Alan Parker

Znany i ceniony po obu stronach oceanu reżyser, scenarzysta i producent angielski. Twórca tak znaczących dzieł, jak „Midnight Express”, „Ptasiek”, „Evita”, „Missisipi w ogniu”, czy „Harry Angel”. Reżyser słynnego, inspirowanego legendarną płytą „The Wall” Pink Floyd, filmu pod tym samym tytułem.

Urodził się 14 lutego 1944 roku w robotniczej dzielnicy Londynu, gdzie dorastał. Jest filmowcem – samoukiem. Zaczynał od realizacji filmów reklamowych, które od 1970 roku kręcił we własnej wytwórni The Alan Parker Film Company, założonej z kolegą, Alanem Marshallem, tuż po ukończeniu szkoły dziennikarskiej.

W latach 1969-1978 zrealizował ponad 500 telewizyjnych reklamówek, zdobywając właściwie wszystkie najważniejsze nagrody w branży.

W międzyczasie zajął się twórczością filmową innego typu. W 1971 roku zadebiutował jako scenarzysta filmu Warisa Husseina „Melody”, a w 1973 roku wyreżyserował pierwszy krótkometrażowy obraz „No Hard Feelings”. Film miał swoją premierę dopiero w 1976 roku na antenie telewizji BBC.

Wcześniej pokazano tam, powstały dwa lata później obraz „The Evacuees” (1975), który uhonorowany został nagrodą BAFTA TV. Jego pełnometrażowym debiutem był „Bugsy Malone” – pastisz filmu gangsterskiego z udziałem samych dzieci (m.in. młodziutkiej Jodie Foster), który przyniósł Parkerowi nagrodę BAFTA za scenariusz, nominację do BAFTA za reżyserię oraz nominację do Złotej Palmy.

Kolejny obraz – oparty na faktach więzienny dramat wg oskarowego scenariusza Olivera Stone’a - „Midnight Express” (1978) ukazał to, co w twórczości Parkera charakterystyczne – sprytną umiejętność wplatania tematyki społecznej w formułę gatunkową, przy zachowaniu atrakcyjnej formy, zarówno w warstwie wizualnej, jak i dźwiękowej filmu.

Obraz przyniósł twórcy nagrodę BAFTA oraz nominację do Oskara i Złotego Globu za reżyserię, był też nominowany do Złotej Palmy w Cannes. Ponadto wstrząsnął międzynarodową opinią publiczną do tego stopnia, że w efekcie doprowadziło to do częściowej reformy tureckiego systemu więziennictwa, a tym samym – do poprawy tamtejszych warunków życia.

Po sukcesie komercyjnym nakręconego w Stanach musicalu „Sława” (ang. „Fame” 1980, nominacja do BAFTA za reżyserię i do Césara dla najlepszego filmu zagranicznego), zrealizował dramat psychologiczny „Najwyższa stawka” z Diane Keaton i Albertem Finneyem (1982, nominacja do Złotej Palmy) oraz muzyczny „The Wall” (1982) - inspirowany legendarnym albumem Pink Floydów, powstały wg scenariusza Rogera Watersa i z udziałem Boba Geldofa film, słynący też z zastosowania szeregu innowacyjnych technik animacji.

* Umocnił swoją pozycję jednego z najciekawszych, współczesnych reżyserów, dzięki poruszającej adaptacji powieści Williama Whartona „Ptasiek” z Nicolasem Cagem (1984, Wielka Nagroda Jury MFF w Cannes, nominacja do Złotej Palmy, nagroda publiczności MFF w Warszawie).*

Później wyreżyserował kontrowersyjny thriller „Harry Angel” z Mickeyem Rourke’iem i Robertem De Niro (1987, nominacja do Saturna za scenariusz) i głośny film sensacyjny „Mississippi w ogniu” z wybitnymi kreacjami Gene’a Hackmana, Willema Dafoe i Frances McDormand (1988, nominacja do Oskara, BAFTA i Złotego Globu oraz nagroda National Board of Review za reżyserię, nominacja do Złotego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie).

Rok 1990 to realizacja wojennego melodramatu „Przyjdź zobaczyć raj” z gwiazdorską kreacją Dennisa Quaida (nominacja do Złotej Palmy), 1991 – reżyseria filmu „The Commitments”, opowiadającego o powstaniu i upadku irlandzkiego zespołu soulowego (BAFTA dla najlepszego filmu i za reżyserię, London Critics Circle Film Award i nagroda na MFF w Tokio za reżyserię), a 1994 – realizacja chłodno przyjętej przez krytykę komedii „Droga do Wellville” z Anthonym Hopkinsem w roli głównej, filmu będącego debiutem producenckim Parkera.

* W 1996 roku zasłynął jako twórca głośnego, biograficznego filmu muzycznego „Evita” z Madonną i Antonio Banderasem w rolach głównych (Golden Satellite Award dla najlepszego filmu, nominacja do BAFTA za scenariusz, wraz z Oliverem Stonem, nominacja do Złotego Globu za reżyserię).*

Ostatnimi dziełami twórcy są: zrealizowana w Irlandii ekranizacja, uhonorowanej nagrodą Pulitzera, powieści Franka McCourta „Prochy Angeli” z Emily Watson w roli głównej (1999, nagroda publiczności MFF w Karlovych Varach) oraz dramat „Życie za życie” z Kate Winslet, Kevinem Spaceyem i Laurą Linney (2003, nominacja do Złotego Niedźwiedzia).

* Jest laureatem kilku nagród specjalnych, m.in. włoskiej nagrody dziennikarzy European Silver Ribbon z 1997 roku, CineMerit Award na FF w Monachium (2004) i Nagrody Dla Duetu Reżyser-Operator (wraz z Michaelem Seresinem) na FF Plus Camerimage w Łodzi (2007).*

W jednym z wywiadów przyznał, że jego misją, jako filmowca jest zrealizowanie przynajmniej jednego filmu z każdego gatunku.

Od 2002 roku posiada zaszczytny, szlachecki tytuł „Sir”.