Tommy Lee Jones

Amerykański aktor filmowy i teatralny, którego wszechstronność dała się poznać już w latach 70-tych, kiedy to stawiał pierwsze kroki w przemyśle filmowo- telewizyjnym, kreując wiele znaczących ról pierwszo- i drugoplanowych, od samego początku wzbogaconych o pewien osobliwy rys.

Urodził się 15 września 1946 roku w San Saba w Teksasie. Studiował literaturę angielską na Harvardzie, gdzie spotkał się m.in. z przyszłym vice- prezydentem Alem Gorem. Tuż po dyplomie (1969) zaczął występować na Broadwayu, gdzie odnosił spore sukcesy („A Patriot for me”), nic dziwnego więc, że dość szybko umożliwiono mu debiut filmowy w znanym filmie „Love Story” (1970).

Na początku kariery skupiał się raczej na rolach teatralnych (scena off-Broadwayu), w międzyczasie grywając w produkcjach TV („Aniołki Charliego”, opera mydlana „One Life to Live” 1971-75). W 1976 zagrał w pierwszej większej, znaczącej roli w filmie „Jackson County Jail”, a w 1977 – w thrillerze „Kulisty piorun”. W tym samym roku wcielił się w rolę Howarda Hughesa w biograficznym filmie TV „Zadziwiający Howard Hughes” (1977).

W 1978 roku zagrał psychopatycznego detektywa terroryzującego Faye Dunaway w „Oczach Laury Mars”, zaś w 1980 – męża piosenkarki country Loretty Lynn w „Córce górnika” (nominacja do Złotego Globu). W 1982 roku pojawił się obok Rosanny Arquette w opartym na faktach dramacie TV „Pieśń kata” (nominacja do Emmy).

Na początku lat 80-tych brał udział w telewizyjnych adaptacjach sztuk, dzięki czemu wrócił w pewnym sensie do teatralnych korzeni. W 1982 wystąpił w „Rainmanie” Johna Frankenheimera, zaś w 1984 w głośnej adaptacji „Kotka na gorącym blaszanym dachu” z Jessiką Lange. W 1988 roku zagrał u Mike’a Figgisa w „Burzliwym poniedziałku”, obok Melanie Griffith, rok później – wraz z Robertem Duvallem w westernowym „Na południe od Brazos” (nominacja do Złotego Globu i Emmy).

Mimo, że był aktorem znanym (telewizja) i uznanym, zarówno jako aktor filmowy i teatralny, wciąż czekał na prawdziwie przełomową rolę, która pozwoliłaby mu osiągnąć status gwiazdy. Role te nadeszły szturmem z początkiem lat 90-tych.

Pierwsze spotkanie z Oliverem Stonem to drugoplanowa, ale istotna rola w głośnym „JFK” (1991, pierwsza nominacja do Oskara i nagrody BAFTA), kolejne, w 1994 roku to kreacja w równie głośnych „Urodzonych mordercach”.

Rok 1993 to Oskar, Złoty Glob, nagroda MTV i nominacja do BAFTA za drugoplanową rolę w głośnym filmie sensacyjnym „Ścigany”. Wszystko to znacznie podniosło międzynarodową popularność aktora. Od tego czasu staje się czołowym (obok Harrisona Forda i Bruce’a Willisa) odtwórcą ról męskich w hollywoodzkich produkcjach sensacyjnych. Już rok później wystąpił w „Eksplozji”, w 1998 – w „Wydziale pościgowym” obok Wesleya Snipesa, w 1999 – w „Podwójnym zagrożeniu”, a w 2003 – w „Nożowniku”, obok Benicia Del Toro.

W 1995 dołączył do gwiazdorskiej obsady filmu akcji/fantasy „Batman Forever” Joela Schumachera, w 1997 zagrał w katastroficznym „Wulkanie” oraz jako Agent K, obok Willa Smitha w niezwykle popularnej komedii akcji „Faceci w czerni” (1997, sequel w 2002).

W 2000 roku pojawił się w komedii obyczajowej w reżyserii i z udziałem Clinta Eastwooda – „Kosmiczni kowboje”. Kilka lat później powrócił do gatunku komediowego rolą w filmie „Anioł stróż” (2005) oraz w komedii muzycznej Roberta Altmana „Prairie Home Companion” (2006). W 2003 pojawił się też obok Cate Blanchett w niezbyt udanym thrillerze Rona Howarda „Zaginione”.

W 1995 roku zadebiutował jako reżyser i scenarzysta przygodowego westernu, zrealizowanego dla TV „Zacni kowboje”. Po dziesięcioletniej przerwie, w 2005 roku ponownie zabrał się za reżyserię westernowego filmu „Trzy pogrzeby Melquiadesa Estrady”. Film, zrealizowany w koprodukcji amerykańsko-francuskiej nominowany był do Złotej Palmy w Cannes, sam Jones otrzymał wówczas nagrodę aktorską za rolę w tym filmie. Ponadto, film otrzymał Grand Prix festiwalu we Flandrii.

Rok 2007 to rola u Joela Coena w thrillerze „To nie jest kraj dla starych ludzi”. W 2009 roku zagrał w filmie "Pościg we mgle". Rok później wystąpił w obrazie "The Company Men", a w 2011 roku w "Captain America: Pierwsze starcie".

Tommy Lee Jones był trzykrotnie żonaty. Był związany z: Kate Lardner (31.12.1971 - 09.02.1978, rozwód); Kimberlea Gayle Cloughley (30.05.1981 - 23.03.1996, rozwód) - mają syna Austina Leonarda (ur. 09.11.1982) i córkę Victorię (ur. 03.09.1991); oraz z Dawn Jones (od 19.03.2001).