TOP 11: Wielcy Przedwieczni złotej ery kina

Złota Era Hollywood, z twardymi jak tytan reżyserami, charyzmatycznymi aktorami i boginiami seksu, wydaje się być dzisiaj jedynie pięknym wspomnieniem – artefaktem przeszłości, od którego dzieli nas wiele dekad. Warto jednak wiedzieć, że kilka wielkich gwiazd – pracujących jeszcze w czasach kina niemego – nadal żyje i chętnie dzieli się w mediach swoimi niezwykłymi wspomnieniami. Przedstawiamy 11 większych i mniejszych ikon aktorskich, które chodzą już po świecie od przynajmniej 95 lat i wciąż mają się świetnie. Ba! Niektóre nadal z sukcesami występują na wielkim ekranie. Przed wami hollywoodzcy niezniszczalni!

[

](http://film.org.pl)

Wnuczka legendarnego producenta filmowego Carla Laemmle.

Jest ostatnią żyjącą aktorką, która wystąpiła w filmie razem z legendarnym Lonem Chaneyem Sr., pojawiając się w Upiorze w operze (1925), gdzie przemknęła przez ekran w epizodycznej roli baletnicy.

Pojawiła się również w prologu "Draculi" (1931) Toda Browninga, gdzie dostąpiła zaszczytu wypowiedzenia pierwszych słów w horrorze dźwiękowym. **Obraz Browninga zapoczątkował boom na celuloidową grozę w latach 30. i doprowadził do narodzin potwornej rodziny studia Universal.

Co ciekawe, aktorka w wieku 30 lat, po wystąpieniu w kilku mniejszych produkcjach, całkowicie zrezygnowała z udzielania się przed kamerą.

Powróciła do aktorstwa dopiero w wieku 92(!) lat, jako wampirzyca w przeznaczonym bezpośrednio na rynek wideo "The Vampire Hunters Club" (2001).

Obecnie jest niekwestionowaną pierwszą damą kina grozy. Mimo ponad stu lat na karku, Laemmle uwielbia opowiadać o złotych czasach gatunku i wciąż pojawia się epizodycznie w niskobudżetowych horrorach.

[

](http://film.org.pl)

Pierwsza kobieta, która zdobyła Oscara dwa razy z rzędu (po niej ten wyczyn powtórzyła jedynie legendarna Katharine Hepburn)
, dzięki występom w "Wielkim Ziegfeldzie" (1936) oraz "Ziemi błogosławionej" (1937).

Podobnie jak Carla Laemmle, Niemka również dosyć szybko usunęła się w cień. Jak sama mówi, przytłoczyło ją hollywoodzkie życie, a także po prostu się wypaliła. Zaszkodziła sobie również, kiedy próbowała walczyć o swoją pozycję i starać się o poważniejsze role. Przez takie działanie narobiła sobie wielu wrogów w przesiąkniętej szowinizmem Fabryce Snów oraz została obwołana "box office'ową trucizną".

Miała zaszczyt zagrać jeszcze m.in. w monumentalnym "Przeminęło z wiatrem" (1939), "Komu bije dzwon" (1943), za który Ingrid Bergman otrzymała nominację do nagrody Akademii, a nawet epizodycznie – po wielu latach – w "Słodkim życiu" (1960) Felliniego. Do kina powróciła dopiero w 1997 roku w "Graczu".

Prawdziwa gwiazda, będąca przykładem tego, jak przemysł filmowy może złamać największe talenty – co jednak odbiła sobie długim życiem.

[

](http://film.org.pl)

Meksykańska aktorka, która wystąpiła w hiszpańskojęzycznej wersji wspominanego już w przypadku pani Laemmle "Draculi"(1931). Pierwsze filmy dźwiękowe, przez techniczne niedoskonałości, nie mogły być dubbingowane. Jednak ludzkość zawsze znajdzie sposób, żeby osiągnąć wyznaczony cel.

Postanowiono nakręcić film po raz drugi, tym razem z aktorami mówiącymi w języku torreadorów. Carlos Villariaswcielił się w Księcia Ciemności, a Tovar przypadła rola ukochanej Harkera, Evy.

Film od zawsze znajduje się w cieniu wersji anglojęzycznej. Jest to krzywdzące, ponieważ w wielu aspektach przewyższa dzieło *Browninga.* Ekipa z półwyspu Iberyjskiego mogła przyglądać się pracy amerykańskiej ekipy i ulepszać wszystko "w biegu".

Co ciekawe, Meksykanka wystąpiła dwa lata wcześniej w "The Veiled Woman" u boku samego Beli Lugosiego (jednak film do dzisiaj ma status zaginionego).

Tovar zagrała jeszcze w kilku przeciętnych obrazach i ostatecznie zrezygnowała z aktorstwa w 1945 roku.

[

]( http://film.org.pl )

W młodości udało mu się trafić pod skrzydła samego *Orsona Wellesa* w jego Mercury Theatre, gdzie miał okazję występować obok takich sław, jak Joseph Cotten, Vincent Price, Anne Baxter, Judy Holliday czy Everett Sloane.

