Oscary 2015: Ciekawostki, rekordy, osiągnięcia

"Ida" jest dopiero dziesiątym polskim filmem w historii nominowanym w kategorii Film Nieanglojęzyczny. W latach poprzednich do Oscara kandydowały, choć nigdy go nie zdobyły, następujące polskie produkcje:

Oscary 1964: "Nóż w wodzie" (nagroda dla "Osiem i pół")
Oscary 1967: "Faraon" (nagroda dla "Kobiety i mężczyzny")
Oscary 1975: "Potop" (nagroda dla "Amarcord")
Oscary 1976: "Ziemia obiecana" (nagroda dla "Dersu Uzała")
Oscary 1977: "Noce i dnie" (nagroda dla "Czarne i białe w kolorze")
Oscary 1979: "Panny z wilka" (nagroda dla "Blaszanego bębenka")
Oscary 1982: "Człowiek z żelaza" (nagroda dla "Mefista"). Film Wajdy został wycofany z rywalizacji o nagrodę przez ówczesne władze.
Oscary 2008: "Katyń" (nagroda dla "Fałszerzy")
Oscary 2012: "W ciemności" (nagroda dla "Rozstania")

fot. kadr z filmu "Ziemia obiecana" / East News

"Ida" będzie rywalizowała o nagrodę Oscara m.in. z "Lewiatanem", który okazał się lepszym w czasie rozdania niedawnych Złotych Globów. Silnym konkurentem są też argentyńskie "Dzikie historie", które od niedawna prezentowane są w polskich kinach. W kategorii Film Nieanglojęzyczny aż trzy filmy pochodzą z Europy Wschodniej ("Ida", rosyjski "Lewiatan" i estońskie "Mandarynki"). Mauretania po raz pierwszy w historii wystawiła film do tej rywalizacji i od razu jej "Timbutku" zdobyło nominację do Oscara. Niespodzianką jest brak wyróżnienia dla faworyzowanego szwedzkiego "Turysty".

"Mandarynki" z Estonii to laureat nagrody publiczności 29. Warszawskiego Festiwalu Filmowego, który odbył się w 2013 roku. "Timbuktu" w Polsce po raz pierwszy pokazywane było na 30. Warszawskim Festiwalu Filmowym. "Lewiatan" od listopada znajduje się w regularnej dystrybucji w Polsce.

Kolejni polscy operatorzy dołączyli do grona twórców nominowanych do Oscara za zdjęcia. Swoje wyróżnienia otrzymali tym razem Łukasz Żal i Ryszard Lenczewski. Ten pierwszy jest młodym twórcą, który zastąpił przy pracy nad "Idą" swojego starszego kolegę, gdy ten zachorował. Obaj panowie podpisali jednak zdjęcia do filmu co przyniosło im wielkie międzynarodowe uznanie, a wśród nagród m.in. Złotą Żabę festiwalu Camerimage w 2013 oraz nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Operatorów Filmowych w 2014.

Polscy operatorzy od lat cenieni są w Hollywood. Kilku z nich zrobiło tutaj wielka karierę i ma na koncie spore osiągnięcia. W tym także Oscary. Tę nagrodę dwukrotnie zdobył Janusz Kamiński za zdjęcia do filmów Stevena Spielberga "Lista Schindlera" (Oscary 1994) i "Szeregowiec Ryan" (Oscary 1999). Nominacje otrzymywali zaś Sławomir Idziak za "Helikopter w ogniu" (Oscar 2002), Paweł Edelman (Oscar 2003) oraz Kamiński za "Amistad", "Skafander i motyl", "Czas wojny" i "Lincolna".

Nominowany w tym roku do Oscara Ryszard Lenczewski to jeden z najwybitniejszych polskich operatorów pracujących w kraju i poza jego granicami. Pracował on m.in. przy "Margaret" Kennetha Lonergana, "Intermission" Johna Crowleya a z Pawłem Pawlikowskim poza "Idą" nakręcił też "Kobietę z piątej dzielnicy" oraz "Lato miłości".

