14.04.2008 11:42
Aktorka, nazywana polską Eleonorą Duse, urodziła się 19 kwietnia 1908 roku w Warszawie i tu zmarła 12 września 1990 roku.
Z Teatrem Narodowym Eichlerówna była związana przez ponad pół wieku. Tu powstały jej teatralne kreacje, które przeszły do legendy m.in. rola Szimeny w "Cydzie" Pierre'a Corneille'a (1935 r.), tytułowa Marii Stuart w dramacie Fryderyka Schillera (1955 r.), Fedry z tragedii Jeana Racine'a (1957 r.), Marii Tudor w dramacie Victora Hugo (1959), Klitajmestry w "Agamemnonie" Ajschylosa (1963 r.).
Narodowa scena uczci rocznicę urodzin Eichlerówny m.in. dyskusją panelową z udziałem Anny Chodakowskiej, Krystyny Mazur, Barbary Osterloff, Erwina Axera i Andrzeja Łapickiego.
Odbędzie się również promocja książki "Irena Eichlerówna", wydanej przez Teatr Narodowy, zawierającej przedruk tekstów Erwina Axera, Andrzeja Łapickiego i Michała Smolisa. Jest to wybór najważniejszych świadectw pisanych, dotyczących sztuki aktorskiej Ireny Eichlerówny.
Książka jest bogato ilustrowana zdjęciami i dokumentami pochodzącymi z archiwum Teatru Narodowego oraz ze zbiorów bratanicy aktorki, Barbary Eichler-Andruszkiewicz. Wśród dokumentów znalazło się wiele materiałów nigdy wcześniej niepublikowanych.
Miłośnicy twórczości aktorki będą mogli zobaczyć także wystawę poświęconą Eichlerównie.
Eichlerówna już w szkole zetknęła się z teatrem. W szkolnych przedstawieniach wystąpiła w roli Nike Napoleonidów z "Nocy listopadowej" Stanisława Wyspiańskiego i tytułowej Balladyny w dramacie Juliusza Słowackiego. W 1926 roku wstąpiła do Państwowej Szkoły Dramatycznej przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie, kierowanej od 1923 roku przez Aleksandra Zelwerowicza.
Rolą Zosi w "Dziadach" Adama Mickiewicza zadebiutowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie (1929 r.), które opuściła w 1931 roku. Udała się do Krakowa, gdzie dostała angaż w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, kierowanym wówczas przez Teofila Trzcińskiego. Jednak nie zabawiła tam długo - w 1932 roku aktorka przeniosła się do Lwowa i zaczęła współpracować z Teatrami Miejskimi, którymi zarządzał Wilam Horzyca.
Od 1934 roku do wybuchu wojny gwiazda była związana z Warszawą. Pracowała w Teatrze Polskim, a potem w Teatrze Narodowym, ale występowała także na innych stołecznych scenach oraz we Lwowie i w łódzkim Teatrze Miejskim.
W Teatrze Polskim Eichlerówna z powodzeniem zagrała Władkę w "Aszantce" Włodzimierza Perzyńskiego (1934 r.) i Lollinę Paulinę w "Kaligulo" Karola Huberta Rostworowskiego, monumentalnym widowisku przygotowanym przez Leona Schillera (1934 r.).
Po wybuchu wojny Eichlerówna przedostała się do Rumunii, trafiła do Bukaresztu, gdzie związana była z Zespołem Artystów Teatru Warszawskiego. Dla Polaków w Rumunii teatr przygotował przedstawienie "Uciekła mi przepióreczka" Stefana Żeromskiego w reżyserii Zbigniewa Ziembińskiego z Eichlerówną w roli Doroty. Pokazywano ten spektakl także w innych miastach, gdzie znalazły się obozy dla polskich uchodźców, a później w Paryżu (1940 r.).
Z Francji aktorka, pod nazwiskiem Stypińska, wyjechała do Brazylii. Grała tam po portugalsku w teatrze, występowała w radiu. Wcieliła się w postać Pani Clessy ze sztuki Nelsona Rodrigueza "Suknia ślubna" - spektakl przygotował zespół Os Comediantes w Teatrze Phoenix w Rio de Janeiro (1945).
Do Polski wróciła w 1948 roku. Nawiązała współpracę z Erwinem Axerem, który razem z Michałem Meliną prowadził wówczas łódzki Teatr Kameralny. W 1949 roku w warszawskim Teatrze Rozmaitości pokazała Marię w "Lekkomyślnej siostrze" Włodzimierza Perzyńskiego (reż. Dobiesław Damięcki).
Ze sceną pożegnała się w 1986 roku rolą Matyldy w "Fizykach" Friedricha Duerrenmatta zagraną w warszawskim Teatrze Małym w reżyserii Lecha Komarnickiego. Eichlerówna wystąpiła także w trzech filmach.
Jeszcze przed wojną wcieliła się w prokurator Krystynę w filmie Juliusza Gardana "Wyrok życia" (1933 r.). Potem była Krystyną w filmowej adaptacji "Róży" Stefana Żeromskiego (1936 r.). W 1966 roku zagrała Zofię, rolę drugoplanową w "Szyfrach" Wojciecha Jerzego Hasa. Miała na swoim koncie także kilkanaście ról w Teatrze Telewizji.
