Agnieszka Holland zmierzyła się ze śmiercią
Agnieszka Holland powiedziała na wtorkowej promocji książki "Sprawa Henryka Hollanda" Krzysztofa Persaka, że dotąd nie zmierzyła się w swojej twórczości, przynajmniej w sposób świadomy, z tematem tragicznej śmierci ojca. "Może teraz przyszedł na to czas" - dodała.
Na zorganizowanej w Warszawie przez Instytut Pamięci Narodowej promocji książki Krzysztofa Persaka zjawiły się też siostra Holland - Magdalena Łazarkiewicz oraz ich matka - Irena Rybczyńska- Holland. Ta książka, wynik wielu lat badań archiwalnych, potwierdza to, co podejrzewaliśmy, niemal wiedziałyśmy od dawna. Mój mąż został zamordowany, ponieważ dostał się w tryby machiny wewnątrzpartyjnych rozrachunków - powiedziała Irena Rybczyńska- Holland.
Znany dziennikarz i działacz komunistyczny Henryk Holland 21 grudnia 1961 r. wypadł z okna własnego mieszkania podczas rewizji prowadzonej przez Służbę Bezpieczeństwa. Hollandowi wcześniej postawiono zarzut szpiegostwa, wiążąc jego sprawę z przekazaniem na Zachód informacji o przemówieniu Nikity Chruszczowa, w którym sowiecki przywódca ujawnił okoliczności śmierci Stalina. Gdy Chruszczow zaczął robić z tego powodu wyrzuty Gomułce, wybuchł międzynarodowy skandal. Śmierć Hollanda nasuwała podejrzenie mordu politycznego.
Po prawie pół wieku Krzysztof Persak próbuje wyjaśnić polityczne kulisy tamtych dramatycznych wydarzeń. Autor uważa, że za sprawą Hollanda kryła się intryga Mieczysława Moczara, który wykorzystał okazję, by uderzyć w politycznych konkurentów. Ofiarą tej rozgrywki padł także Henryk Holland. Autor wykorzystał w książce akta b. PZPR oraz dokumentację operacyjną kontrwywiadu MSW i akta śledcze, a także relacje uczestników wydarzeń.
Agnieszka Holland, która w roku śmierci ojca miała 13 lat, powiedziała, że nie miała dotąd odwagi, żeby zrobić film o tej tragedii. Ten temat jednak krążył gdzieś koło mnie. Uświadomiła mi to rodzina po przeczytaniu mojego scenariusza do filmu Andrzeja Wajdy "Bez znieczulenia". Bliscy uważali, że to film o moim ojcu, ja jednak nie miałam podczas pisania świadomości tego - powiedziała reżyserka.
Na los mojego ojca można patrzeć na różne sposoby. Można zobaczyć w nim historię polskiego Żyda - komunisty, można szukać w niej paraleli ludzkiego losu w ogóle. Może teraz, po opublikowaniu książki, która przedstawia obiektywną wersję wydarzeń, przyszedł czas na dotknięcie tego tematu w filmie? - dodała Holland. Książkę "Sprawa Henryka Hollanda" opublikowało wydawnictwo IPN.