Giuseppe Tornatore

Włoski reżyser, scenarzysta i producent. Twórca „Kina Paradiso” i „Maleny”.

Urodził się 27 maja 1956 r. w Bagherii - niewielkim miasteczku na obrzeżach Palermo na Sycylii. W wieku lat szesnastu, będąc uczniem miejscowego liceum, wyreżyserował dwie sztuki teatralne: "Bella Vita" Luigiego Pirandello i "L'Arte della Commedia" Edoarda De Filippo. W tym samym zrobił krótki film zatytułowany "Il Carretto", który przyciągnął uwagę RAI Television, z którą rozpoczął ścisłą współpracę w 1979 roku. Wtedy, jeden po drugim, powstało kilka filmów telewizyjnych: "Portrait of a Thief," "Meeting with Francesco Rosi," "Sicilian Writers" oraz filmy: "Giovanni Verga", "Luigi Pirandello", "Vitaliano Brancat", "Leonardo Sciascia", i "Guttuso's Diary".

W 1982 roku, Tornatore zdobył nagrodę za najlepszy film dokumentalny na Festiwalu Filmowym w Salerno za "Ethnic Minorities in Sicily".

Pełnometrażowym debiutem fabularnym Tornatore była adaptacja noweli Giuseppe Marazzo "Il Camorrista" (1986), opowiadającej historię włoskiego dziennikarza dzielnie walczącego z mafią, z Benem Gazzarą i Laurą del Sol. Film zdobył wtedy Nastro d'Argento (Silver Film Award) i Italian Golden Globe dla najlepszego młodego reżysera. Franco Cristaldi - producent kilku bardziej znanych filmów Felliniego, dostrzegł niezwykły potencjał kryjący się w pierwszym filmie Tornatore.

Zachęcał go do dalszej pracy nad kolejnymi filmami. Ostatecznie, doprowadziło to do projektu, który stworzyli razem, do drugiego filmu Tornatore, przełomowego "Cinema Paradiso", kręconego na Sycylii z udziałem takich aktorów jak: Philippe Noiret, Jacques Perrin, Salvatore Cascio i Enzo Cannavale. Był to również pierwszy wspólny film Tornatore i kompozytora Ennio Morricone, których współpraca trwa do dziś. Film zdobył Specjalną Nagrodę Jury na Festiwalu w Cannes, nominację do Złotej Palmy, Złoty Glob oraz Oscara dla najlepszego filmu zagranicznego, Nagrodę Specjalną Felix oraz dwie nagrody BAFTA (dla Najlepszego Filmu Obcojęzycznego oraz za najlepszy scenariusz.

Trzeci film Tornatore, "Wszyscy mają się dobrze", który reżyser określił jako "film drogi - słodko-gorzka komedia - thriller" z Marcello Mastroiannim, Michele Morgan i Salvatore Cascio zdobył nagrodę OCIC w 1990 roku na Festiwalu Filmowym w Cannes oraz Srebrną Wstążkę we Włoszech za najlepszy, oryginalny scenariusz.

W 1990 roku Tornatore został jednym z założycieli Philip Morris Cinema Project, która za cel postawiła sobie przywrócenie świetności klasyki kina włoskiego. Dzięki temu udało się przypomnieć m.in. wiele filmów krótkometrażowych autorstwa takich mistrzów jak Antonioni, Comencini, czy Visconti, i w ten sposób uratować je od zapomnienia W 1991 roku założył w Rzymie, ze swoim starszym bratem Francesco, firmę, która wyprodukowała kilka włoskich filmów fabularnych.

W latach 1992-93 Tornatore prowadził wykłady na Uniwersytecie w Palermo. Znalazł też czas na stworzenie programu telewizyjnego poświęconego pamięci pierwszej rocznicy zabójstwa sędziego, zaangażowanego w walkę z mafią, Giovaniego Falcone.

Czwarty film Tornatore to nakręcona w 1994 roku „Czysta formalność” z udziałem Gérarda Depardieu, Romana Polańskiego i Sergio Rubiniego.

W 1995 r. Tornatore zrealizował z kolei "Sprzedawcę marzeń” z Sergio Castellitto, Tizianą Lodato, Leopoldo Trieste i Nicolą Di Pinto. Film zdobył Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Wenecji, a potem był jeszcze nominowany do Oscara w kategorii Najlepszy Film Zagraniczny. Film zdobył także kilka Srebrnych Wstążek we Włoszech oraz trzy nagrody Donatello. Jeszcze w tym samym roku, reżyserując dla własnej firmy Sciarlo oraz dla Istituto Luce, Tornatore stworzył antologię filmu zatytułowaną "Lo Schermo a Tre Punte", będącą kompilacją filmowych impresji poświęconych Sycylii.

Tornatore zdobył uznanie filmem "1900: Człowiek legenda" (1998). To baśń o pianiście, który spędził całe swoje życie na morzu, z gwiazdorskim udziałem Tima Rotha.

W 1998 r. Tornatore otrzymał najwyższe odznaczenie państwowe za swój wkład do włoskiej kinematografii.

Rok 2000 to największy bodaj – od czasu „Cinema Paradiso” sukces międzynarodowy reżysera, za sprawą „Maleny” z Moniką Bellucci w roli głównej. Film nie tylko wypromował piękną Włoszkę, zapewniając jej międzynarodową karierę, ale też odniósł sukces frekwencyjny i został doceniony przez krytykę. Otrzymał nominację do Złotego Niedźwiedzia w Berlinie, do Złotego Globu oraz do nagrody BAFTA dla Najlepszego Filmu Obcojęzycznego.

Po sześciu latach przerwy powrócił jako reżyser thrillera „Nieznajoma” (2006, nagroda publiczności oraz nagroda za reżyserię na MFF w Moskwie).

Od kilku lat przymierza się do realizacji najprawdopodobniej anglojęzycznego, wysokobudżetowego filmu historycznego „Leningrad”. W 2009 roku wyreżyserował dramat historyczny pt. "Baaria", a rok później "L' Ultimo gattopardo: Ritratto di Goffredo Lombardo".