Tim Roth

Charakterystyczny aktor brytyjski i amerykański, znany z licznym występów u Quentina Tarantino. Ma na swoim koncie także współpracę z wieloma innymi, znamienitymi twórcami - Peterem Greenawayem, Stephenem Frearsem, Mikiem Leigh, Agnieszką Holland, Wimem Wendersem, Giuseppem Tornatore, Michaelem Haneke, Francisem Fordem Coppolą, Woodym Allenem i Robertem Altmanem. Stale związany z kinem niezależnym.

Urodził się 14 maja 1961 roku w Londynie. Właściwie nazywa się Timothy Simon Smith. Choć często omyłkowo brany jest za Amerykanina, ze względu na umiejętność perfekcyjnego naśladowania akcentów, którą szkolił już jako dziecko, w rzeczywistości jest 100% Brytyjczykiem.

Zanim rozpoczął studia aktorskie, przez pewien czas studiował rzeźbę w Camberwell Art College.

* Zadebiutował rolą skinheada Trevora w telewizyjnym filmie „Made in Britain” (1982). Dwa lata później wystąpił obok Gary’ego Oldmana w telewizyjnym filmie Mike’a Leigh „Meantime” oraz pojawił się w pierwszej roli kinowej, która stała się dla niego jednocześnie przełomową – płatnego mordercy w kryminale Stephena Frearsa „Wykonać wyrok” z Johnem Hurtem i Terencem Stampem (1984, nominacja do BAFTA, nagroda Mystfest dla najlepszego aktora, Evening Standard British Film Award dla Najlepszego Debiutanta).*

Po kilku mniej znanych występach pojawił się u boku Christophera Lamberta i Eda Harrisa w filmie Agnieszki Holland „Zabić księdza” (1988), wystąpił w słynnym filmie Petera Greenawaya „Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek” z Helen Mirren (1989), wcielił się w postać słynnego malarza – Vincenta van Gogha w biograficznym filmie Roberta Altmana „Vincent i Theo” (1990) oraz ponownie zagrał u boku Gary’ego Oldmana w tytułowej roli Guildensterna w filmie Toma Stopparda „Rosencrantz i Guildenstern nie żyją” (1990).

* Kolejnym przełomem w karierze Rotha było nawiązanie współpracy z reżyserem, który wkrótce potem zrewolucjonizował światowe kino – Quentinem Tarantino. Udany występ w roli Mr. Orange’a we „Wściekłych psach” (1992) zaowocował dalszymi występami: jako Pumpkin – Ringo w legendarnym „Pulp Fiction” (1994) oraz boy hotelowy w „Czterech pokojach” (1995). W międzyczasie nominowany był do Independent Spirit Award za główną rolę w kryminale „Mała Odessa” (1994) oraz otrzymał nagrodę BAFTA i nagrodę krytyków w Kansas, jak również jedyną nominację do Oscara, Złotego Globu i Saturna za drugoplanową rolę Archibalda Cunninghama w „Rob Royu” (1995).*

W 1996 roku wystąpił w muzycznej komedii Woody’ego Allena „Wszyscy mówią: kocham cię” z Drew Barrymore, a w 1998 roku zagrał główną rolę w muzycznym dramacie fantasy „1900: człowiek legenda” w reżyserii Giuseppe Tornatore.

* W 1999 roku z powodzeniem zadebiutował jako reżyser brytyjskiego dramatu „Strefa wojny” z udziałem Tildy Swinton i Colina Farrella. Film przyniósł mu C.I.C.A.E. Award na MFF w Berlinie, nominację do BIFA za reżyserię, nagrodę Best New British Feature na MFF w Edynburgu, nominację do Independent Spirit Award, Silver Spike na MFF w Valladolid, dwie nagrody na MFF w Lauderdale oraz Tróia Award dla najlepszego debiutanta.*

Rok 2000 to dołączenie do gwiazdorskiej obsady kostiumowego obrazu „Vatel” Rolanda Joffé, a 2001 – rola w „Niezwyciężonym” Wernera Herzoga i występ w kolejnej ekranizacji „Trzech muszkieterów”, zatytułowanej „D’Artagnan”, z Catherine Deneuve.

Rok 2001 to także słynna kreacja kapitana Thade’a w przygodowym filmie sci-fi „Planeta małp” Tima Burtona (nominacja do Saturna i do Empire Award).

W 2005 roku zagrał w amerykańskim remake’u głośnego horroru „Dark Water – Fatum” z Jennifer Connelly oraz pojawił się w powstałym wg scenariusza Sama Sheparda filmie Wima Wendersa „Nie wracaj w te strony”, a w 2007 roku wystąpił obok Naomi Watts w amerykańskiej wersji „Funny Games” Michaela Haneke oraz w romansie/thrillerze „Młodość stulatka” Francisa Forda Coppoli.

Ostatnio wziął udział w sequelu głośnego filmu akcji sci-fi „Incredible Hulk” (2008).

W filmografii aktora, poza wyżej wymienionymi znajduje się znacznie więcej niskobudżetowych, mniej znanych tytułów, które zawsze faworyzował i preferował. Wystąpił w sumie w kilkudziesięciu niezależnych produkcjach, zarówno kina europejskiego, jak i amerykańskiego.

Ma na swoim koncie również występy sceniczne i współpracę z brytyjskimi teatrami Glasgow Citizen's Theatre, Royal Court i Oval House.

Zobacz: Najlepsze filmy SF 2016 roku