Adam Ferency
Charakterystyczny polski aktor filmowy i teatralny, który w ostatnim czasie zasłynął na szeroką skalę z roli kamerdynera Konrada w sitcomie „Niania” i detektywa Marcela w „Złotopolskich” . Ma na swoim koncie wiele znakomitych ról teatralnych i filmowych, a duża część wykreowanych przez niego postaci to czarne charaktery. Taka właśnie rola - rosyjskiego śledczego - w „Kanalii” (1990) Tomasza Wiszniewskiego przyniosła mu nagrodę za pierwszoplanową rolę męską na FPFF w Gdyni.
Urodził się 5 października 1951 roku w Warszawie. Tam też ukończył PWST w 1976 roku, w tym samym roku debiutując na scenie („Karykatura” Kisielewskiego w reżyserii Gustawa Holoubka w Teatrze Dramatycznym), w filmie („Niedzielne dzieci” Agnieszki Holland) oraz wiążąc się na dłużej (1976-88) ze swoją pierwszym teatrem - na Woli, kierowanym wówczas przez Tadeusza Łomnickiego.
Później występował w Teatrze Współczesnym (1981-94), a od 1994 roku związany jest z Teatrem Dramatycznym. W 1976 roku wystąpił również w kolejnym filmie Agnieszki Holland – „Zdjęcia próbne”, później pojawiając się w jej słynnych dziełach zaliczanych do nurtu Kina Moralnego Niepokoju: „Aktorzy prowincjonalni” (1978) i „Gorączka” (1980). Wcześniej, w 1977 roku wystąpił w „Akcji po Arsenałem” Jana Łomnickiego, a w 1978 roku zagrał u Laco Adamika we „Wstecznym biegu”.
Często współpracował także z Januszem Zaorskim, grając w serialu TV „Punkt widzenia” (1980) w jego reżyserii, kreując postać głównego bohatera – „Misia” w „Dziecinnym pytaniach” (1981), zaś przede wszystkim pojawiając się w roli Zenona Króla w słynnym dziele „Matka Królów” (1982). Później zagrał u niego w „Zabawie w chowanego” (1984) i w „Jeziorze Bodeńskim” (1985).
Ferency miał szczęście grać w wielu wybitnych „półkownikach”. Oprócz „Matki Królów” były to m.in.: „Przypadek” Kieślowskiego (1981), „Nadzór” Saniewskiego (1984) oraz legendarne „Przesłuchanie” Bugajskiego (1982), gdzie aktor wcielił się w postać oficera SB.
Pojawił się również w niedużej roli stoczniowca w słynnym „Człowieku z żelaza” Wajdy (1981).
W 1984 roku spotkał się ponownie z Kieślowskim na planie filmu „Bez końca” z Grażyną Szapołowską. Grał u Jerzego Sztwiertni (serial „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” 1981, „111 dni letargu” 1984) Tomasza Zygadło („Odwet” 1982), Piotra Szulkina („O-bi, O-ba. Koniec cywilizacji” 1984), Roberta Glińskiego („Rośliny trujące” 1985), Mirosława Gronowskiego („Weryfikacja” 1986, „Pięć minut przed gwizdkiem” 1988) i Janusza Majewskiego („Czarny wąwóz” 1989, „Diabelska edukacja” 1994, „Złoto dezerterów” 1998).
** W 1990 roku po raz pierwszy miał okazję współpracować z Janem Jakubem Kolskim, grając jedną z głównych ról w „Pogrzebie kartofla”. W tym samym roku wystąpił jako bezwzględny i mściwy śledczy w „Kanalii” Tomasza Wiszniewskiego, zgarniając nagrodę aktorską na FPFF w Gdyni.**
Do grona „mundurowych” występów Ferencego zaliczyć też można rolę majora UB w serialu „Bank nie z tej ziemi” (1993-94) i pułkownika Kiziora w „Pułkowniku Kwiatkowskim” (1995) Kazimierza Kutza.
W latach 90-tych i w ostatnim czasie znacznie częściej gościł na małym ekranie, dzięki udziałowi w takich serialach, jak: „Boża podszewka” Izabelli Cywińskiej (1997 i 2005), telenowela „Złotopolscy” (od 1998 roku), serial „Kryminalni” (od 2004 roku) oraz sitcom „Niania” (2005-2007, Nagroda Specjalna na Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku).
Ten wzięty i bardzo zajęty aktor przeplatał występy telewizyjne rolami filmowymi: w komediach „Fuks” i „Operacja ‘Koza’” (oba z 1999), jako Chan w filmowej i telewizyjnej adaptacji „Ogniem i mieczem” Jerzego Hoffmana (1999, 2000), Witold w ekranizacji gombrowiczowskiej „Pornografii” w reżyserii Kolskiego (2003) i przeor klasztoru w „Jasminum” (2006, nominacja do Orła) tego samego reżysera, czy wreszcie Malinowski w „Palimpseście” (2006) Konrada Niewolskiego.
** Ostatnio zagrał w polsko- amerykańskim „Warsaw Dark” Christophera Doyle’a (2007) i w „Kierowcy” (2008) z gwiazdorskim udziałem Christophera Lamberta.**
Jeśli chodzi o teatr, jednymi ze słynniejszych występów Ferencego na tym polu są: rola Joka Skokicia/Hamleta, w „Przedstawieniu ‘Hamleta’ we wsi Głucha Dolna” Ivo Bresana w reżyserii Kazimierza Kutza (1977, Teatr na Woli), rola Pijaka w „Ślubie” Gombrowicza (1983, Teatr Współczesny), Asasella w „Mistrzu i Małgorzacie” Bułhakowa w reżyserii Macieja Englerta (1986, Teatr Współczesny), tytułowa rola w „Człowieku - słoniu” wg Pomorance’a (1983, Teatr Współczesny), Hitlera w sztuce „Hitler – Stalin” Stanisława Brejdyganta (1992, krakowski Teatr Stu), Hamma w „Końcówce” i Pozzo w „Czekając na Godota” Samuela Becketta w reżyserii Antoniego Libery (1996-97, Teatr Dramatyczny). Grał też u Krzysztofa Warlikowskiego (Petrucchio w „Poskromieniu złośnicy” 1997, Prosper w „Burzy” 2003 Szekspira), Krystiana Lupy (tytułowa rola w „Powrocie Odysa” 1999 Wyspiańskiego) i Grzegorza Jarzyny („Festen” Rukova i Vinterberga 2001).
W 1993 roku zadebiutował jako reżyser teatralny sztuki „Hollywood, Hollywood” Davida Mameta, wystawionej na deskach Teatru Współczesnego.
