Jan Nowicki

Polski aktor filmowy i teatralny, niegdyś jeden z czołowych amantów polskiego kina. Jego role filmowe obejmują wiele arcydzieł polskiej kinematografii.

Urodził się 5 listopada 1939 w miasteczku Kowal na Pojezierzu Gostyńskim. W latach 1958-60 studiował w PWSTiF w Łodzi, jednak nie ukończył tych studiów, w zamian wybierając studia aktorskie na PWST w Krakowie, gdzie zrobił dyplom w 1964 roku.

W tymże roku nastąpił też jego debiut teatralny w Teatrze Starym, z którym związany jest do dziś, oraz filmowy, w obrazie Aleksandra Forda „Pierwszy dzień wolności”. Już rok później otrzymał angaż w „Popiołach” Andrzeja Wajdy (1965), dwa lata później z kolei zagrał w „Barierze” Jerzego Skolimowskiego (1966).

Dorobek artystyczny Nowickiego jest imponujący zarówno w wymiarze jakościowym, jak i ilościowym, dlatego trudno uniknąć wymieniania niemalże rok po roku produkcji, czy przedstawień teatralnych, w których brał udział.

W 1969 roku wystąpił w roli Kettlinga w ekranizacji „Pana Wołodyjowskiego” w reżyserii Jerzego Hoffmana. W 1970 wystąpił u Andrzeja Kondratiuka („Dziura w ziemi”), Henryka Kluby (serial „Doktor Ewa”) i Krzysztofa Zanussiego („Życie rodzinne”).

Grał u Andrzeja Żuławskiego („Trzecia część nocy” 1971), Romana Załuskiego („Anatomia miłości” 1972) oraz* u Wojciecha Jerzego Hasa (jedna z głównych ról w „Sanatorium pod klepsydrą”, obok Gustawa Holoubka 1973)*.

Lata 70-te przyniosły aktorowi największą popularność i uznanie. Wówczas to rozpoczęła się jego współpraca z przyszłą żoną aktora, reżyserką Mártą Mészáros („One dwie” 1977, „Jak to w domu” 1978, „Po drodze” 1979 z Beatą Tyszkiewcz; także współscenariusz razem z Markiem Piwowskim).

W 1978 roku po raz kolejny spotkał się z Krzysztofem Zanussim, kreując u niego główną rolę Tomasza Piątka w „Spirali”, w 1979 zagrał w słynnych „Zmorach Wojciecha Marczewskiego, a w 1979 wystąpił w serialu TV w reżyserii Andrzeja Wajdy i Edwarda Kłosińskiego „Z biegiem lat, z biegiem dni”.

W 1982 roku wcielił się w rolę tytułowego „Wielkiego Szu”, szulera karcianego w filmie Sylwestra Chęcińskiego (Złota Kaczka). W 1985 wystąpił w „Dziewczętach z Nowolipek” Barbary Sass, rok później w jednej z głównych ról w „Magnacie” Filipa Bajona.

W latach 90-tych spadła nieco aktywność filmowa aktora. Powrócił do współpracy z Sass w „Pajęczarkach” (1992) oraz z Filipem Bajonem w „Poznaniu 56” (1996), wystąpił u Juliusza Machulskiego w serialu „Matki, żony i kochanki” (1995 i 1998), u Jacka Bromskiego w znanej komedii „Dzieci i ryby” (1996) oraz u Jana Jakuba Kolskiego w „Historii kina w Popielawach” (1998).

Zagrał w popularnym filmie „Młode wilki” (1995, sequel w 1997), kilkakrotnie też wystąpił w reżyserskich próbach Olafa Lubaszenki („Sztos” 1997, „E=mc²” 2002). W 1999 roku wystąpił m.in. właśnie obok Olafa Lubaszenki w głośnym filmie Márty Mészáros „Córy szczęścia”.

W 2001 roku ponownie zagrał u Filipa Bajona w „Przedwiośniu”.W latach 2001 i 2003 kreował jedną z głównych postaci serialu „Zostać miss". W 2004 roku zagrał w „Tulipanach” Jacka Borcucha,Trzy lata później mogliśmy go oglądać w serialu TV „Magda M.” W 2008 roku na ekrany kin wszedł obraz Jacka Bławuta "Jeszcze nie wieczór", w którym zagrał jedną z głównych ról. W 2009 roku zagrał Marka w filmie "Rewizyta". Rok później wystąpił w filmie "Fenomen" oraz "Bebok". W 2011 roku zagrał w "Daas" i "Pokaż kotku, co masz w środku".

Wśród wielu znamienitych kreacji teatralnych, dla orientacji co do ich przekroju wymienić można chociażby takie, jak: rola Artura w „Tangu” Mrożka (1965), Mikołaja Stawrogina w „Biesach” Dostojewskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy (1971), Józefa K. W „Procesie” Kafki w reżyserii Jerzego Jarockiego (1973, były pedagog aktora), Wielkiego Księcia w „Nocy Listopadowej” Wyspiańskiego w reżyserii Wajdy (1974), czy wreszcie rola Rogożyna w „Nastazji Filipownej” (wg „Idioty” Dostojewskiego) w reżyserii Andrzeja Wajdy (1977).

Synem Jana Nowickiego i Barbary Sobotty jest aktor Łukasz Nowicki. Przez wiele lat Jan Nowicki związany był z Mártą Mészáros. Od 2009 roku jego żoną jest Małgorzata Potocka.