Polański odbierze w sobotę w Warszawie Europejską Nagrodę Filmową
73-letni reżyser Roman Polański odbierze w sobotę w Warszawie "Nagrodę za całokształt twórczości", którą uhonoruje go Europejska Akademia Filmowa (EFA). Ceremonia wręczenia przyznawanych przez EFA Europejskich Nagród Filmowych odbędzie się w warszawskiej hali EXPO XXI.
28.11.2006 13:45
W ubiegłym roku nagrodę EFA za całokształt twórczości otrzymał szkocki aktor Sean Connery.
Nagrody EFA przyznawane są m.in. w kategoriach: "Najlepszy Europejski Film 2006", "Najlepszy Europejski Reżyser 2006", "Najlepsza Europejska Aktorka 2006", "Najlepszy Europejski Aktor 2006" oraz "Europejskie Odkrycie 2006".
Polański urodził się w 1933 roku w Paryżu, w rodzinie polskich Żydów. Jego prawdziwe nazwisko to Raymond Liebling.
W 1937 roku rodzina przeniosła się do Krakowa. W czasie wojny, z powodu żydowskiego pochodzenia, znaleźli się w krakowskim getcie. Rodziców Polańskiego wywieziono do obozów koncentracyjnych - matka zginęła w Oświęcimiu, ojciec przeżył obóz w Mauthausen. Polańskiemu udało się uciec z getta, wychowywał się potem w podkrakowskiej wsi.
W 1954 roku, w wieku 21 lat, wystąpił jako aktor w filmie "Pokolenie" Andrzeja Wajdy. W późniejszych latach zagrał m.in. w trzech innych filmach Wajdy - "Lotnej" (1959), "Niewinnych czarodziejach" (1960) i "Zemście" (2002), a także w "Do widzenia, do jutra..." Janusza Morgensterna (1960) i w "Zezowatym szczęściu" Andrzeja Munka (1960). W 1994 roku, wspólnie z Gerardem Depardieu, wystąpił w thrillerze Giuseppe Tornatore "Czysta formalność".
Studia reżyserskie w Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Polański rozpoczął w 1954 roku, dyplom uzyskał w roku 1959.
Jego reżyserskim debiutem fabularnym był "Nóż w wodzie" z 1962 roku. Obraz ten był pierwszym polskim filmem nominowanym do Oscara. Zdobył prestiżową nagrodę krytyków filmowych FIPRESCI na festiwalu filmowym w Wenecji. "Nóż w wodzie" został jednak źle przyjęty przez polskie władze - bardzo ostro skrytykował go m.in. ówczesny I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka. Polański zdecydował się wówczas wyemigrować z Polski.
W 1965 roku zrealizował w Wielkiej Brytanii głośny "Wstręt" z 22- letnią Catherine Deneuve w roli głównej - pokazujący schizofreniczny rozpad osobowości młodej dziewczyny. Rok później wyreżyserował "Matnię". Obraz ten odniósł wielki kasowy sukces, został uhonorowany Złotym Niedźwiedziem na festiwalu filmowym w Berlinie i otworzył Polańskiemu drogę do Hollywood.
W 1967 roku powstał film "Nieustraszeni pogromcy wampirów" - w roli głównej wystąpiła w nim amerykańska aktorka Sharon Tate - późniejsza żona reżysera. Ich ślub odbył się w Londynie w 1968 roku, kilka miesięcy później Polański przeniósł się do USA.
W 1969 roku w życiu Polańskiego wydarzył się dramat. 26-letnia Tate - będąca w zaawansowanej ciąży - została bestialsko zamordowana przez sektę Charlesa Mansona, której członkowie wdarli się do willi Polańskich w Kaliforni. Reżyser przebywał wówczas w Europie, gdzie promował swój kolejny film, "Dziecko Rosemary" - nakręcony w Hollywood satanistyczny thriller z udziałem Mii Farrow i muzyką Krzysztofa Komedy.
W pierwszej połowie lat 70. Polański zrealizował w Hollywood sensacyjne "Chinatown" z Jackiem Nicholsonem i Faye Dunaway w rolach głównych. Film zdobył Oscara za scenariusz oraz dziesięć nominacji do tej nagrody, m.in. za reżyserię. W 1979 roku powstał melodramat "Tess", w którym główną rolę zagrała Nastassja Kinski. Obraz zdobył trzy Oscary.
W roku 1977 wybuchł skandal - amerykański sąd uznał Polańskiego za winnego obcowania seksualnego z 13-letnią dziewczynką. Zanim ogłoszono wyrok, Polański opuścił Stany Zjednoczone i schronił się Francji. Dla amerykańskiego wymiaru sprawiedliwości stał się "uciekinierem spod prawa".
W roku 1988 wyreżyserował thriller "Frantic" z Harrisonem Fordem i Francuzką Emmanuelle Seigner w rolach głównych. Rok później aktorka ta, o ponad 30 lat młodsza od reżysera, została kolejną żoną Polańskiego. W 1992 roku Seigner wystąpiła w "Gorzkich godach" Polańskiego.
Wielki sukces przyniósł Polańskiemu film "Pianista" z 2002 roku, będący opowieścią o kompozytorze i pianiście Władysławie Szpilmanie. Uhonorowano go najbardziej prestiżowymi nagrodami filmowymi - Oscarem, Złotą Palmę w Cannes, francuskim Cezarem oraz Nagrodą Brytyjskiej Akademii Sztuki Filmowej BAFTA.
W 2005 roku reżyser zrealizował "Olivera Twista", ekranizację powieści Charlesa Dickensa.
Polański był już kilkakrotnie nagradzany za osiągnięcia życia - otrzymał m.in. Złotego Lwa za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji (w 1993 roku) oraz Polską Nagrodę Filmową "Orła" za osiągnięcia życia (w 2003 roku).
(fot. AFP)
