Filmy o więzieniu – TOP 10. Trzymające w napięciu obrazy ukazujące życie za kratami

Filmy o więzieniu pojawiają się na wielkim ekranie z mniejszą lub większą systematycznością od lat 30. ubiegłego wieku. Specyficzna lokacja tego typu produkcji pozwala reżyserom poruszyć istotny i trudny temat zniewolenia jednostki. Tzw. paka lub pudło to także idealnie miejsce do nakręcenia pasjonującego thrillera, który wywoła u widzów gęsią skórkę. Jakie filmy o więzieniu przeszły do historii? Które z nich stały się wręcz legendami i przyczyniły się do wyodrębnienia umownego gatunku kina więziennego?

Więzienie jest miejscem, które każdy woli omijać szerokim łukiem. Dzięki kinematografii możemy jednak z bezpiecznej odległości zajrzeć do najciemniejszych zakątków zakładów, w których przebywają zarówno drobni rabusie, jak i wyjątkowo niebezpieczni mordercy. Ponowną wizytę za kratami funduje widzom Audrey Estrougo w filmie „Skazana”. Produkcja ta opowiada o kobiecie, która chcąc ratować swojego męża przed wymiarem sprawiedliwości, bierze na siebie winę za popełnioną przez niego zbrodnię. W ten sposób bohaterka ląduje w więzieniu, gdzie jest zdana tylko na siebie. W roli głównej Sophie Marceau. „Skazana” w polskich kinach już od 3 lutego.

Z okazji premiery dramatu przedstawiamy zestawienie dziesięciu najlepszych filmów o więzieniu. Oto produkcje, które wręcz wrzucały widzów do przestępczego półświatka. Przypomnijmy sobie najwybitniejsze dzieła obrazujące życie za kratami.

Listę najlepszych filmów o więzieniu otwiera „Cela 211” w reżyserii Daniela Monzóna. Uhonorowany ośmioma nagrodami Hiszpańskiej Akademii Sztuk Filmowych obraz przedstawia historię Juana (Alberto Ammann). Młody mężczyzna zostaje zatrudniony jako strażnik w zakładzie karnym. W swoim pierwszym dniu służby ulega on jednak wypadkowi i traci przytomność. Bohater budzi się po jakimś czasie w tytułowej celi i zauważa, że w więzieniu wybuchł bunt. Aby przetrwać zmasowany atak skazańców, musi udawać jednego z nich. Strażnik przedostaje się w szeregi więźniów i rozpoczyna walkę o własne życie. Największe zagrożenie stanowi dla niego przywódca bandytów – Malamadre (Luis Tosar).

Filmy o więzieniu mogą w świetny sposób obrazować relacje między rodzicem a dorosłym dzieckiem. Przykładem jest chociażby „Starred Up” w reżyserii Davida Mackenzie’ego. Dramat ten to historia Erica – niepokornego nastolatka, który trafia do zakładu karnego po kolejnym swoim wybryku. Na miejscu spotyka on ojca – Neville’a. Główny bohater na każdym kroku próbuje udowodnić, że nie potrzebuje jego pomocy w przetrwaniu za murami więzienia. Po jakimś czasie przekonuje się on jednak, jak wiele znaczyć może dla niego ojcowska troska. W rolach głównych Jack O’Connell i Ben Mendelsohn. „Starred Up” to klimatyczna i mocna pozycja, która bez ogródek ukazuje prawdziwe oblicze odsiadki.

Innym przykładem filmu ukazującego relację syna z jego rodzicem podczas odsiadywania wyroku, jest głośny obraz Jima Sheridana – „W imię ojca”. Nagrodzone Złotym Niedźwiedziem dzieło przedstawia opartą na faktach historię Gerry’ego Conlona. Chłopak wyjeżdża z rodzinnej Anglii do Londynu, by zacząć lepsze życie. Na miejscu wplątuje się on jednak w poważne kłopoty, które doprowadzają go ostatecznie na ławę sądową. Główny bohater zostaje niesłusznie oskarżony o organizację zamachu terrorystycznego, do którego przyznała się IRA. Gerry, mimo swojej niewinności, zostaje skazany. Wraz z nim do więzienia trafia jego ojciec. Za kratami obaj panowie odkryją, co tak naprawdę dla siebie znaczą. Po pewnym czasie Conlon zamierza zawalczyć o wolność. W rolach głównych Daniel Day-Lewis oraz Pete Postlethwaite.

Bardzo ciekawym filmem o więzieniu jest „Eksperyment” Paula Scheuringa. Dwudziestu sześciu mężczyzn zgłasza się do wzięcia udziału w tajemniczym projekcie. Śmiałkowie zostają podzieleni na strażników oraz skazanych. Według zasad strażnicy nie maja prawa stosować wobec więźniów przemocy. Choć tytułowy eksperyment początkowo przebiega niegroźnie, wkrótce cale przedsięwzięcie zaczyna wymykać się spod kontroli. Film ukazuje, jak niewiele potrzeba, by wydobyć z człowieka jego najmroczniejszą naturę. W rolach głównych Adrien Brody i Forest Whitaker.

