Sztuka znikania

„Sztuka znikania” to polski film dokumentalny z 2012 roku w reżyserii Bartosza Konopki oraz Piotra Rosołowskiego (twórcy nominowanego do Oscara „Królika po berlińsku”, zwycięzcy Nagrody Magicznej Godziny na festiwalu PLANETE+ DOC w 2009 roku), którzy są także autorami scenariusza. Za produkcję odpowiadają Anna Wydra, Marta Golba oraz Paweł Potoroczyn. Muzykę skomponował Maciej Cieślak.

„Sztuka znikania” to nieznana historia haitańskiego kapłana vodou, Amona Frémona, który na zaproszenie Jerzego Grotowskiego w 1980 roku odwiedził Polską Rzeczpospolitą Ludową. Polska była dla Amona dziwnym miejscem. Ludzie zachowywali się inaczej - godzinami stali w kolejkach, jakby chcieli pobyć razem, ale wcale ze sobą nie rozmawiali. Odprawiali dziwne rytuały na wielkich stadionach. Deszcz padał tu głośniej, jak w kraju ogłuchłych ludzi, a zimą z nieba leciała zła, biała woda niegasząca pragnienia.

Amon obserwując wydarzenia stanu wojennego przywołuje, podobnie jak Adam Mickiewicz w „Dziadach”, duchy przodków. Odprawia ceremonię vodou, aby uwolnić Polaków od złych mocy. Rozpoczyna się bój, w którym żywi i umarli jednoczą się we wspólnej walce. Duch polskiego romantyzmu łączy się z haitańskim Loa, dokładnie tak, jak 200 lat temu w czasie wielkiej rewolucji na Haiti. „Sztuka znikania” jest spojrzeniem na czasy socjalizmu oczami przybysza z zupełnie innej kultury.