Tilda Swinton
Europejska i amerykańska aktorka pochodzenia szkockiego, odznaczająca się charakterystyczną, nieco androginiczną urodą. Tytułowy „Orlando” w filmie Sally Potter i Biała Czarownica w „Opowieściach z Narnii”.
13.09.2011 | aktual.: 26.04.2018 13:25
Urodziła się 5 listopada 1960 roku w Londynie. Pochodziła z tzw. „dobrej rodziny”, otrzymując bardzo staranne wykształcenie – najpierw jako uczennica żeńskiej szkoły w Kent, później – studentka prestiżowego Uniwersytetu w Cambridge, który ukończyła w 1983 roku jako magister nauk społecznych i politycznych. W czasie studiów dość aktywnie związana była z uczelnianym kółkiem teatralnym, co zaowocowało później bardziej profesjonalnymi działaniami najpierw w teatrze w Edynburgu, później zaś na deskach Royal Shakespeare Company w Londynie.
Początki jej kariery filmowej związane są z udziałem w dziełach awangardowych europejskich twórców: Dereka Jarmana, Sally Potter, John Maybury’ego.
Debiutowała u Jarmana rolą Leny w obrazie „Caravaggio” z 1986 roku, stając się od tej pory „nadworną” aktorką reżysera. Dwa lata później wystąpiła u niego w filmie „The Last of England” (1988), później przyszedł czas na „Wojenne Requiem” (1989), „Ogród” (1990), „Wittgensteina” (1993), czy najgłośniejszą, nagrodzoną Pucharem Volpiego na MFF w Wenecji rolę królowej Izabelli w „Edwardzie II” (1991).
W 1992 roku po raz pierwszy wystąpiła u Maybury’ego w filmie „Man to Man”, zaś dzięki kreacji we wspomnianym już melodramacie Sally Potter „Orlando”, powstałym na podstawie prozy Wirginii Wolf zasłynęła również poza kontynentem (film nominowany był do nagród Akademii). Rola Orlanda przyniosła jej nagrodę aktorską na festiwalu w Seattle oraz nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej.
Kontynuując swą artystyczną drogę, w kolejnych latach nadal grywała w ambitnych, niekomercyjnych produkcjach. Ponownie spotkała się z Maybury’m na planie filmu „Love Is the Devil. Szkic do portretu Francisa Bacona” (1998), gdzie zagrała u boku Daniela Craiga, wystąpiła też w dramacie erotycznym „Kobiece perwersje” (1996) w reżyserii Susan Streitfeld oraz w którymś już z kolei obrazie produkcji niemieckiej „Conceiving Ada” (1997).
W 2000 roku dała się poznać bliżej amerykańskiej widowni dzięki roli u boku Leonarda DiCaprio w przygodowym thrillerze swojego rodaka – Danny’ego Boyle’a, zatytułowanym „Niebiańska plaża”. Film stał się dla Swinton przełomowy o tyle, że umożliwił rozwój kariery w Hollywood, siłą rzeczy wzbogacając jej filmografię o produkcje nieco odmiennego, niż do tej pory, typu.
Aktorka nigdy nie zrezygnowała jednak ze swojej prawdziwej tożsamości, sprytnie przeplatając występy w kasowych produkcjach z tymi offowymi.
W 2001 roku zagrała u Camerona Crowe’a w głośnym „Vanilla Sky” z Tomem Cruisem oraz zgarnęła pierwszą nominację do Złotego Globu i kilka nagród krytyków za główną rolę w filmie sensacyjnym „Na samym dnie”, w kolejnym roku zaś – wystąpiła w nikomu nieznanej produkcji „Teknolust”. W 2002 roku pojawiła się u boku Meryl Streep i Nicolasa Cage’a w „Adaptacji” Spike’a Jonze’a, a w 2003 – w dramacie erotycznym „Młody Adam”, za rolę w którym otrzymała szkocką nagrodę BAFTA oraz nominację do BIFA.
Rok 2005 obfitował w wiele znanych propozycji kinowych z udziałem aktorki – zagrała w głośnym filmie fantasy „Constantine” z Keanu Reevesem, pojawiła się jako jedna z byłych kochanek Billa Murraya w „Broken Flowers” Jima Jarmuscha, zaś przede wszystkim jako wcieliła się w postać Białej Czarownicy w głośnej adaptacji powieści C. S. Lewisa „Opowieści z Narnii: Lew, czarownica i stara szafa”.
Po występach w thrillerach „Stephanie Daley” (2006) i „Julia” (2007, tytułowa rola) oraz w europejskiej koprodukcji „Człowiek z Londynu” w reżyserii znanego węgierskiego mistrza, Beli Tarra, zasłynęła kreacją w thrillerze Tony’ego Gilroya „Michael Clayton” z Georgem Clooneyem w roli głównej, za którą otrzymała BAFTA oraz nominacje do Oscara i Złotego Globu.
Najnowszymi filmami z udziałem aktorki są „Zniszczyć po przeczytaniu” (2008) braci Coen, na planie którego spotkała się z Bradem Pittem i – raz jeszcze z Georgem Clooneyem, oraz sequel „Opowieści z Narnii” (2008).
Była członkinią jury wszystkich najważniejszych festiwali filmowych na świecie.
W 2009 roku zagrała w filmie “Jestem miłością”, zaś rok później w kolejnym odcinku serii o Narnii pt. “Opowieści z Narnii: Podróż Wędrowca do Świtu”. Rok 2011 to rola w obrazie “Musimy porozmawiać o Kevinie”.
