Kto "stworzył" Putina? Zrobili film o tym, jak doszedł do władzy
Jude Law zagrał Putina. To obsadowy wybór, który od razu przyciąga uwagę - trudno przecież o bardziej kontrowersyjną i wymagającą rolę. Francuski reżyser Olivier Assayas w "The Wizard of Kremlin" postanowił zajrzeć za kulisy władzy, by opowiedzieć o mechanizmach umacniania siły prezydenta o carskich inklinacjach (jego przydomek brzmi "Car"), rosyjskiej mentalności i rozpędzonym kole historii, którego nie da się już zatrzymać.
Paul Dano w "The Wizard of the Kremlin"
Assayas ubiera całą opowieść w ramy wywiadu. Amerykański dziennikarz (Jeffrey Wright) pojawia się w domu Vadima Baranova (Paul Dano), który postanowił podzielić się z nim swoją historią, przemyśleniami i osiągnięciami. Rozmowa zabiera widzów do Rosji lat 90. i pokazuje wydarzenia aż do czasów umacniania totalitarnej siły przez Putina. "The Wizard of Kremlin" to rosyjska opowieść o wybrańcu, za którego plecami stoi jego genialny stwórca.
Podobny ton ma "Wybraniec" Alego Abbasiego o początkach kariery Donalda Trumpa. Jednak francuski twórca nie sięga po pastisz, ironię czy sarkazm.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Kultura WPełni: Juliusz Machulski o przekraczaniu granic przez reżyserów
Rosja lat 90. to kraj, który zachłysnął się kapitalistyczną wolnością i możliwościami, jakie się z tym wiązały. Boom ekonomiczny i niezachwiana kreatywność pozwalały się bogacić i zdobywać wpływy w kraju. Oligarchowie rośli w siłę i z uwagą przyglądali się temu, co dzieje się na szczytach władzy. Vadim Baranov nie zamierzał stać z boku rewolucji, która działa się na oczach wszystkich.
Jako artysta szybko wyłapywał nastroje społeczne. Jako uważny obserwator rozumiał rosyjską duszę i jej potrzeby. Wkrótce zaczął rosnąć w siłę - znalazł się w kręgach wpływowych osób i zamierzał wykorzystać swoje możliwości.
Chyląca się ku upadkowi władza Borisa Jelcyna była doskonałym pretekstem, by stworzyć nowego polityka. Stojący na czele FSB Władimir Putin stał się idealnym kandydatem. Nikt nie spodziewał się, że funkcjonariusz tak szybko zdobędzie siłę, by zmieniać rzeczywistość świata.
"The Wizard of Kremlin" przenosi na ekran powieść Giuliano da Empoliego. To opowieść o politycznym rozliczeniu Vadima Baranova, który z ukrycia przygląda się działaniom Putina. Od wielu lat zastanawiano się, gdzie schowała się szara eminencja odpowiedzialna za stworzenie rosyjskiego przywódcy. W końcu do jego domu trafia dziennikarz. Baranov, gotowy na podsumowanie swojego życia, opowiada o najważniejszych momentach współczesnej historii. To spowiedź intelektualisty, który z przerażeniem spogląda na własne dzieło.
Assayas nie zamierza szokować. Nie tworzy portretu polityka, który zgromadził władzę absolutną, wprowadzając ponownie totalitaryzm. To raczej opowieść o rosyjskim społeczeństwie i refleksja o współczesnej polityce, w której wszystkie chwyty są dozwolone. Francuski twórca próbuje przy pomocy Baranova zrozumieć rosyjską duszę i w dość prosty sposób wyjaśnić, dlaczego dojście Putina do władzy było możliwe. Pokazuje, że w Rosji najważniejsze są władza i siła, wynikające z wpływów i pozycji. Pieniądze nie mają aż takiego znaczenia - raz są, raz ich nie ma. Sankcje nie robią wrażenia.
"The Wizard of Kremlin" to filmowe sprawozdanie z tego, co działo się za wschodnią granicą. Assayas przechodzi przez najważniejsze wydarzenia: dojście Putina do władzy, umacnianie jego pozycji przez eliminowanie niewygodnych oligarchów, protesty na Majdanie, olimpiadę w Soczi czy aneksję Krymu. Francuski reżyser odrabia z widzami lekcję z historii. I choć zagląda za kulisy rosyjskiej władzy, daleki jest od analizy głównej postaci. Pojawiają się pojedyncze mocne momenty, jak choćby wyznanie Putina, że nie chce Pokojowej Nagrody Nobla, lecz przywrócenia dawnej Federacji Rosyjskiej. Jednak to za mało, by wywołać poruszenie.
Assayas nie mówi niczego, co nie zostało już powiedziane. Paul Dano jest intrygującym przewodnikiem po tej rzeczywistości - wyważony i bardzo teatralny, niczym mnich oprowadzający zainteresowanego dziennikarza po swoim zakonie. Z manierą wszystkowiedzącego demiurga zaprasza do swojego życia, pokazując największe wzloty i upadki. Czaruje niczym mag i tylko nielicznym udaje się uciec od jego uroku. Jedynie jego żona Ksenia (Alicia Vikander) widzi go takim, jaki jest naprawdę.
Jude Law w roli Putina odrobił swoją lekcję. Jest bezbłędny w manieryzmach, sposobie chodzenia czy mówienia. I choć oczy zwrócone są w jego kierunku, to nie odgrywa w tej opowieści najważniejszej roli. Jest ucieleśnieniem wszystkich strachów, ale też marionetką, która wyrwała się spod kontroli.
Olivier Assayas mówi o masowej manipulacji. "The Wizard of Kremlin" opowiada o zjawisku. Nie jest prowokacyjny i nie zaskoczy nowymi tezami. Jeśli widzowie liczyli na skandal i elektryzującą historię brutalnego dochodzenia do władzy, francuski twórca im tego nie dostarczy.
To kino raczej chłodne i refleksyjne niż pełne napięcia. Assayas oferuje lekcję historii, ale nie dodaje jej szczególnej ostrości. "The Wizard of Kremlin" warto zobaczyć jako solidne studium rosyjskiej mentalności, lecz trudno oczekiwać, że film wstrząśnie czy zaskoczy widza.
Miliony wyświetleń "Obcy: Ziemia", katastroficzny finał "I tak po prostu" i mieszane uczucia po "Nagiej broni". O tym w nowym Clickbaicie. Znajdź nas na Spotify, Apple Podcasts, YouTube, w Audiotece czy Open FM. Możesz też posłuchać poniżej:
