały” oraz „Cezar i Pompejusz” (1995-96).

W 1975 rok została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi z okazji 30-lecia kinematografii w Polsce Ludowej, a w 2008 roku - Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.