Jadwiga Jankowska-Cieślak
Miejsce urodzenia: | Gdańsk |
Filmografia: | Pierścionek z orłem w koronie (1992) (Choińska) Wkrótce nadejdą bracia (1985) (Ada) Trzeba zabić tę miłość (1972) (Magda) Wezwanie (1996) (1996) (Barbara Makowska) Znikąd donikąd (1975) (Marta) Boża podszewka II () (Analfabetka, matka zesłanej na Syberię) Instynkt () (matka Izy Grabek) Alicja w Krainie Czarów (2010) (2010) (Mniamałyga) Rysa (2008) (Joanna) Oda do radości (2005) (babcia) Droga wewnętrzna (2006) (dozorczyni) Demakijaż (2008) (Dozorczyni) Tatarak (2008) (Przyjaciółka Marty) Co słonko widziało (2005) (żona Józefa) Środa, czwartek rano (2006) (lekarka Ewa Kępska) Kochankowie z Marony (2005) (Gulbińska) Inna wyspa (1986) (Marta Kucharska) Ceremonia pogrzebowa (1985) (Anna) Studniówk@ (2018) (Danka) |
Wybitna aktorka teatralna i filmowa, zdobywczyni Złotej Palmy w Cannes za rolę dziennikarki w „Innym spojrzeniu” Károly Makka oraz trzech nagród aktorskich na FPFF w Gdyni.
Urodziła się 15 lutego 1951 roku w Gdańsku, jako najmłodsza z czwórki rodzeństwa. Do 11 roku życia wychowywała się w otoczeniu trójki starszych braci w Trójmieście, do momentu, gdy cała rodzina, z uwagi na profesję ojca – wojskowego, przeniosła się do Warszawy.
Jej najwcześniejszymi fascynacjami były książki i sport. Teatrem zainteresowała się jako nastolatka, pasjami uczęszczając i chłonąc możliwie jak najwięcej sztuk, wystawianych na warszawskich scenach. W tym czasie, za namową koleżanki trafiła na zajęcia kółka teatralnego, prowadzone przez Jadwigę Marso przy Pałacu Kultury i Nauki, rozpoczynając w ten sposób swoją życiową przygodę z aktorstwem.
Bez problemu dostała się do PWST w Warszawie, którą ukończyła w 1972 roku. W tym samym roku z powodzeniem zadebiutowała w filmie „Trzeba zabić tę miłość” Janusza Morgensterna, zgarniając szereg nagród (m.in. prestiżową nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego).
Rok później zadebiutowała jako tytułowa „Elektra” (1973) na scenie Teatru Dramatycznego, z którym była związana przez 10 kolejnych lat. Powróciła na jego deski w sezonie 1987-88, by później związać się z nim na dłużej, w okresie dyrektury męża, Piotra Cieślaka w latach 1994-2008.
W międzyczasie występowała w innych stołecznych teatrach: Polskim, Nowym i Powszechnym. W latach 1972-73 była również związana z off-owym Puławskim Studio Teatralnym, a w1975 roku rozpoczęła występy w spektaklach Teatru Telewizji.
Stworzyła wiele znaczących ról scenicznych, m.in. jako Mania w „Ślubie” Gombrowicza, tytułowa „Medea”, Aniela-Elwira w „Mężu i żonie” Fredry, Kora w „Nocy listopadowej” Wyspiańskiego. Grała u Dejmka, Jarockiego, Prusa, Grzegorzewskiego, Hanuszkiewicza, Lupy, Warlikowskiego, Zaleskiego i Cieślaka. Jest laureatką teatralnych nagród: im. Leona Schillera (1979) i Aleksandra Zelwerowicza (2005).
* Równie duże sukcesy artystyczne zdołała osiągnąć w dziedzinie filmu. Zanim została laureatką Złotej Palmy w Cannes za rolę dziennikarki – lesbijki w węgierskiej produkcji „Inne spojrzenie” Károly Makka, z Grażyną Szapołowską (1982), zdążyła zdobyć najwyższy polski laur dla aktora - nagrodę na FPFF w Gdyni za rolę w dramacie psychologiczno-obyczajowym „Sam na sam” Andrzeja Kostenki (1977). Ponadto stworzyła wyraziste, pierwszoplanowe kreacje w „Pani Bovary to ja” Zbigniewa Kamińskiego (1977) i „Na smyczy” Pawła Kędzierskiego (1975), wystąpiła w wojennych obrazach – „Nagrody i odznaczenia” Jana Łomnickiego (1973) i „Znikąd donikąd” Kazimierza Kutza (1975), zagrała w serialach: „Polskie drogi” Janusza Morgensterna (1976-77, Nagroda Przewodniczącego Komitetu d/s Radia i TV) i „Jan Serce” Radosława Piwowarskiego (1981) oraz dała występy w zagranicznych produkcjach – belgijsko-holenderskim „Exit 7” (1978) i niemieckim „Miłosierdziu płatnym z góry” Krzysztofa Zanussiego i Edwarda Żebrowskiego, z Elisabeth
Bergner (1975).*
Po canneńskim sukcesie otrzymywała wiele propozycji z zagranicy, jednak nie mogła ich przyjąć ze względu na sytuację polityczną w kraju.
Lata 80-te, to przede wszystkim ponowne spotkanie z Kutzem i główna rola w filmie „Wkrótce nadejdą bracia” (1985), występ u boku Krystyny Jandy i Janusza Gajosa w „Stanie wewnętrznym” Krzysztofa Tchórzewskiego (1983), drugoplanowe role u Jacka Bromskiego w „Ceremonii pogrzebowej” (1984), „Zabij mnie glino” (1987) i w „Sztuce kochania” (1989) i „matczyna” kreacja w głośnym „300 mil do nieba” Macieja Dejczera (1989, nominacja do nagrody na FPFF w Gdyni).
* W każdej dekadzie udało jej się stworzyć wybitne role ekranowe. Zachwyciła jurorów FPFF w Gdyni, otrzymując drugą nagrodę za główną rolę Barbary Makowskiej w opartym o autentyczne fakty „Wezwaniu” Mirosława Dembińskiego (1997) oraz Wyróżnienie Honorowe za kreację u boku Krzysztofa Stroińskiego w słynnym dramacie „Rysa” Michała Rosy (2008). Zdobyła dwie nominacje do Orła za występy u Małgorzaty Szumowskiej w „Szczęśliwym człowieku” (2000) i u Michała Rosy w „Co słonko widziało” (2006).*
Ponadto zagrała m.in. u Izabelli Cywińskiej w „Kochankach z Marony” i w drugiej części „Bożej podszewki” (2005), u Andrzeja Wajdy w „Pierścionku z orłem w koronie” (1992) i Władysława Pasikowskiego w „Słodko gorzkim” (1996). Pojawiła się na planie seriali: „Palce lizać” (1999), „Miasteczko” (2000-2001) i „PitBull” (2005).
Ostatnio ponownie spotkała się z Krystyną Jandą i z Andrzejem Wajdą na planie filmu „Tatarak” wg prozy Jarosława Iwaszkiewicza i przy współpracy scenariopisarskiej Olgi Tokarczuk (2009).
W latach 90-tych wykładała w warszawskiej szkole teatralnej.
Komentarze