Billy Wilder
| Miejsce urodzenia: | Sucha (Austro-Węgry; ob. Sucha Beskidzka w Polsce) |
| Reżyser: | Słomiany wdowiec (1955) (dziewczyna) Bulwar Zachodzącego Słońca (1950) Świadek oskarżenia (1957) (Christine Vole/ Helm) Pół żartem, pół serio (1959) (Sugar Kane) |
| Scenarzysta: | Princesse, a vos ordres! (1931) Mann, der seinen Mörder sucht, Der (1931) Emil and the Detectives (1935) Bluebeard's Eighth Wife (1938) Słomiany wdowiec (1955) (dziewczyna) Scampolo, ein Kind der Straße (1932) Es war einmal ein Walzer (1932) Madame wünscht keine Kinder (1933) Ninotchka (1939) (Ninotchka) Foreign Affair, A (1948) (Erika von Schluetow) Bulwar Zachodzącego Słońca (1950) Pół żartem, pół serio (1959) (Sugar Kane) Fortune Cookie, The (1966) (Willie Gingrich) |
| Filmografia: |
Amerykański scenarzysta, reżyser, producent pochodzenia żydowskiego, autor m.in. „Pół żartem, pół serio”, „Bulwaru Zachodzącego Słońca”. Sześciokrotny laureat Oskara i jeden z największych twórców w dziejach Hollywood.
Billy Wilder (właściwie Samuel Wilder) urodził się 22 czerwca 1906 roku w Suchej w Austro-Węgrzech (dziś Sucha Beskidzka w Polsce), zmarł 27 marca 2002 roku w Beverly Hills w Kalifornii. Jego rodzice prowadzili restaurację dworcową w Suchej Beskidzkiej, ponadto marzyli, aby ich syn został wziętym prawnikiem. Billy jednak porzucił ten zamiar, przerwał studia i zaczął pracę dla wiedeńskiej gazety.
W 1929 roku rozpoczął karierę scenarzysty. Udało mu się napisać scenariusze do kilku niemieckich filmów. W 1933 roku po dojściu nazistów do władzy, wyemigrował do USA (jego rodzice zginęli później w czasie Holokaustu).
Punktem zwrotnym w jego karierze było poznanie Charlesa Bracketta. Od 1938 roku pisali wspólnie scenariusze do wielu filmów wytwórni Paramount, (między innymi "Ninoczki"). Od 1942 roku Wilder rozpoczął karierę reżysera, podczas gdy Brackett został producentem większości jego ówczesnych filmów. To właśnie dzięki współpracy tego tandemu powstały takie filmy jak "Bulwar Zachodzącego Słońca" czy "Stracony weekend" (Oskar za najlepszy film, reżyserię i scenariusz).
Wkrótce potem (już bez pomocy Bracketta) powstały filmy, które na stałe weszły do klasyki światowej kinematografii: "Pół żartem, pół serio", "Słomiany wdowiec" czy "Garsoniera".
Wilder należy do oscarowych rekordzistów: zdobył 6 Oskarów ("Garsoniera" - 3, "Stracony weekend" - 2, "Bulwar Zachodzącego Słońca" - 1) i 15 nominacji. W 1981 roku wycofał się z robienia filmów.
Billy Wilder zmarł na zapalenie płuc w zachodnim Los Angeles. Został pochowany na cmentarzu Westwood Village Memorial Park Cemetery w Westwood (Los Angeles).
Był dwukrotnie żonaty: w latach 1936–1946 z Judith Coppicus-Iribe, od 1949 roku z piosenkarką i aktorką Audrey Young. Z pierwszego małżeństwa miał bliźniaki, urodzone w 1939 roku, Victorię i Vincenta (zmarł po narodzinach).
Komentarze