Danny DeVito
Aktor, producent i reżyser amerykański, słynący z nietypowego (152 cm) wzrostu, licznych kreacji komediowych oraz błyskotliwej kariery producencko- reżyserskiej.
Urodził się 17 listopada 1944 roku jako Daniel Michael DeVito Jr. w Asbury Park w stanie New Jersey, w rodzinie o włoskich korzeniach.
Studiował na American Academy of Dramatic Arts w Nowym Jorku, początkowo chcąc zgłębić tajniki pracy charakteryzatora filmowego. Stosunkowo szybko zmienił jednak kurs swoich zainteresowań, znienacka odkrywając w sobie pasję aktorską. W tym samym czasie poznał – wówczas jeszcze mało znanego – Michaela Douglasa, człowieka, z którym w późniejszym okresie zrealizuje wiele ważnych, wspólnych projektów.
** Jako aktor zadebiutował w 1970 roku w filmie „Szklane marzenia” Roberta Clouse’a, jednak jego przełomową rolą był występ w roli Martiniego w głośnym, wyprodukowanym przez Douglasa „Locie nad kukułczym gniazdem” Miloša Formana z Jackiem Nicholsonem w roli głównej. Przerastający jakiekolwiek wyobrażenia sukces filmu zapewnił mu rozpoznawalność i dalsze propozycje występów, a w efekcie – główną rolę Louiego De Palmy w znanym serialu TV „Taxi” (1978-83), która przyniosła mu Złoty Glob (1980), nagrodę Emmy (1981) oraz trzy dalsze nominacje do każdej z tych nagród.**
W 1983 roku ponownie spotkał się z Nicholsonem na planie głośnego obrazu „Czułe słówka” z Shirley MacLaine, a w 1984 roku zadebiutował jako reżyser pełnometrażowej komedii TV „Ważniak” z udziałem swojej żony, aktorki Rhei Perlman. Sam również zawsze pojawiał się we własnych produkcjach.
** Pierwszym wyreżyserowanym przez DeVito filmem kinowym była komedia kryminalna „Wyrzuć mamę z pociągu” (1987, nominacja do Złotego Globu za rolę komediową) z Billym Crystalem, a pierwszym zrealizowanym przez niego filmem, który odniósł realny sukces – komedia „Wojna państwa Rose” (1989, nominacja do Złotego Niedźwiedzia w Berlinie) z Michaelem Douglasem i Kathleen Turner.**
Zagłębiając się w tajniki reżyserii filmowej nie zaprzestawał występów w produkcjach innych reżyserów.
** W 1987 roku otrzymał nominację do Złotego Globu za kreację w komedii kryminalnej „Bezlitośni ludzie” (1986), w 1988 zasłynął z roli w komedii Ivana Reitmana „Bliźniacy” z Arnoldem Schwarzeneggerem, a w 1991 – z występu u boku Gregory’ego Pecka w komedii Normana Jewisona „Cudze pieniądze”.**
W latach 90-tych zrealizował dwa filmy z własnym udziałem – niezbyt udany obraz biograficzny „Hoffa” z Jackiem Nicholsonem (1992, nominacja do Złotego Niedźwiedzia) oraz familijny film fantasy „Matylda” (1996).
Jako aktor pojawił się w szeregu znanych produkcji - „Powrót Batmana” Tima Burtona (1992, nominacja do nagrody MTV w kategorii Najlepszy Czarny Charakter), komedia „Junior” z Arnoldem Schwarzeneggerem i Emmą Thompson (1994), komedia kryminalna „Dorwać małego” Barry’ego Sonnenfelda z Johnem Travoltą i Genem Hackmanem (1995), głośny film „kombinowany” (animacja z filmem fabularnym) „Kosmiczny mecz” z Michaelem Jordanem i królikiem Bugsem (1996), czarna komedia „Marsjanie atakują!” Burtona (1996), „Zaklinacz deszczu” F. F. Coppoli (1997), „Tajemnice Los Angeles” (1997) z Kevinem Spacey i Kim Basinger, „Transakcja” z Kevinem Spacey (1999), „Przekleństwa niewinności” (1999) Sofii Coppoli , czy wreszcie „Człowiek z księżyca” Formana (1999).
Przede wszystkim jednak lata 90-te to początek działalności DeVito na niwie produkcji filmowej. Jego debiutem producenckim był wspomniany już obraz „Hoffa” (1992) w jego reżyserii.
W kolejnych latach wyprodukował szereg filmów, przeważnie z własnym udziałem („Dorwać małego”, „Pełnia życia”, „Matylda”, „Co z oczu, to z serca”), wsławiając się najbardziej jako producent głośnego „Pulp Fiction” Quentina Tarantino (1994), zaś największy sukces osiągając dzięki „Erin Brokovich” Stevena Soderbergha (2000, nominacja do Oscara i BAFTA dla Najlepszego Filmu).
W latach 2002-2003 wyreżyserował dwie komedie kryminalne: „Smoochy” z Edwardem Nortonem i remake głośnego filmu „Starsza pani musi zniknąć” z Benem Stillerem i Drew Barrymore.
Najsłynniejsze występy aktorskie DeVito z ostatnich lat to rola u Tima Burtona w „Dużej rybie” (2003), u Woody’ego Allena w „Życie i cała reszta” (2003), w familijnych komediach bożonarodzeniowych: „Zakochane święta” (2004) i „Wesołych świąt” (2006) oraz u boku Kim Basinger w dramacie Marka Rydella „Even Money” (2006).
Jednymi z jego ostatnich realizacji producenckich były filmy: „Nadchodzi Polly” (2004) z Benem Stillerem, „Obcy krewni” (2006) oraz „Wolność słowa” z Hilary Swank (2007).
