Oliver Stone

Amerykański reżyser filmowy, scenarzysta i producent, który nigdy nie zawaha się poruszyć tematu tabu. Mimo to jego filmy zawsze zyskiwały poparcie krytyków oraz prowokowały emocjonujące dyskusje.

Oliver Stone (właściwie William Oliver Stone) urodził się 15 września 1946 roku w Nowym Jorku. Studiował w Yale i New York City Film School, podczas wojny wietnamskiej walczył jako ochotnik. Jego matka jest Francuzką, a ojciec Amerykaninem. Zanim został reżyserem filmowym pracował jako nauczyciel, taksówkarz i rybak. Służył jako żołnierz w Wietnamie w latach 1967 i 1968, był dwukrotnie ranny i został odznaczony Brązowym Orderem za Odwagę.

Po powrocie do domu ukończył przerwane studia w Szkole Filmowej na Uniwersytecie Nowojorskim. Stone wyreżyserował filmy; Droga przez piekło (97), Nixon ('95), Urodzeni mordercy ( '94), Pomiędzy niebem a Ziemią ('93), JFK('91), The Doors ('91), Urodzony czwartego lipca ( '89), Talk Radio ('88), Wall Street ('87), Pluton ('86), Salvador ('86), The Hand ('81), Seizure ('73).

Już w roku 1979, w wieku 25. lat otrzymał Oscara za scenariusz do filmu Stevena Spielberga "Midnight express".Swój pierwszy film "Seizure" wyreżyserował 5 lat wcześniej, ale nie zdobył on przychylności ani krytyków ani publiczności. Kiedy jednak nazwisko Stone'a stało się sławne udało mu się zebrać fundusze, które pozwoliły mu spróbować jeszcze raz.* W 1981 r. wyreżyserował film pt. "The Hand" z Michaelem Cainem w roli głównej.*

W 1991 roku filmem JFK Stone na nowo rozbudził debatę na temat zamachu na prezydenta Kennedy'ego. Przychylnie przyjęty przez krytyków i publiczność, JFK okazał się sukcesem kasowym. Film zdobył osiem nominacji do Oskara, ostatecznie uhonorowany… dwiema statuetkami. Kontrowersje, jakie wywołała premiera filmu, spowodowała, że w amerykańskim Kongresie przyjęta została Ustawa podpisana przez ówczesnego prezydenta George'a Busha. Na tej podstawie postanowiono ujawnić miliony stron niepublikowanych dotąd materiałów rządowych dotyczących zabójstwa Kennedy'ego, które zgodnie z rozporządzeniem sprzed kilkunastu lat jeszcze przez długi czas miały pozostać nienaruszone w tajnych archiwach - był to pierwszy raz, kiedy rząd ustanawia nowe prawo po reakcji, jaką wywołał film fabularny.

W 1995 roku Oliver Stone wyreżyserował film „Nixon”, który zdobył cztery nominacje do Oskara, za aktorstwo (w dwóch kategoriach), scenariusz i ścieżkę dźwiękową, oraz rzesze zwolenników pośród wymagających krytyków, dzięki wyjątkowo dokładnie nakreślonemu i zrównoważonemu portretowi Richarda Nixona.

Stone był 11-krotnie nominowany do Oskara, jako scenarzysta, producent i reżyser. Zdobył trzy Oskary, za scenariusz do filmu Midnight Express i reżyserię Urodzonego czwartego i Plutonu. Stone zdobył dwa wyróżnienia Gildii Reżyserskiej (Directors Guild of America Awards) za Pluton i Urodzonego czwartego lipca, oraz został uhonorowany przez Gildię Scenarzystów (Writers Guild of America Award) za Midnight Express. Ma na koncie trzy Złote Globy za reżyserię (Pluton, Urodzony czwartego..., i JFK) oraz scenariusz (Midnight Express). W* 1996 roku został uznany za najlepszego reżysera przez Krytyków Filmowych z Chicago za film Nixon. Został też wyróżniony przez rząd francuski w 1992 orderem, Chevalier dans les Ordres d'Arte et Lettres.*

Oliver Stone często występuje z wykładami na Uniwersytetach w USA i uczestniczy w konwersatoriach ze studentami. Jego praca zaowocowała ponad 200-stronnicowym wydaniem esejów na temat filmów, kultury, polityki i historii, które znajdą się w książce Oliver Stone's USA: Film, History and Controversy (University Press of Kansas). W książce znajdą się również prace autorstwa Arthura SchlesingeraJr., Davida Halberstama, Waltera Lafebera, Stephena Ambrose, George'a McGoverna i Roberta Rosenstone. Redaktorem wydania jest Robert Toplin. Stone napisał też swoją pierwszą powieść wydaną przez St. Martin's Press, pod tytułem A Child's Night Dream (1997), opartą na jego doświadczeniach i czasie spędzonym z młodzieżą.

Jest autorem scenariuszy lub ich współautorem do filmów; Nixon, Evita, Urodzeni mordercy, JFK, The Doors, Urodzony czwartego lipca, Talk Radio, Wall Street, Salvador, Year of the Dragon, Conan Barbarzyńca, Seizure, Pomiędzy Niebem a Ziemią, Pluton, Człowiek z blizną, The Hand, Midnight Express. Stone w wielu przypadkach był koproducentem filmów, które reżyserował.

Był też zaangażowany w koprodukcję lub kierownictwo produkcji wielu innych; The Corruptor, Gravesend (narracja), Savior, Freeway, Killer: A Journal of Murder, Skandalista Larry Flynt,The New Age, The Joy Luck Club, South Central, Zebrahead, Iron Maze, Blue Steel, Reversal of Fortune. Stone brał też udział w wielu produkcjach realizowanych dla telewizji; dokument Assassinated: The Last Days of Kennedy and King, miniserial Wild Palms i Indictment: The McMartin Trial, który przyniósł mu statuetkę Emmy za najlepszy film zrealizowany dla telewizji.

Pierwszą jego żoną była Najwa Sarkis (1971-1977), drugą była Elizabeth Stone (1981-1993) z którą ma 2 dzieci, a od 1996 jest nią Sun-jung Jung, z którą ma 1 dziecko. Oliver Stone mieszka w Los Angeles.