Nie mógł sobie również wymarzyć lepszego debiutu filmowego, gdyż po raz pierwszy na dużym ekranie pojawił się w *Sabotażu (1942) Alfreda Hitchcocka, a niedługo po tym wystąpił również w *"Urzeczonej" (1945) tego samego reżysera, u boku Gregory'ego Pecka i Ingrid Bergman.

W tym czasie Lloyd stał się również poboczną ofiarą "Czarnej listy Hollywood" zawierającej nazwiska ludzi, którym odmówiono pracy w Fabryce Snów, ze względu na ich poglądy polityczne. Ucierpiały przez to tak wielkie ikony, jak Charlie Chaplin czy Elia Kazan.

Pomocną dłoń do amerykańskiego aktora wyciągnął sam Hitchcock, który zapewnił mu w 1958 roku pracę przy serialu "Alfred Hitchcock prezentuje". Od tego momentu aktor stał się w większym stopniu producentem i reżyserem, udzielając się w wielu amerykańskich produkcjach telewizyjnych (a także w przepięknych "Światłach rampy" z 1952 roku autorstwa "wygnanego" Chaplina)
.

Przełomowym momentem w jego karierze był angaż w kultowym serialu medycznym *"St. Elsewhere"*(u boku m.in. Danzela Washingtona)
, gdzie występował regularnie aż do ostatniego odcinka.

W 1989 roku znowu wyraźnie zaznaczył swoją obecność na wielkim ekranie, jako dziekan w "Stowarzyszeniu umarłych poetów" i do dzisiaj pojawia się gościnnie w filmach oraz serialach.

[

]( http://film.org.pl )

Urodzona w Tokio brytyjska aktorka jest żywą legendą. Debiutowała w *"Śnie nocy letniej" (1935)*, a niedługo po tym rozpoczęła aktorską reakcję łańcuchową, eksplodującą wielkimi rolami.

Czarnowłosa piękność pojawiła się u boku emanującego niezwykłą charyzmą Errola Flynna w klasycznych produkcjach awanturniczych: Kapitan Blood (1935), "Szarża lekkiej brygady" (1936), "Przygody Robin Hooda" (1938) oraz historycznym "Prywatnym życiu Elżbiety i Essexa" (1939).

Ich niezwykła współpraca i sukcesy kasowe zaowocowały kolejnymi wspólnymi występami w "Dodge City" (1939), "Szlaku do Santa Fe" (1940) – za wszystkie wspomniane wyżej dzieła odpowiadał reżyser "Casablanki" Michael Curtiz – oraz "Umarli w butach" (1941). W tym ostatnim nie mieli jednak wspólnych scen.

Kulminacją jej błyskawicznej kariery była rola w największym amerykańskim widowisku lat 30., "Przeminęło z wiatrem" (1939), gdzie zagrała szwagierkę Scarlett O’Hary, Melanie Hamilton, dzięki której to roli otrzymała nominację do Oscara.

Co ciekawe, studiu zarekomendowała ją jej siostra, Joan Fontaine, która sama była zainteresowana główną rolą.

Ta sytuacja zaogniła trwający od czasów dzieciństwa konflikt(matka zawsze faworyzowała starszą córkę, zabraniając młodszej używać rodowego nazwiska, kojarzonego z jej pupilką), czego kulminacją był rok 1942, gdy Olivia otrzymała kolejną nominację do nagrody Akademii – tym razem za "Złote wrota".

Statuetka trafiła jednak do Joan za występ w "Podejrzeniu" Hitchcocka. Gdy siostra chciała jej pogratulować, Fontaine ostentacyjnie to zignorowała. Ich konflikt trwa do dziś, chociaż obie za chwilę będą miały trzycyfrową liczbę lat życia.

Od połowy XX wieku aktorka mniej udzielała się na wielkim ekranie, twierdząc, iż repertuar nowego kina zwyczajnie mniej jej odpowiada.

[

]( http://film.org.pl )

Wielki aktor, wspaniała kariera, ale dla większości kinomanów jego twarz momentalnie przypomina o legendarnej już roli w *"Dobrym, złym i brzydkim" (1966) Sergio Leone* (zresztą sam aktor od tego nie ucieka, nawet nazwał swoją autobiografię The Good, the Bad and Me: In My Anecdotage).

Nowojorczyk, syn żydowskich emigrantów z Polski, był już wprawionym aktorem teatralnym (miał na swoim koncie nagrodę Tony, najbardziej prestiżowe amerykańskie wyróżnienie teatralne), gdy Elia Kazan zaangażował 40-latka w "Laleczce" (1956). Cztery lata później rolą Calvery w "Siedmiu wspaniałych" (1960) ugruntował swój wizerunek aktora westernowego.

