Anthony Perkins
Miejsce urodzenia: | Nowy Jork |
Filmografia: | Proces (1962) (Józef K.) Skandal (1966) (Christopher) Zbrodnie namiętności (1984) (wielebny Peter Shayne) Zakochani w Molly (1974) (Gid) In the Deep Woods (1992) (Paul Miller) Tall Story (1960) (Ray Blent) Gwiazda szeryfa (1957) (szeryf Ben Owens) Psychoza (1960) (Norman Bates) Przyjacielska perswazja (1956) (Josh Birdwell) Morderstwo w Orient Expressie (1974) (1974) (Hector McQueen) |
Popularny, szczególnie na przełomie lat 50. i 60., nieżyjący już aktor amerykański, specjalizujący się w rolach niezrównoważonych psychicznie bohaterów i niewinnie wyglądających psychopatów. Najsłynniejszą kreację stworzył u Alfreda Hitchcocka w „Psychozie” – rola Normana Batesa znajduje się na 4. miejscu ogólnoświatowego rankingu Najlepszych Ról Wszech czasów, sporządzonego przez „Premiere Magazine” .
Urodził się 4 kwietnia 1932 roku w Nowym Jorku, jako syn dość znanego, scenicznego aktora Osgooda Perkinsa. Po jego śmierci w 1942 roku, zamieszkał z matką w Bostonie. Był jedynakiem.
Po kilku występach scenicznych, które dawał od 17-go roku życia, zadebiutował na ekranie w filmie George’a Cukora „Aktorka” z udziałem Spencera Tracy (1953).
Już druga rola, w powstałym trzy lata później dramacie Williama Wylera „Nie zabijaj” z Garym Cooperem (1956), okazała się przełomową, przynosząc aktorowi jedyną w karierze nominację do Oskara i Złoty Glob dla Najlepszego Debiutanta, a co za tym idzie – sporą popularność. Kolejne lata to szczytowy okres w karierze Perkinsa, który przede wszystkim doskonale odnajdywał się w kreowaniu postaci bohaterów o zwichrowanej psychice, nierównowadze emocjonalnej i, generalnie, zaburzonej osobowości. Tę umiejętność z powodzeniem wykorzystywali kolejni twórcy – Robert Mulligan w dramacie sportowym „Strach poraża” (1957), Delbert Mann w „Pożądaniu w cieniu wiązów” z Sophią Loren (1958), Stanley Kramer w „Ostatnim brzegu” z Gregorym Peckiem, Fredem Astaire i Avą Gardner (1959), czy wreszcie Alfred Hitchock (słynny thriller „Psychoza” 1960) i Orson Welles w ekranizacji kafkowskiego „Procesu” (1962).
W tym samym czasie dał się też poznać z całkiem innej strony, biorąc udział w dwóch westernach („Gwiazda szeryfa” i „Samotny człowiek” z Lee Van Cleefem 1957) i wcielając się w role amantów: obok Shirley MacLaine w komedii romantycznej „Swatka” (1958), obok Audrey Hepburn w romansie „Zielone domostwa” (1959) i Jane Fondy w komedii „Tall Story” (1960), najciekawszą kreację tego typu tworząc z Ingrid Bergman w „Żegnaj ponownie” Anatole’a Litvaka (1961, nagroda aktorska w Cannes).
W kolejnych latach występował nieco rzadziej, często we francuskich produkcjach (komedia Edoarda Molinaro „Czarująca idiotka” z Brigitte Bardot 1964, „Skandal” 1966 i „Dekada strachu” 1972 Claude’a Chabrola, dramat historyczny „Czy Paryż płonie?” René Clémenta 1966). Zagrał Tappmana w ekranizacji „Paragrafu 22” Mike’a Nicholsa (1970), Hectora McQueena w słynnej adaptacji „Morderstwa w Orient Ekspresie” Sidneya Lumeta (1974) i Javerta w adaptacji „Nędzników” Glenna Jordana (1979).
Dwukrotnie spotkał się zawodowo z żoną, Berry Berenson: na planie thrillera „Zapamiętaj moje imię” (1978) i dramatu „Zimowe zabójstwa” (1979).
Po latach przerwy powrócił do roli Normana Batesa w kolejnych częściach „Psychozy” (1983, 1986, 1990), debiutując przy okazji jako reżyser sequela z 1986 roku. Dwa lata później wyreżyserował, dla odmiany, komedię „Gość na niedzielny obiad” (1988).
Wcześniej, jeden jedyny raz, dał się poznać jako współscenarzysta thrillera Herberta Rossa „Ostatnie słowo Sheili” (1973).
W międzyczasie wystąpił jako demoniczny duchowny w kontrowersyjnym thrillerze Kena Russella „Zbrodnie namiętności” (1984).
* Przed śmiercią zdążył jeszcze zagrać w, wprost stworzonej dla siebie roli „Dr. Jekylla i Mr Hyde’a” w jednej z wielu filmowych wersji horroru (1989) i otrzymać Honorową Nagrodę za Całokształt - Donostia Lifetime Achievement Award, podczas MFF w San Sebastián (1991).*
Dwa później dał ostatni występ w thrillerze TV „Zbrodnia doskonała” z Rosanną Arquette (1992).
Zmarł z powodu AIDS, 12 września 1992 roku. Jego żona zginęła 9 lat później, jako pasażerka jednego z samolotów, które 11.09.2001 roku uderzyły w World Trade Center.
Komentarze