Od "Harry'ego Pottera" do "Ulissesa". Co czytają twoje ulubione postaci z seriali?

Wciąż zdarzają się osoby, które z góry zakładają, że rozrywka telewizyjna może być tylko i wyłącznie głupia, prymitywna i bezsensowna. Oczywiście, wszyscy, którzy śledzą postępującą od kilkunastu lat telewizyjną rewolucję związaną z serialami (od „The Wire” i „Rodziny Soprano” począwszy, a na „Grze o tron” i „Breaking Bad” się zatrzymując) wiedzą, że to wierutna bzdura.

Wciąż zdarzają się osoby, które z góry zakładają, że rozrywka telewizyjna może być tylko i wyłącznie głupia, prymitywna i bezsensowna. Oczywiście, wszyscy, którzy śledzą postępującą od kilkunastu lat telewizyjną rewolucję związaną z serialami (od „The Wire”* i „Rodziny Soprano” począwszy, a na „Grze o tron” i „Breaking Bad” się zatrzymując) wiedzą, że to wierutna bzdura. Nie czas i miejsce, by wyprowadzać sceptyków z błędu, ale do licznych argumentów, których użyć możecie w dyskusji pt. „seriale wcale nie są głupie!” dorzucamy jeszcze jeden – telewizyjni bohaterowie czytają książki. I to jeszcze jakie! Sprawdź, co czytają postaci z „Californication”, „Mad Mena”, „Star Treka”, „Simpsonów”, *„Family Guy’a” i innych znanych produkcji telewizyjnych. Zestawienie ulubionych lektur serialowych bohaterów, które prezentujemy na kolejnych stronach, powinno przekonać rasowych czytelników, że również w telewizji znajdą swoje bratnie dusze.

Zestawienie rozpoczynamy wyborem lekturowym naprawdę ciężkiego kalibru. Gdybyś musiał spędzić siedem długich sezonów w latającej puszce, które dwie książki zabrałbyś ze sobą?

Kapitan Jean-Luc Picard, jeden z głównych i najbardziej rozpoznawalnych bohaterów serialu „Star Trek”, zna odpowiedź na to pytanie. Pierwszą książką, z którą wolne chwilę spędza kapitan Enterpreise jest „Ulisses” Jamesa Joyce’a, arcydzieło literatury, licząca około 1000 stron powieść uchodząca za jedną z najtrudniejszych w historii.

Joyce starał się ukazać bohaterów powieści poprzez analizę ich psychiki. Zrezygnował z typowego, konwencjonalnego komentarza na rzecz "bezpośredniej obserwacji umysłu". Początkowo „Ulisses” uchodził za powieść, której porządny człowiek nie powinien nawet brać do ręki. Dziś, prawie sto lat później, jest powszechnie uważany za arcydzieło, którego nie wypada nie znać.

Druga książka, a właściwie księga (i to dużo obszerniejsza od samego „Ulissesa”!), do której nieustannie wraca kapitan Pickard to jednotomowe dzieła zebrane Williama Szekspira, a konkretnie monumentalne, ilustrowane wydanie tychże (ang. „The Globe Illustrated Shakespeare: The Complete Works”).

Pickard, nie bez przyczyny przedstawiany w serialu jako intelektualista oraz mistrz dyplomacji i dyskusji, w kolejnych odcinkach słynnej telewizyjnej serii oddaje się lekturze kolejnych dramatów Szekspira. Liczące 2400 stron (!) zbiorcze wydanie dzieł angielskiego dramaturga widzimy w różnych odcinkach serialu otwarte zawsze w innym miejscu.

Fanów „Star Treka” oraz osoby naprawdę zainteresowane Picardem czytającym Szekspira odsyłamy na **stronę, na której znajdziemy dokładną analizę serialowych epizodów z dziełami autora „Hamleta” w roli głównej

Jeśli oglądaliście jakiś odcinek „Kochane kłopoty” (ang. „Gilmore Girls”), mieliście dużą szansę zauważyć, że jedna z głównych bohaterek, Rory Gilmore grana przez Alexis Bledel, jest nie byle jakim molem książkowym.

Serialowa córka Lorelai jest inteligentna, ambitna i nieprzeciętnie oczytana. Uwielbia kawę, fast foody, cięte żarty oraz, jakżeby inaczej, dobrą literaturę.

Rory czyta wszystko – literaturę współczesną i klasyków, biografie i eseje. Trzeba przyznać, że gustu literackiego może jej pozazdrościć wielu przeciętnych czytelników. Przykłady?

Na jej liście lektur znalazły się m.in. takie pozycje, jak „Druga płeć” Simone de Beauvoir , „Siddhartha” Hermanna Hessego czy „Franny i Zooey” J. D. Salingera. Rory lubi również klasykę literatury rosyjskiej („Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa czy „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego).

Jednak najbardziej zaskakuje fakt, że Rory czytała w serialu samego Jamesa Joyce’a! Że z trudnym „Ulissesem” mierzył się kapitan Pickard to jeszcze rozumiemy, ale kto by pomyślał, że po najprawdopodobniej najtrudniejszą, najbardziej niezrozumiałą i tajemniczą księgą świata, czyli „Finneganów tren” Joyce’a, sięgnie w innym serialu nastolatka? Zresztą, jak widać na załączonym obrazku, "Ulissesa" Rory również przeczytała.

Na kolejnej stronie przedstawiamy zresztą kolejną serialową oczytaną nastolatkę.

Prawdziwym molem książkowym jest także Lisa Simpson, córka Homera i Marge, jedna z głównych bohaterek kultowych „Simpsonów”. Jak skomentował autor Flavor Wire: „Wyobraź sobie przerzucanie tych wszystkich stron tak niewielką liczbą palców”.

Lista lektur Lisy jest imponująca i bardzo różnorodna. Znajdują się na niej zarówno wszystkie tomy „Harry’ego Pottera” J. K. Rowling, jak i „Bracia Karamazow” Fiodora Dostojewskiego.

„Bracia Karamazow” to ostatnia i najdojrzalsza powieść Dostojewskiego. Opowiada dzieje czterech braci, których łączy tragedia: zabójstwo ojca. Powieść rosyjskiego mistrza jest uznawana za jedno z największych dzieł w historii literatury. Obok wątków obyczajowych porusza fundamentalne problemy, z którymi zmaga się ludzkość: pytanie o istnienie Boga w racjonalnym świecie, trwałość wartości w obliczu zmian i nieświadome krążenie człowieka między złem i pokutą.

Młoda Simpsonówna docenia zarówno klasykę literatury (Sylvia Plath, wiersze Emily Dickinson, wspomniany Dostojewski), jak i współczesną amerykańską prozę („Korekty” Jonathana Franzena czy „Moneyball” Michaela Lewisa).

Lisa czytuje literaturę dla dorosłych i dla dzieci (np. książki Astrid Lindgren), popową (przygody Tintina) i ambitną, cenioną przez krytykę literacką (Walt Whitman, G. B. Shaw) i/lub czytelników (J. K. Rowling, powieści Jane Austen).

Biorąc pod uwagę liczne lektury i zakres zainteresowań Lisy, nikogo chyba nie dziwi, że jej iloraz inteligencji wynosi około 159, prawda?

Trudno byłoby nazwać Dona Drapera intelektualistą, ale nie zmienia to faktu, że w serialu „Mad Men” to właśnie on jest postacią, którą najczęściej widzimy z książką w ręku. Autor serwisu Flavor Wire sugeruje, że jest tak prawdopodobnie dlatego, że to właśnie z Draperem widz spędza najwięcej czasu.

Draper czytał m.in. „Z przejmującego zimna” Johna le Carre’a, „Fachmana” Bernarda Malamuda, „Exodus” Leona Urisa (książka o losach europejskich Żydów) czy „Chryzantemę i miecz” Ruth Benedict.

„Z przejmującego zimna” le Carre’a to słynny thriller szpiegowski rozgrywający się w czasach „zimnej wojny”, klasyk gatunku. Leamas, agent brytyjskiego wywiadu, zostaje wysłany do Berlina z misja specjalną. Nie wie, że jest zaledwie pionkiem w grze, mającej na celu wykrycie znacznie szerszego spisku. Zapierająca dech intryga, kulisy działalności szpiegowskiej, doskonała psychologia i próba odpowiedzi na ponadczasowe pytania.

Kilkuletni Stewie Griffin z **„Family Guy’a”, syn Petera i Lois, to kolejny bohater amerykańskiego serialu animowanego, któremu nieobce są książki. Stewie od urodzenia pragnie zabić swoją matkę, marzy też o władzy nad całym światem.

I właśnie takie, adekwatne do jego marzeń i dążeń, są jego lektury - godne prawdziwego Pana i Władcy: „Książę” Niccolo Machiavellego (nieśmiertelne lekcje, które do dziś kształtują myślenie liderów na całym świeci), „Sztuka wojny” Sun Tzu (zbiór zaleceń i rad dla każdego, kto dowodzi ludźmi, stawia czoła wyzwaniom i walczy o pozycję dla siebie i swoich podwładnych) oraz… Biblia.

