Top 10: Wybraliśmy najlepsze filmy o I wojnie światowej

Kino wojenne powstało po zakończeniu I wojny światowej i od razu zyskało popularność wśród publiczności. Coraz częściej interesowali się nim również reżyserzy. Jak wiadomo, twórczość to nie tylko sztuka, ale i rzemiosło, dlatego w przypadku filmów opisujących konflikty zbrojne liczy się przede wszystkim umiejętność aranżacji scen batalistycznych.

W "Gallipoli" reżyser "Pikniku pod Wiszącą Skałą" i "Ostatniej fali" Peter Weir w znakomity sposób dotyka problemu rozłamu, jakiego w ludziach dokonuje wojna.

Weir skupia się na dwóch młodych australijskich żołnierzach Archimie (Mark Lee)
i Franku (Mel Gibson)
, którzy wstępują do armii i stają się częścią nieszczęsnej kampanii przejmującej kontrolę nad Dardanelami. Słabe dowodzenie i ekstremalnie wykańczająca walka uświadamiają bezsens wojny.Reżyser na zasadzie kontrastu zestawia dwie części filmu. O ile pierwsza stanowi idealistyczną wizję przyjaźni młodych mężczyzn, o tyle druga sprowadza szybko na ziemię, pokazując, jak okrutne szkody wyrządza konflikt zbrojny.

Historia dotyczy amerykańskiego żołnierza przebywającego w szpitalu dla weteranów I wojny światowej. W wyniku eksplozji stracił on kończyny i twarz, co spowodowało zanik zmysłów. Bohater zachowuje jednak sprawność umysłu i porozumiewa się z lekarzami za pomocą alfabetu Morse’a.

"Johnny poszedł na wojnę" to adaptacja powieści antywojennej napisanej w latach trzydziestych przez Daltona Trumbo, który jest reżyserem i współautorem scenariusza (razem z nim pracował Luis Buñuel). Reżyser trafia w samo sedno, mówiąc wprost o totalnym wyjałowieniu człowieka. Warto wspomnieć, że film zainspirował zespół Metallica do napisania utworu „One”, a fragmenty zostały wykorzystane do ilustracji teledysku.

Już w momencie premiery "Na Zachodzie bez zmian" w 1930 roku wzbudzał kontrowersje. Nie dość, że pokazywał w dobrym świetle Niemców, to jeszcze odzierał wojnę z bohaterstwa. Film nakręcony na podstawie powieści niemieckiego pisarza Ericha Marii Remargue'a jest najpopularniejszym tytułem opisującym rzeczywistość I wojny światowej. Stanowi studium psychologiczne jednostek przeciwstawionych konfliktowi zbrojnemu.

Grupa młodych niemieckich żołnierzy trafia na front, gdzie musi zmierzyć się m. in. z nalotami, głodem i trującym gazem. Film wyreżyserowany przez Lewisa Milestone'a imponuje widowiskowymi scenami batalistycznymi i niezwykle dopracowaną scenografią. Otrzymał dwa Oscary w najważniejszych kategoriach - film roku i reżyseria.

Jednym z głównych tematów twórczości Stanleya Kubricka jest przemoc i wojenne okrucieństwo. Podobnie stało się w przypadku "Ścieżek chwały". Geniusz reżysera polega w dużej mierze na dokładnej dokumentacji przed realizacją filmu i bardzo precyzyjnie spisanemu scenariuszowi. Kubrick uświadamia, że wojna to nie tylko armatnie wystrzały, ale przede wszystkim decyzje ludzi. Niektóre z nich, tak jak w tym przypadku, doprowadzają do śmierci niewinnych żołnierzy wplątanych w instytucjonalną sieć. W wyniku nieprzemyślanego, a wręcz absurdalnego rozkazu francuskich generałów na froncie giną ich żołnierze.

Walczący w austriackiej armii rumuński porucznik Bologa zostaje skazany na śmierć po tym, jak odmawia wykonania rozkazu niezgodnego z jego sumieniem. Złapany podczas próby dezercji wojskowy miał dokonać egzekucji na niewinnych chłopach.

Rumuński reżyser ukazuje studium człowieka walczącego nie tylko z wrogiem, ale również z własnymi przekonaniami, które w starciu z wojną tracą jakiekolwiek znaczenie.Za "Las powieszonych" Liviu Ciulei został uhonorowany Złotą Palmą na Festiwalu w Cannes w 1965 roku.

Epickie dzieło przygodowe z 1962 roku w reżyserii Davida Leana, oparte na autobiograficznej powieści T. E. Lawrence'a "Siedem filarów mądrości". Brytyjczyk przeniósł akcję filmu na pustynię Arabii Saudyjskiej. Opowiada historię oficera armii kolonialnej stacjonującego na Bliskim Wschodzie.

Lawrece oddelegowany zostaje na dwór saudyjskiego księcia, któremu służy jako doradca. Film stanowi miraż autentycznych zdarzeń z fikcyjnymi działaniami oficera.* Wojna przedstawiona zostaje tutaj w nietypowy sposób*, widz ogląda walki plemion, ale bardziej liczy się spotkanie z obcą i fascynującą kulturą Wschodu.

Największym kasowym sukcesem dość elitarnego w kulturowych realiach Ameryki kina Johna Houstona jest "Afrykańska królowa" z 1951 roku. Kapitan rzecznej żeglugi Charlie Allnut, kawaler i łowca przygód, przewożąc na swojej łodzi żonę zmarłego pastora, napotyka wojsko niemieckie.

Film jest połączeniem kina różnych gatunków filmu przygodowego i wojennego z wyraźnymi komediowymi akcentami. W filmie występują Humphrey Bogart i Katharine Hepburn. Bogart za swoją rolę otrzymał Oscara.

Szeregowiec Plumpick (Alan Bates)
ma za zadanie odszukać ładunek wybuchowy podłożony przez Niemców w jednym z francuskich miasteczek. Na pomoc przychodzą mu mieszkańcy ośrodka psychiatrycznego.

Antywojenny film Philippe de Broca zadaje pytanie, kto podczas wojny okazuje się bardziej rozsądny: bezsensownie walczący wojskowi czy szaleńcy z domu wariatów patrzący na działania wojenne z dystansu. Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ przypisane bohaterom role ulegają drastycznym przemianom.

Film w reżyserii Bohdana Poręby z 1981 roku rekonstruuje wybrane wydarzenia historyczne na ziemiach polskich i na Zachodzie, które miały istotne znaczenie dla powstania II Rzeczpospolitej.

Przestawione zostały zarówno postacie historyczne: Roman Dmowski czy Ignacy Jan Paderewski, jak i fikcyjna rodzina Pawlaków.* Wspaniałą muzykę do filmu skomponował Czesław Niemen.*

Film jest oskarżeniem wojny, a jednocześnie jej parodią. "Charlie żołnierzem" to pierwsza komedia wojenna w historii kina, której scenarzystą i reżyserem jest Charlie Chaplin.

Charlie jest szeregowcem, biorącym udział w ćwiczeniach podczas I wojny światowej. Przypisany został do oddziału niezwykle nieporadnych żołnierzy. W jednym ze snów główny bohater wyobraża sobie siebie jako ochotnika do ataku na wroga.
mr/gb