Jim Jarmusch

Najbardziej znany przedstawiciel amerykańskiego kina niezależnego. Reżyser, scenarzysta, producent i aktor.

Urodził się 22 stycznia 1953 roku w Akron w stanie Ohio. Jako 17-latek przeprowadził się do Nowego Jorku. Na początku lat 70. odbył podróż po Europie, gdzie m.in. miał okazję zapoznać się i zachłysnąć zbiorami Filmoteki Francuskiej (szczególnie kinem nowofalowym). Studiował literaturę angielską na Columbia University oraz reżyserię w Tish School of Arts w Nowym Jorku, której nigdy nie ukończył.

Zanim sam zajął się filmem, podejmował próby literackie i muzyczne. Zaczynał jako asystent Wima Wendersa i Nicholasa Raya na planie dokumentu „Lśnienie nad wodą” (1980).

* Zadebiutował jako reżyser „Nieustających wakacji” – czarno-białej, melancholijnej opowieści portretującej dzień z życia, wiecznie snującego się po nowojorskich przestrzeniach, bohatera (1980).*

Obecne to cechy, takie jak statyka obrazu i spokojny montaż, wskazujące na wendersowsko- antonioniowskie inspiracje w twórczości Jarmuscha, to stały element wszystkich jego filmów. Inną charakterystyczną cechą jest wyraźny sprzeciw wobec powszechnie obowiązujących schematów dramaturgicznych poprzez pokazywanie wyłącznie tego, co dzieje się „pomiędzy” istotnymi wydarzeniami, z wykluczeniem ich samych. W ten właśnie sposób zrealizowane są dwa kolejne filmy Jarmuscha – nagrodzony w Cannes, demitologizujący ideał „amerykańskiego snu” obraz „Inaczej niż w raju”(1984) oraz pastiszowy film „Poza prawem” z Tomem Waitsem i Roberto Benignim (1986), całkowicie odwracający konwencję filmu więziennego.

Dekadę lat 80-tych zakończył, zrealizowanym z Japończykami „Mystery Train” (1989, Best Artistic Contribution Award na MFF w Cannes), stanowiącym swoisty hołd złożony kinu Yasujiro Ozu, kolejną otworzył nowelową „Nocą na ziemi” z udziałem kilku hollywoodzkich gwiazd (1991). Kolejne lata to również praca z aktorami z czołówki aktorskiej plejady. W 1995 roku zaangażował Johnny’ego Deppa do głównej roli w, grającym z konwencją westernu, „Truposzu” (European Screen International Award), a w 1999 - Foresta Whitekara w, inspirowanym kulturą japońską i filmem gangsterskim „Ghost Dog – droga samuraja”.

Ostatnim filmem reżysera jest, po raz kolejny nagrodzony w Cannes, głośny film „Broken Flowers” z Billem Murrayem, Sharon Stone, Julie Delpy i Jessiką Lange (2005).

Jarmusch jest również autorem znanego cyklu czarno-białych krótkometrażówek „Kawa i papierosy”, z których jedna zdobyła Złotą Palmę w Cannes dla Najlepszego Filmu Krótkometrażowego (1993). W 2003 roku miała premierę pełnometrażowa wersja „Kawy i papierosów”, skupiająca wielu znanych artystów filmu i sceny muzycznej.

Wizualnie łatwo rozpoznawalny, Jarmusch pojawił się gościnnie jako aktor, na planie takich produkcji, jak: słynny, muzyczny film Aki Kaurismäkiego „Leningrad Cowboys jadą do Ameryki” (1989), komedia „In the Soup” Alexandre’a Rockwella, ze Stevem Buscemim (1992), głośny obraz „Brooklyn Boogie” Wanga, z Harveyem Keitelem (1995), czy reżyserski debiut Billy’ego Boba Thorntona „Sling Blade” (1996).