Amerykański aktor, jedna z największych gwiazd w historii kina. Przez ponad 5 dekad stale gościł na ekranach kin, największą popularność zdobywając w latach 40-tych i 50-tych.

Urodził się 5 kwietnia 1916 roku w miejscowości La Jolla w Kalifornii. Nie miał stabilnego dzieciństwa – jego rodzice rozwiedli się, kiedy miał 5 lat, w wyniku czego zamieszkał z babcią. Ta często zabierała chłopca do kina, gdzie chodzili także razem z ulubionym psem. Miał zostać lekarzem, jednak pod wpływem silnego wrażenia, jakie wywarła na przyszłym aktorze obejrzana w Nowym Jorku sztuka teatralna, postanowił diametralnie zmienić preferencje co do przyszłego zawodu. Zaczął uczęszczać do Neighbourhood Playhouse w Nowym Jorku, by w 1942 roku zadebiutować na scenie Broadwayu („The Morning Star”), a rok później – w filmie „Dni chwały” (1943).

Jako aktor zdolny i przystojny, szybko zyskał uznanie i sławę – występ w kolejnym filmie „Klucze królestwa” (1944) przyniósł mu pierwszą nominację do Oscara.

W 1945 roku po raz pierwszy miał okazję współpracy z Alfredem Hitchcockiem na planie „Urzeczonej” z Ingrid Bergman. Z mistrzem spotkał się ponownie w 1947 roku na planie filmu „Akt oskarżenia”.

Z reguły grywał postaci bohaterów szlachetnych i prawych. Występował w różnych gatunkach filmowych – w westernie (m.in. „Pojedynek w słońcu” 1946, „Jim Ringo Rewolwerowiec” Henry’ego Kinga 1950, „Biały kanion” 1958 Williama Wylera, również jako producent, „Jak zdobywano Dziki Zachód” z Johnem Waynem 1962), filmie familijnym („Roczniak” 1946, Złoty Glob, nominacja do Oscara), w melodramacie („Dżentelmeńska umowa” Elii Kazana 1947, nominacja do Oscara), komedii romantycznej („Rzymskie wakacje” 1953 Williama Wylera z Audrey Hepburn, nominacja do BAFTA), filmie przygodowym („Śniegi Kilimandżaro” Henry’ego Kinga 1952, „Moby Dick” Johna Hustona 1956 i wersja TV z 1998, Złoty Glob), filmie wojennym („Z jasnego nieba” 1949, nominacja do Oscara, „Działa Navarony” 1961), thrillerze („Przylądek strachu 1962 i remake Martina Scorsese z 1991), czy w filmie science-fiction („Uwięzieni w kosmosie” Johna Sturgesa 1969).

Podobno odrzucił rolę w filmie „Pokochajmy się” (1960) Ivesa Montanda, ponieważ – co ciekawe – nie chciał pracować z Marilyn Monroe.

Za rolę w dramacie „Zabić drozda” (1962) Roberta Mulligana otrzymał Oscara, Złoty Glob oraz nominację do BAFTA dla Najlepszego Aktora.

W latach 50-tych, u szczytu popularności, dwukrotnie uhonorowany został Złotym Globem dla Najbardziej Popularnego Aktora (Henrietta Award, 1951 i 1955).

W 1968 roku otrzymał Honorowego Oscara za działalność humanitarną, w 1969 – Honorowy Złoty Glob za szczególny wkład w historię kina (nagroda im. Cecile’a B. DeMille’a).

Nagrody Specjalne za całokształt działalności przyszły nieco później – w 1986 roku aktor otrzymał taką nagrodę na MFF w San Sebastián, w 1989 – na MFF Cannes oraz w USA (od Amerykańskiego Instytutu Filmowego), w 1993 – Honorowego Złotego Niedźwiedzia w Berlinie, w 1995 – Honorowego Césara, w 1996 –Nagrodę Specjalną na MFF w Karlovych Varach, a w 1998 – Niemiecką Nagrodę Filmową za całokształt.

Zmarł 12 czerwca 2003 roku w Los Angeles. Został pochowany w mauzoleum znajdującym się w katedrze w Los Angeles.

Komentarze

Trwa ładowanie