"System": Raz sierpem, raz młotem

Akcja powieści rozpoczyna się w 1933 roku, gdy na Ukrainie panuje Wielki Głód. Jednak główna część akcji książki, tak jak i filmu, to świat powojennej Rosji, rządzonej przez Stalina. Na ponad czterystu stronach Smith przedstawia rzeczywistość, której nie życzy się nawet największemu wrogowi. Głównym bohaterem książki, a także filmu, jest Lew Stiepanowicz Demidow, funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego, wierny działacz panującego systemu. Bez mrugnięcia okiem uczestniczy w łapankach i przesłuchaniach. Nie zadaje zbędnych pytań, odpowiednio dobiera słowa i nie wychyla się. Wiara w dobro Związku Radzieckiego pozwala mu spać spokojnie. Wszystko jednak do czasu. Gdy karzą mu zadenuncjować żonę i zatuszować morderstwo dziecka, będzie musiał przewartościować całe swoje dotychczasowe, służalcze życie.

Lew Demidow to postać wyimaginowana, ale jeden z głównych wątków powieści – poszukiwanie seryjnego mordercy – jest autentyczny. Smith nawiązuje do osoby Andrieja Romanowicza Czikatiły. „W opisywanej powieści znajdą coś dla siebie zarówno entuzjaści zagadkowych zabójstw, wątków miłosnych, jak również po prostu fani historii. Mimo że wszystkie postacie są fikcyjne, „Ofiara 44” sprawia wrażenie powieści powstałej na faktach.”* Nic dziwnego. Napisanie książki poprzedził żmudny reaserch. Smith sięgnął między innymi po takie lektury jak: „Russian Pulp” Anthony’ego Olcotta, „Terror i rewolucję” Borysa Lewickiego oraz „The Killer Department” Roberta Cullena przedstawiającą dokładną relację z przebiegu śledztwa w sprawie zbrodni Czikatiły.

Książka „Child 44” na rynku polskim ukazała się nakładem wydawnictwa Prószyński w 2008 roku pod tytułem „Ofiara 44”. Już wkrótce do księgarń trafi wznowienie powieści z filmową okładką – książka ukaże się pod tytułem „System”. Za reedycję odpowiada wydawnictwo Albatros. „System” to pierwsza część trylogii, w której poczet zaliczane są także „Tajny referat” oraz „Agent 6”. Film, powstały na postawie powieści Smitha w kinach od 24 kwietnia.

New York Times nazwał „System” (Child 44) książką z dobrze utkaną, genialnie nakreśloną, trzymającą w napięciu historią. The Sunday Telegraph komplementuje powieść, nazywając ją „pamiętnym debiutem” i dalej argumentując: „atmosfera pełna paranoi i paraliżującego strachu jest uchwycona i przedstawiona we właściwych odcieniach szarości”. Kirkus Reviews w recenzji przyznał, że powieść „miażdży i rozbija”, jest pełna „napięcia, tempa i atmosfery zmiksowanej z kamuflażu i zbiegów okoliczności”. W recenzji Observera Peter Guttridge nazwał książkę „porywającą fikcją literacką”.