Nie dał się jednak zaszufladkować i w kolejnych pięciu dekadach grał różnorodne role u najlepszych reżyserów. Pojawił się m.in. w filmach "Skłóceni z życiem" (1961) Johna Hustona, "Jak ukraść milion dolarów" (1966) Williama Wylera, "Mózg" (1967) Gerarda Oury, "Ojciec chrzestny III" (1990) Coppoli, "Rzeka tajemnic" (2003) Clinta Eastwooda, "Autor widmo" (2010) Romana Polańskiego czy "Wall Street: Pieniądz nie śpi" (2010) Olivera Stone’a.

Występ w tych dwóch ostatnich produkcjach, to niesamowity wyczyn. W trakcie prac na planie aktor miał 94 lata – a trzeba wspomnieć, że tego samego roku odebrał jeszcze Oscara za całokształt twórczości.

Dodatkowo gwiazdor żyje w jednym z najszczęśliwszych oraz najdłuższych związków małżeńskich w historii Hollywood. W 1948 roku ożenił się z Anne Jackson, również aktorką – ma na swoim koncie m.in. epizod w "Lśnieniu" (1980) Kubricka.

[

]( http://film.org.pl )

Miss Węgier z 1936 roku nigdy nie była wielką aktorką. Do historii Fabryki Snów przeszły jednak jej miłosne podboje. Brała ślub dziewięć razy i dopiero w 1986 młodszy o 26 lat niemiecki książę Frederic von Anhalt usidlił ją na długi czas. Widocznie w końcu dorosła albo zrozumiała, że lepiej już nie trafi.

Była symbolem seksu. Do dziś potrafi żartować z samej siebie oraz pozycji jaką miała w Hollywood, co jest raczej niespotykane.

Jej najbardziej znane role to zdecydowanie Jane Avril z "Moulin Rouge" (1952) Johna Hustona oraz elektryzujący epizod z fenomenalnego "Dotyku zła" (1958) Orsona Wellsa, który idealnie wykorzystuje jej warunki fizyczne.

Ciekawa postać, która w pełni korzystała z uroków bycia sławną.

[

]( http://film.org.pl )

Prawdziwa legenda francuskiego ekranu, która, w odróżnieniu od wielu poprzedniczek, z kinem związana jest do dziś.

Romansowała z Hollywood, nigdy jednak nie udało jej się trafić na naprawdę wielką produkcję.

Mimo, że była wcześniej doceniana (m.in. nominacja do nagrody Cezara za "Pokój w mieście") to na największą rolę przyszło jej czekać aż do roku 2002, gdy pojawiła się jako seniorka rodu w szalonym kryminale Francoisa Ozona "8 Kobiet", za którą to otrzymała Złotego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie.

[

]( http://film.org.pl )

Bezbłędna rola z którą kojarzony będzie zawsze, mimo iż miał sporo epizodów filmowych, telewizyjnych oraz ciekawą karierę sceniczną.

[

]( http://film.org.pl )

To już nie aktor, a cała instytucja, która przetarła szlaki innej ikonie – Michaelowi Douglasowi.

Kirk, który przetrwał ubogie dzieciństwo i służbę na frontach II wojny światowej, zadebiutował na wielkim ekranie w "Dziwnej miłości Marthy Ivers"(1946) Lewisa Milestone'a.

W 1948 roku wystąpił razem z Burtem Lancasterem w "I Walk Alone". Obaj panowie bardzo się zaprzyjaźnili i do 1986 roku wystąpili razem jeszcze w pięciu filmach.

Najbardziej rozpoznawalną rolą *Douglasa seniora jest bez wątpienia "Spartakus" (1960) Kubricka, chociaż za jego magnum opus można również uważać "Pięknego i złego" (1952) Vincente Minnelliego* oraz "Ścieżki chwały" (1957), kolejny niezwykły film Kubricka.

Wielki aktor z "najtwardszej" generacji Złotego Hollywood. W 1996 roku został uhonorowany Oscarem za całokształt twórczości.

[

]( http://film.org.pl )

Młodsza siostra wspomnianej już wcześniej Olivii De Havilland.

Przełomem okazała się *"Rebeka" (1940), pierwszy hollywoodzki obraz Alfreda Hitchcocka, który postanowił postawić na mało znaną aktorkę. * Wybór ten okazał się sukcesem, gdyż Fontaine otrzymała swoją pierwszą nominację do Oscara, przegrywając ostatecznie z Ginger Rogers. Jednak już rok później, kolejna kolaboracja z brytyjskim mistrzem suspensu ("Podejrzanie")
przyniosła jej upragnioną statuetkę. Trzecią nominację otrzymała za rolę w "Wiernej nimfie" (1943) Edmunda Gouldinga.

Mimo iż w późniejszym czasie pojawiła się w kilku solidnych produkcjach, takich jak "Jane Eyre" (1943) u boku Orsona Wellsa, "Cesarski walc" (1948) Billy'ego Wildera czy "Ivanhoe" (1954) z Elizabeth Taylor, to nigdy nie osiągnęła tak wysokiej pozycji w świecie filmu jak jest siostra.

Fontaine ostatni raz wystąpiła w "The Witches" (1966), po czym poświęciła się pracy w teatrze.
(KMF/kk/mn)

[

]( http://film.org.pl )