Twórczość Andrzeja Wajdy w Nowym Jorku
W nowojorskim Lincoln Center od 17 października do 13 listopada pokazane zostaną wszystkie filmy pełnometrażowe Andrzeja Wajdy. Można będzie również zobaczyć dwa filmy dokumentalne, w których reżyser komentuje własną twórczość i historię polskiego kina.
Steven Spielberg w liście do prezydenta Academy of Motion Picture Arts and Sciences, popierając przyznanie Wajdzie Oscara za całokształt twórczości w 2000 roku pisał, że "Wajda należy do Polski, ale jego filmy są częścią skarbu kultury całej ludzkości".
Andrzej Wajda od środy jest w Nowym Jorku i osobiście zapowie filmy otwierające przegląd. Retrospektywę zatytułowano "Truth or Dare: Filmy Andrzeja Wajdy". Nazwę popularnej na amerykańskich prywatkach gry "Truth or Dare" można tłumaczyć jako "Prawda czy Ryzyko".
Nawiązując do tego tytułu, Wajda powiedział: "Pierwsze słowo - prawda. Jeżeli od 1945 roku robiliśmy filmy to prawda nie tylko zależała od nas. Cenzura, to dla nikogo nie jest tajemnicą, cenzurowała wszystko. Nie tylko problemy polityczne, ale może nawet bardziej problemy obyczajowe i społeczne. Pamiętam jak w filmie "Wesele" pojawiła się młoda aktorka, która jakoś niewyraźnie się zachowywała. Poprosiłem ją, żeby zaczęła się starać, żeby ją było widać na ekranie. Kiedy cenzura zaczęła wycinać różne sceny, to przyczepili się właśnie do jej sceny, kiedy w jednej ręce trzyma kieliszek wódki, ogórka i kawałek chleba, i na przemian - to zapija, to zagryza. Powiedzieli, że to kpina z polskiego ludu".
Podczas nowojorskich pokazów będą też słynne filmy Wajdy opowiadające o wydarzeniach politycznych w latach 70. i 80. np. "Człowiek z marmuru" i "Człowiek z żelaza". Według reżysera również dziś powinny powstać filmy polityczne, bo na pewno wielu Polaków chciałoby zobaczyć historię, w której jest odpowiedź na pytanie dlaczego rzeczywistość polityczna i społeczna w Polsce wygląda tak, a nie inaczej. Zdaniem Wajdy, w filmie opowiadającym o współczesnych problemach politycznych i społecznych warto byłoby także wesprzeć niektóre autorytety, jak np. Lecha Wałęsę. "To, co się wyprawia wokół niego jest haniebne" - uważa.
Nowojorska publiczność po raz pierwszy będzie miała okazję zobaczyć spektakle Teatru Telewizji. W ramach przeglądu w Antology Film Archives na Manhattanie będzie pokazane sześć produkcji Wajdy, z których część to adaptacje wcześniejszych spektakli teatralnych. W przedstawieniach grają wybitni polscy aktorzy i często są to ich legendarne role.
Na przykład obok klasycznej adaptacji "Makbeta" z 1969 roku z Danielem Olbrychskim można będzie obejrzeć wyjątkową interpretacje "Hamleta" z 1991 roku z Teresą Budzisz-Krzyżanowską w roli tytułowej czy analizę zła wojny, opartą na historii amerykańskiego dziennikarza przeprowadzającego wywiad z nazistowskim oprawcą - "Wywiad z Ballmeyerem" (1962r) z Gustawem Holoubkiem.
- Andrzej Wajda znany jest w świecie jako wybitny reżyser filmowy, ale poza granicami Polski niemal zupełnie nieznany - jako reżyser teatralny - powiedziała dyrektor Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku Monika Fabijańska.
Retrospektywę przygotował Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku we współpracy z Filmoteką Narodową, Instytutem Sztuki Filmowej i Telewizją Polską. Po przeglądzie w Nowym Jorku filmy Andrzeja Wajdy zostaną pokazane w innych miastach w USA i Kanadzie.