Polski aktor teatralny i filmowy starszego pokolenia, znany również ze znaczących osiągnięć w zakresie twórczości radiowej. Jego 50-letnia kariera obejmuje w sumie ponad 120, głównie drugoplanowych i epizodycznych ról filmowych i telewizyjnych oraz wiele kreacji scenicznych. Grał m.in. u Jerzego Hoffmana, Stanisława Barei, Jerzego Kawalerowicza, Kazimierza Kutza, Tadeusza Konwickiego, Wojciecha Jerzego Hasa, czy Krzysztofa Zanussiego. Ostatnio zasłynął z roli Zygmunta Karabasza – właściciela wiejskiego sklepiku w telenoweli „Złotopolscy”.

Urodził się 29 czerwca 1926 roku w Kownie. Studiował w łódzkiej filii warszawskiej PWST, robiąc dyplom w 1949 roku. W latach 1949-60 był aktorem Teatru Nowego w Łodzi, później był związany z warszawskimi teatrami: Dramatycznym (1961-63), Narodowym (1969-74) i Powszechnym (1963-68 i od 1974 roku).

* Zadebiutował w 1953 roku, pojawiając się w epizodycznych rolach w „Żołnierzu zwycięstwa” Wandy Jakubowskiej i „Sprawie do załatwienia” Jana Rybkowskiego i Jana Fethke.*

Do końca lat 50-tych wystąpił w co najmniej kilku, bardzo znanych produkcjach, jak m.in. „Trzy kobiety” Stanisława Różewicza (1956), komedia „Ewa chce spać” Tadeusza Chmielewskiego (1957), czy „Prawdziwy koniec wielkiej wojny” Jerzego Kawalerowicza (1957).

Kolejna dekada to pierwsze role u Kazimierza Kutza (jako Kwaśniewski w „Ludziach z pociągu” 1961, czy Czesław Pierzchała w „Ktokolwiek wie..”1966), Jerzego Hoffmana (rola Śruby w „Gangsterach i filantropach” 1962 i wachmistrza w „Panu Wołodyjowskim” 1969), Ewy i Czesława Petelskich (jako człowiek z karabinem w wojennym „Naganiaczu” 1963, czy komendant w „Don Gabrielu” 1966) i Wojciecha Jerzego Hasa (jako kapitan czytający tytułowy „Rękopis znaleziony w Saragossie” 1965). To także występy u: Janusza Majewskiego (kryminał „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię” 1969, horror „Lokis. Rękopis profesora Wittembacha” 1970), Juliana Dziedziny („Mały” z Januszem Gajosem1970), Pawła Komorowskiego („Sobótki” 1965, „Stajnia na Salvatorze” 1967, „Przystań: 1970), Janusza Nasfetera („Ranny w lesie”, „Zbrodniarz i panna” 1963), Aleksandra Forda („Pierwszy dzień wolności”), Witolda Lesiewicza („Nieznany” 1964) i Jerzego Passendorfera („Niedziela niesprawiedliwości” 1965). Z większością twórców spotykał się niejednokrotnie w
kolejnych latach, grając chociażby w „Do krwi ostatniej...” (1978), „Znachorze” (1981) i „Ogniem i mieczem” (1999) Hoffmana, w produkcjach z cyklu „Oko proroka” (lata 1984-86) i ekranizacji „Syzyfowych prac” (2000) Komorowskiego, „Lekcji martwego języka” (1979) i „C.K. Dezerterach” (1985), Majewskiego, w „Spotkaniu na Atlantyku” (1980) Kawalerowicza, „Dolinie Issy” (1982) i „Lawie” (1989) Konwickiego, czy wreszcie w „Pismaku” (1984) Hasa.

Zagrał ojca głównego bohatera w słynnym „Awansie” Janusza Zaorskiego (1974), sędziego Gągolewskiego w serialu „Zaklęty dwór” Antoniego Krauze (1976), aktora-kelnera w „Misji specjalnej” Janusza Rzeszewskiego (1987) i właściciela baru „Błysk” w filmie „Nowy Jork- czwarta rano” Krzysztofa Krauze (1988).

Często kreował historyczne postaci: Dębińskiego w „Klejnocie wolnego sumienia” Grzegorza Królikiewicza (1981), generała Madalińskiego w „Racławicach. 1974” Lucyny Smolińskiej i Mieczysława Sroki, Ottona von Bismarcka w „Najdłuższej wojnie nowoczesnej Europy” Jerzego Sztwiertni (1981), czy księcia Mikołaja Radziwiłła w serialu „Kanclerz” Ryszarda Bera (1989).

Niejednokrotnie współpracował z Janem Łomnickim (m.in. „Poślizg” 1972), Henrykiem Bielskim (m.in. „Chrześniak” 1985), Markiem Nowickim (m.in. „Sceny nocne 1989), Stanisławem Jędryką („Wakacje z duchami” 1970), Jerzym Ziarnikiem (m.in. komedia „Kłopotliwy gość” 1971), czy Gerardem Zalewskim (m.in. „Ciosy” 1980). Dwa razy zagrał u Krzysztofa Zanussiego (nagrodzony w Wenecji „Rok spokojnego słońca” 1984, „Życie za życie. Maksymilian Kolbe” 1990), Stanisława Barei (seriale: „Alternatywy 4” 1983, „Zmiennicy” 1986) i Stanisława Różewicza („Kobieta w kapeluszu” 1984, „Anioł w szafie” 1987).

W latach 90-tych pojawił się na planie licznych seriali („Pogranicze w ogniu” Andrzeja Konica 1991, „Bank nie z tej ziemi” 1993-94, „Zespół adwokacki” Andrzeja Kotkowskiego 1993-94, „Bar Atlantic” Janusza Majewskiego 1996, „Ekstradycja 3” 198 Wojciecha Wójcika). Ponadto wystąpił w jako dyrektor PGR-u w „Kuchni polskiej” Jacka Bromskiego (1991), zagrał w słynnej komedii Sylwestra Chęcińskiego „Rozmowy kontrolowane” (1991) i ponownie spotkał się z Janem Łomnickim na planie „Wielkiej wsypy” (1992).

Począwszy od 2000, aż do 2005 roku regularnie gościł na małym ekranie, kreując postać Zygmunta Karabasza, właściciela sklepu w Złotopolicach w popularnej telenoweli „Złotopolscy”.

Ostatnio odsunął się od zawodu, z uwagi na problemy ze wzrokiem.

* Gustaw Lutkiewicz został wyróżniony trzema ważnymi odznaczeniami państwowymi: Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1970) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985). W 1994 roku otrzymał Złoty Mikrofon za wybitne osiągnięcia w twórczości radiowej, wieloletnią współpracę z Teatrem Polskiego Radia i kreację Polikarpa Lepieszki w powieści radiowej „W Jezioranach”.*

Oprócz ról teatralnych, filmowych, telewizyjnych i radiowych, zasłynął z interpretacji piosenek Bułata Okudżawy.

Komentarze

Trwa ładowanie