Elia Kazan nie żyje

Wybitny amerykański reżyser filmowy i teatralny Elia Kazan (zdj. AFP) nie żyje. Zmarł w niedzielę w swoim domu na Manhattanie. Miał 94 lata - poinformowała za dziennikiem New York Times Polska Agencja Prasowa.

Opuścił nas geniusz. On był jednym z najlepszych - powiedziała o dwukrotnym laureacie Oscara jego prawniczka Floria Lasky.

Elia Kazan (prawdziwe nazwisko Elia Kazanjoglus) był z pochodzenia Turkiem. Urodził się w Stambule, do USA przybył mając 4 lata. W latach 30. zatrudnił się na Broadwayu. Szybko zdobył tam uznanie dzięki doskonałej reżyserii takich 'klasyków' jak: 'Tramwaj zwany pożądaniem', 'Śmierć komiwojażera', czy 'Kotka na gorącym blaszanym dachu'.

Sukcesy teatralne otworzyły mu drogę do kariery filmowej. W 1945 roku powstał jego debiutancki film pełnometrażowy 'Drzewko na Brooklynie'. Trzy lata później otrzymał swojego pierwszego Oscara za obraz Dżentelmeńska umowa. W latach 50. i 60. stworzył swe najsłynniejsze filmy:Tramwaj zwany pożądaniem, Na nabrzeżach (otrzymał za niego drugiego Oscara), Na wschód od Edenu, Układ.

Niestety - dla wielu jego sukcesy artystyczne zpstały przyćmione przez wydarzenia z z1952 roku, kiedy to Kazan złożył zeznania przed Komisją ds. Działalności Antyamerykańskiej i wyjawił nazwiska swoich współpracowników, podejrzanych o działalność komunistyczną. Od tamtej pory Hollywood odwróciło się od niego. Gdy Kazan odbierał honorowego Oscara za całokształt twórczości w 1999 roku, wielu z obecnych na sali aktorów nie wstało z miejsc wyrażając w ten sposób swoją dezaprobatę.

W 1947 roku Kazan wraz z Cheryl Crawford i Robertem Lewisem założył jedną z najważniejszych amerykańskich szkół filmowych Actor's Studio, która odwoływała się głównie do teatralnych metod Stanisławskiego. Wśród wychowanków szkoły byli m.in. Marlon Brando, Rod Steiger, Karl Malden czy Lee Remick - aktorzy, z którymi Kazan często pracował na planie filmowym.