Andrzej Łapicki

Aktor teatralny i filmowy oraz reżyser teatralny. Gwiazda wielu filmów Andrzeja Wajdy, Jana Rybkowskiego, Tadeusza Konwickiego i Krzysztofa Zanussiego.

Kojarzony z częstych występów u boku pięknych pań, z Beatą Tyszkiewicz i Kaliną Jędrusik na czele. Swego czasu był jednym z czołowych amantów polskiego kina. Wieloletni lektor Polskiej Kroniki Filmowej. Urodził się 11 listopada 1924 roku w Rydze. Był uczniem elitarnego liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, jednak maturę zrobił już podczas wojny w 1942 roku, w ramach tajnego nauczania.

Studiował w konspiracyjnym Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej i brał udział w wielu podziemnych przedstawieniach teatralnych. Dyplom aktorski uzyskał tuż po wojnie, zdając egzamin eksternistyczny u Aleksandra Zelwerowicza w Łodzi, w 1945 roku.

W tym samym roku oficjalnie zadebiutował na scenie jako Kuba w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jacka Woszczerowicza, na deskach Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. Z łódzką sceną związany był do 1948 roku. Następnie wyjechał do Warszawy i dołączył do zespołu tamtejszego Teatru Współczesnego, w którym pracował, nie licząc dwuletniej przerwy, aż do 1972 roku. To właśnie na scenie Teatru Współczesnego zadebiutował w 1957 roku jako reżyser.

Poza tym był aktorem warszawskich teatrów: Dramatycznego, Narodowego i Polskiego. W latach 1994-96 był dyrektorem tego ostatniego. Ma na swoim koncie wiele znakomitych kreacji scenicznych, również w Teatrze Telewizji. Jego aktorskie i reżyserskie dokonania na niwie teatru były wielokrotnie nagradzane. Wsławił się m.in. dzięki mistrzowskim inscenizacjom „Ślubów panieńskich” Aleksandra Fredry oraz poezji Jarosława Iwaszkiewicza.

Na ekranie zadebiutował w drugoplanowej roli konspiratora w słynnym, powojennym przeboju Leonarda Buczkowskiego „Zakazane piosenki” (1946). Większe, pierwszoplanowe role nadeszły dopiero w latach 60-tych. I choć po latach Łapicki uzna kino za niespełnione pole swojej artystycznej działalności, nie da się ukryć, że na trwałe zapisał się na kartach jego historii. Był jedną z najbardziej znanych twarzy polskiego ekranu dekady lat 60-tych i 70-tych, ulubieńcem żeńskiej części publiczności, jednym z czołowych, wiodących aktorów filmowych tamtych lat.

Pierwszą główną rolę filmową stworzył jako Jurek „Siwy”, były żołnierz podziemia i uczestnik powstania warszawskiego, starający się odnaleźć swoich bliskich w „Powrocie” Jerzego Passendorfera (1960). Rok później po raz pierwszy zagrał u boku Beaty Tyszkiewicz w psychologiczno-wojennym filmie „Dziś w nocy umrze miasto” Jana Rybkowskiego (1961). Z tym reżyserem spotkał się później niejeden raz, jako główny bohater filmów „Naprawdę wczoraj” z Tyszkiewicz (1963), „Sposobu życia” z Lucyną Winnicką i Leonem Niemczykiem (1965) i „Spotkania w bajce” z Gustawem Holoubkiem i Aleksandrą Śląską (1962).

Ma na swoim koncie komediowe występy: w ekranizacji głośnej książki Tadeusza Dołęgi-Mostowicza „Pamiętnik pani Hanki” z Winnicką (1963), w „Lekarstwie na miłość” z Kaliną Jędrusik (1965) i „Poradniku matrymonialnym” z Aliną Janowską (1967).

W 1965 roku po raz pierwszy wystąpił u Tadeusza Konwickiego, pojawiając się w charakterystycznej, drugoplanowej roli pijaka w „Salcie” ze Zbyszkiem Cybulskim. Sześć lat później stworzył pierwszoplanową kreację Andrzeja w głośnym filmie „Jak daleko stąd, jak blisko”, a w 1989 roku wystąpił w carskim epizodzie w „Lawie” Konwickiego.

Ważnym reżyserem, z którym nierozerwalnie związana jest filmowa kariera Łapickiego był Andrzej Wajda- począwszy od głównego występu, ponownie u boku Tyszkiewicz w obrazie „Wszystko na sprzedaż” (1968), przez rolę Afraniusza w „Piłacie i innych” (1971), pamiętną kreację Poety w „Weselu” (1972), drugoplanowy występ w roli Trawińskiego w „Ziemi obiecanej” (1974) i lekarza w adaptacji iwaszkiewiczowskich „Panien z Wilka” (1979), aż po ostatnią, do tej pory filmową rolę Łapickiego w „Panu Tadeuszu” (1999).

Poza tym współpracował również z tak znamienitymi twórcami, jak: Janusz Morgenstern („Życie raz jeszcze” z Tadeuszem Łomnickim i Ewą Wiśniewską 1964), Witold Lesiewicz („Klub szachistów” 1967), Wojciech Jerzy Has (słynna adaptacja „Lalki” z Beatą Tyszkiewicz 1968), Janusz Majewski („Zazdrość i medycyna” z Ewą Krzyżewską 1973, „Stracona noc” 1973, „Sprawa Gorgonowej” z Ewą Dałkowską 1977), Krzysztof Zanussi („Z dalekiego kraju” z Samem Neillem 1981, „Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest” 1988, „Stan posiadania” 1989), Jerzy Antczak(„Mistrz” 1966, „Epilog norymberski” 1970), Waldemar Krzystek (głośny film polityczno-psychologiczny „W zawieszeniu” z Krystyną Jandą i Jerzym Radziwiłowiczem 1986) i Barbara Sass („Debiutantka” z Dorotą Stalińską 1981, ekranizacja „Dziewcząt z Nowolipek” Poli Gojawiczyńskiej 1985). Po 1989 roku zaprzestał występów na dużym ekranie. Stale reżyserował i występował jednak dla Teatru TV.
Był wieloletnim wykładowcą PWST w Warszawie, dwukrotnie pełniąc funkcję rektora tej uczelni (1981-87, 1994-96), a w latach 1971-81 – dziekana jej wydziału aktorskiego. W latach 1989-91 był posłem na Sejm RP z ramienia „Solidarności”. Przez siedem lat piastował też stanowisko prezesa Związku Artystów Scen Polskich (1989-96). Wielokrotnie nagradzany był za swoje dokonania artystyczne. Sześciokrotnie wyróżniony został nagrodą Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji, dwukrotnie – nagrodą Ministra Kultury. Ponadto został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim (1970) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975), Komandoriami Orderu Odrodzenia Polski z okazji jubileuszu 50-lecia pracy scenicznej (1995) oraz medalem „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis”, przyznanym przez Ministra Kultury (2005).