Marlene Dietrich

Urodziła się 27 grudnia 1901 roku w Schönebergu pod Berlinem, jako Maria Magdalene Dietrich von Losch. Jej pseudonim artystyczny był więc kompilacją obu imion.

Wcześnie straciła ojca, związek matki z ojczymem również nie trwał zbyt długo – on także szybko zmarł na skutek ran odniesionych w I wojnie światowej.

Jako dziecko uczyła się gry na skrzypcach i przejawiała talent muzyczny. Kontuzja nadgarstka uniemożliwiła jej rozwój w kierunku gry na tym instrumencie. Aktorstwa uczyła się w szkole Maxa Reinhardta, do której została przyjęta dopiero za drugim podejściem, a od 1922 roku występowała na scenach berlińskich teatrów i pojawiała się w pierwszych rolach filmowych.

Zadebiutowała w „Małym Napoleonie” (1922), później pojawiając się m.in. w „Nowoczesnej Dubarry” (1927) Alexandra Kordy, czy dramacie „Całuję twoją dłoń, madame” (1929), by w 1930 roku wystąpić w przełomowej roli w „Błękitnym aniele” Josepha von Sternberga z Emilem Janningsem. Był to pierwszy dźwiękowy film niemiecki, i z założenia miał na celu wypromowanie aktorki na skalę międzynarodową (von Sternberg był już wówczas znany w Hollywood), dlatego cały właściwie skupia się na odgrywanej przez nią postaci Loli Loli.

Jeszcze w tym samym roku Dietrich wyjechała z von Sternbergiem do USA, błyskawicznie robiąc karierę jako gwiazda amerykańskich filmów w jego reżyserii: melodramatu „Maroko” (1930, jedyna nominacja do Oscara) z Garym Cooperem, dramatu wojennego „X-27” (1931), głośnej „Blond Venus” (1932), wojennego romansu „Szanghaj Ekspres” (1932), kostiumowego filmu biograficznego „Imperatorowa” (1934), gdzie Dietrich wcieliła się w postać Katarzyny II, czy „Diabeł jest kobietą” (1935).

Ponadto wystąpiła u Roubena Mamouliana w „Pieśni nad pieśniami” (1933), Ryszarda Bolesławskiego w „Ogrodzie Allaha” (1936), Ernsta Lubitscha w „Eskapadzie” (1937) i Raoula Walsha w „Wysokim napięciu” (1942).

Ponownie spotkała się z Garym Cooperem na planie „Pokusy” (1936) Franka Borzage, zagrała obok Jamesa Stewarta w głośnym westernie „Destry znowu w siodle” (1939) i obok Johna Wayne’a w „Siedmiu grzesznikach” (1940), „Pittsburgu” (1942) i westernie „Zdobywcy” (1942).

W 1937 roku na chwilę wróciła do Europy, by zagrać w brytyjskim obrazie Jacquesa Feydera „Hrabina Władimow”, wystąpiła też u René Claira w „Płomieniu Nowego Orleanu” (1941), jednak filmy z przełomu lat 30-tychi 40-tych nie cieszyły się już taką popularnością, jak najsłynniejsze produkcje von Sternberga z jej udziałem.

Podczas II wojny światowej Marlena niejednokrotnie dodawała otuchy amerykańskim żołnierzom, odwiedzając ich na froncie. Zasłużyła się też biorąc udział w antynazistowskich audycjach transmitowanych drogą radiową do Niemiec.

Za swoją działalność otrzymała najwyższe odznaczenie cywilne w USA – Medal Wolności. Była już wówczas amerykańską obywatelką (od 1937 roku).

Lata powojenne to znaczny spadek popularności Dietrich jako aktorki filmowej, która musiała ustąpić miejsca nowym gwiazdom, jak Marilyn Monroe, czy Liz Taylor.

To jednocześnie znaczący wzrost jej działalności wokalno – kabaretowej, z jaką dzisiaj również jest powszechnie kojarzona.

Ze znaczących występów filmowych w dekadzie lat 50-tych i późniejszej, nie sposób nie wspomnieć o thrillerze Alfreda Hitchocka „Trema” (1950), amerykańskim westernie niemieckiego reżysera, Fritza Langa „Ranczo złoczyńców” (1952), kryminale „Świadek oskarżenia” (1957, nominacja do Złotego Globu) Billy’ego Wildera z Charlesem Laughtonem, czarnym kryminale „Dotyk zła” Orsona Wellesa z Charlesem Hestonem, czy wreszcie o dramacie historycznym Stanleya Kramera „Wyrok w Norymberdze” (1961).

Po raz ostatni pojawiła się na ekranie w 1979 roku w niemieckim filmie „Zwyczajny żigolo”.

Zmarła w Paryżu, 6 maja 1992 roku. Ostatnie 13 lat życia spędziła w swoim paryskim apartamencie (z czego 12 lat w łóżku), z przyjaciółmi i bliskimi krewnymi kontaktując się wyłącznie listownie i telefonicznie.

Jest bohaterką wielu filmów dokumentalnych (m.in. w reżyserii Maximiliana Schella z 1984 roku) oraz fabularnego obrazu „Marlene” (2000) Josepha Vilsmaiera.

** W 1980 roku otrzymała Honorową Niemiecką Nagrodę Filmową.**