Przez długi czas mało kto domyśla się, że James "Sawyer" Ford z „Zagubionych” jest nie tylko aroganckim egoistą, ale także wrażliwym, opiekuńczym facetem, który uwielbia czytać książki. Któż inny jak właśnie Sawyer mógłby nam lepiej podpowiedzieć, które lektury powinniśmy zabrać ze sobą na bezludną wyspę?

Spośród książek, które czytał na wyspie Sawyer warto wspomnieć chociażby o „Wodnikowym Wzgórzu” Richarda Adamsa (młodzieżowa powieść fantastyczna), „Źródle” Ayn Rand (autorka powieści ostro występuje przeciwko idei równości lansowanej przez zachodnich intelektualistów) czy „Myszach i ludziach” Johna Steinbecka.

„Myszy i ludzie” to piękna opowieść o bezwarunkowej przyjaźni, ludzkich tęsknotach i marzeniach. George Milton i Lennie Small to niezwykły tandem przyjaciół. George jest silnym mężczyzną, a podążający w ślad za nim Lennie – upośledzonym gigantem o umysłowości małego dziecka. Nie mogąc znaleźć dla siebie miejsca, przyjaciele przemierzają pogrążone w Wielkim Kryzysie Stany w poszukiwaniu zarobku i akceptacji. Ich marzeniem i celem, do którego dążą, jest własna farma, na której mogliby wspólnie hodować króliki.

Tytułowa bohaterka „Darii” to kolejna w naszym zestawieniu postać z amerykańskiego serialu animowanego i jednocześnie kolejna zapalona czytelniczka. Inteligentna i cyniczna 16-latka (tyle miała lat na początku nadawania serialu, który emitowano w latach 1997-2002) czytała m.in. Franza Kafkę, Aleksandra Sołżenicyna, Josepha Conrada, Cormaca McCarthy’ego czy Williama Faulknera.

Jeśli mielibyśmy wymienić tylko jedną z postaci prezentowanych w niniejszym zestawieniu, która zasługiwałaby na miano erudyty i prawdziwego czytelnika, tą postacią byłaby właśnie Daria. Do jej największych lekturowych osiągnięć zaliczyć trzeba lekturę powieści „Moby Dick” Hermana Melville’a, która powszechnie uchodzi za niezwykle wymagającą i… nudną.

„Pogoda na miłość” (ang. One Tree Hill) to emitowany od 2003 roku amerykański serial dla młodzieży opowiadający o dwóch przyrodnich braciach: Lucasie i Nathanie Scottach. Obaj marzą o karierze zawodowego koszykarza, obaj przeżywają podobne troski i problemy, ale szczerze się nienawidzą.

Lucas jeszcze w liceum napisał książkę opowiadającą o życiu jego i jego przyjaciół. Na szczęście – w przeciwieństwie do wielu młodocianych pisarzy – nie uważa on, że dobry pisarz nie powinien czytać dzieł swoich kolegów po piórze, gdyż mogłoby to negatywnie wpłynąć na jego styl.

Co więc znajdziemy na liście lektur Lucasa? Między innymi „Szkarłatną literę” Nathaniela Hawthorne’a, „Sherlocka Holmesa” Arthura Conan Doyle’a czy – czytana także przez Sawyera z „Lostów” – „Myszy i ludzie” Steinbecka.

Zestawienie największych i najambitniejszych serialowych moli książkowych kończymy nieco przewrotnie postacią Hanka Moody’ego, głównego bohatera „Californication”, bestsellerowego pisarza, autora powieści „God Hates Us All”, którego życie bardziej przypomina niekończącą się imprezę (sex, drugs, rock&roll) niż biografię typowego literata.

Wydawać by się mogło, że bestsellerowy autor, który żyje z pisania, przynajmniej od czasu do czasu powinien sięgać po książki innych twórców, ale nic z tego – Moody nie traci czasu na bzdury, więc czytanie książek nie znajduje się na liście jego życiowych priorytetów, a odszukanie kadrów serialu, w którym pisarz trzyma czyjąś powieść w ręku graniczy z cudem. Hank może i nie gardziłby literaturą, gdyby tylko nie wzywały go obowiązki – w końcu jest jeszcze tyle lasek do wyrwania, tyle alkoholu do wypicia i tyle osób do obrażenia, prawda?

Grzegorz Wysocki