„Bronson” Nicolasa Windinga Refna to barwny portret jednego z najbardziej charyzmatycznych więźniów w historii Wielkiej Brytanii. Niejaki Michael Peterson (w tej roli rewelacyjny Tom Hardy) po raz pierwszy trafia za kratki w wieku dziewiętnastu lat. Młody chłopak postanawia zrobić wszystko, by jego nazwisko na zawsze zostało zapamiętane przez ludzi, dlatego rozpoczyna długą tułaczkę po kolejnych zakładach karnych. Łącznie w więzieniu bohater spędza 34 lata. W tym czasie kształtuje się alter ego mężczyzny – brutalny i niezrównoważony Charles Bronson.

Filmy o więzieniu przedstawiają także wielkie ucieczki skazańców. Najsłynniejszym obrazem poruszającym ten temat jest oczywiście „Ucieczka z Alcatraz” w reżyserii Dona Siegela. Oparta na faktach historia przedstawia losy kilku złoczyńców, którzy próbują za wszelką cenę wydostać się z niesławnego zakładu. Ich szansę na wolność są jednak znikome. Jak dotąd jeszcze nikomu nie udało się wydostać z pilnie strzeżonego Alcatraz. Trzech więźniów postanawia mimo to spróbować swoich sił i po raz ostatni zawalczyć o wolność. W roli głównej Clint Eastwood.

„Prorok” Jacques’a Audiarda to pasjonujący dramat przedstawiający historię dziewiętnastoletniego Malika. Chłopak trafia do więzienia na sześć lat i początkowo próbuje odnaleźć się w zupełnie nowej rzeczywistości. Po pewnym czasie wkupuje się on w łaski szefa mafii, który trzyma w garści cały zakład, włącznie z jego pracownikami. Tak rozpoczyna się wędrówka Malika po kolejnych szczeblach więziennej hierarchii. Mocne i klimatyczne kino, obok którego nie można przejść obojętnie. Film nagrodzono m.in. statuetką BAFTA oraz siedmioma Cezarami. W roli głównej Tahar Rahim.

„Symetria” Konrada Niewolskiego to jeden z najgłośniejszych polskich filmów powstałych w pierwszej połowie XXI wieku. Obraz spotkał się z dobrym przyjęciem głównie dzięki swojemu surowemu charakterowi. Reżyser w najdrobniejszych szczegółach ukazał codzienność więźniów jednego z zakładów karnych, ukazując rytuały skazanych, proces „rekrutacji” grypsujących oraz wewnętrzną hierarchię. Głównym bohaterem „Symetrii” jest Łukasz (Łukasz Machnacki). Mężczyzna zostaje bezpodstawnie oskarżony o napaść na staruszkę i osadzony w areszcie. Przerażony bohater nie wie, jak ma zachować się za kratami. Za namową pierwszego spotkanego kompana z celi, prosi on o przydział do grupy więźniów grypsujących. Łukasz trafia wówczas pod skrzydła niejakiego „Kosiora” (Mariusz Jakus). Jego towarzyszami niedoli zostają także Dawid (Andrzej Chyra), „Siwy” (Marcin Jędrzejewski), Albert (Borys Szyc) i Roman (Janusz Bukowski).

Więzienie może być również miejscem, w którym dochodzi do paranormalnych zdarzeń. Tak dzieje się w ekranizacji słynnej książki Stephena Kinga „Zielona mila” w reżyserii Franka Darabonta. Film ten to wzruszająca historia pewnego czarnoskórego skazańca, który w 1935 roku trafia na oddział śmierci. Wielkich rozmiarów mężczyzna skazany został za brutalne morderstwo dwóch 9-letnich dziewczynek. Ku zdziwieniu strażników pilnujących więźniów, przybyły do zakładu złoczyńca w żaden sposób nie przypomina śmiertelnie niebezpiecznego zabójcy. Wkrótce okazuje się, że posiada on nadprzyrodzone moce uzdrawiania. W rolach głównych Tom Hanks, David Morse i Michael Clarke Duncan.

„Zielona mila” nie jest najsłynniejszym filmem więziennym, jaki powstał w oparciu o prozę Kinga. Prym w tej umownej klasyfikacji bez dwóch zdań wiedzie obraz „Skazani na Shawshank”. Dzieło Franka Darabonta to chyba najpiękniejsza kinowa opowieść o dążeniu jednostki do wolności. Film w fantastyczny sposób porusza także problematykę trudnej przyjaźni, a przy tym zawiera typowe dla twórczości Kinga elementy wciągającego thrillera. Aż trudno uwierzyć, że ta perfekcyjna w każdym calu produkcja okazała się w chwili premiery finansową klapą.

Głównym bohaterem jest Andy Dufresne (Tim Robbins), który zostaje skazany za zabójstwo żony oraz jej kochanka. Bestialski czyn popełniony przez bohatera sprawia, że zostaje on zesłany na długie lata do tytułowego Shawshank. Tam mężczyzna poznaje „uroki” brutalnego świata, rządzonego przez bezwzględnych strażników oraz wyżej usadowionych w hierarchii więźniów. Andy zaprzyjaźnia się z niejakim Ellisem (Morgan Freeman). Po jakimś czasie pozycja głównego bohatera znacznie się polepsza. Nikt jednak nie przypuszcza, że ma on pewien niebezpieczny plan.