Łukasz Żal nakręcił wcześniej kilka etiud, pracował też przy filmach niezależnych, dał się poznać dzięki zdjęciom do dokumentu "Paparazzi" i jest autorem filmowego obrazu do nominowanej w tym roku do Oscara "Joanny". Wygląda na to, że kariera przed nim ogromna.

Dwie nominacje w tej kategorii przypadły cenionym krótkim dokumentom z Polski: "Joannie" i "Naszej klątwie". W historii mieliśmy już nominacje w tej dziedzinie. Zdobyły je wcześniej:

Oscary 1994: "89 mm do Europy" Marcela Łozińskiego
Oscary 2006: "Dzieci z Leningradzkiego" Hanny Polak i Andrzeja Celińskiego
Oscary 2011: "Królik po berlińsku" Bartka Konopki

Oba filmy nominowane w tym roku opowiadają o ludziach, których dotknęły choroby. Oba są utytułowane, pięknie i intymnie dotykają bolesnych doświadczeń, oba robią ogromne wrażenie. "Joanna" powstała w Wajda Studio, a wyreżyserowała film Aneta Kopacz. "Nasza klątwa" to film z Warszawskiej Szkoły Filmowej, którego autorem i bohaterem jest Tomasz Śliwiński.

Oto lista polskich twórców, którzy otrzymają pamiątkowe dyplomy od Amerykańskiej Akademii Filmowej, potwierdzające ich nominacje.

"Ida"
Nominację w tej kategorii otrzymuje reżyser Paweł Pawlikowski.
Łukasz Żal za zdjęcia
Ryszard Lenczewski za zdjęcia

"Joanna"
Nominację otrzymała reżyser Aneta Kopacz.

"Nasza klątwa"
Nominację otrzymali reżyser Tomasz Śliwiński oraz producent Maciej Ślesicki.

Nominację do Oscara otrzymała też Anna Biedrzycka Sheppard za kostiumy do disneyowskiej produkcji zatytułowanej "Czarownica". Dla pani Anny to już trzecia nominacja w karierze, a wcześniej Akademia doceniła ją za "Listę Schindlera" i "Pianistę". W dorobku tej autorki kostiumów są też m.in.: "Furia", "Captain America: Pierwsze starcie", "Bękarty wojny" serial "Kompania braci".

Tegoroczne nominacje do Oscara to kilka niespodzianek, sensacji, rekordów, osiągnięć i już trwającego za oceanem skandalu. Oto ich przegląd:

Największą niespodzianką jest brak nominacji dla bardzo udanej animacji zatytułowanej "Lego: Przygoda". Jeszcze niedawno film ten był głównym kandydatem także do samego zwycięstwa.

Ani jednej aktorskiej nominacji nie otrzymali czarni wykonawcy. Wszyscy nominowani są biali. W Hollywood zawrzało, komentarze są bardzo gorzkie. Najbardziej bolesny jest brak nominacji dla Davida Oyelowo za rolę w "Selmie".

Clint Eastwood nie znalazł się w gronie najlepszych reżyserów (a mógł być najstarszym nominowanym reżyserem), choć jego film "Snajper" znalazł się wśród 8 najlepszych filmów roku, a on sam zdobył nominację za produkcję. Z drugiej strony wśród reżyserów znalazł się Bennett Miller, którego "Foxcatcher" nie zakwalifikował się do grona najlepszych produkcji.

Bennett Miller ma na swoim koncie tylko trzy reżyserskie pełnometrażowe filmy, wszystkie bazowały na prawdziwych historiach i wszystkie walczyły o główne Oscary. Były to "Capote", "Moneyball" i teraz "Foxcatcher".

Wśród aktorskich nominacji niespodziankami są wyróżniania dla Marion Cotilliard za "Dwa dni, jedna noc" i Bradleya Coopera za "Snajpera". Komu odebrali oni nominacje?

Aktorskich nominacji nie otrzymali faworyzowani wcześniej: Jennifer Aniston za "Cake", Ralph Fiennes za "Grand Budapest Hotel", Amy Adams za "Wielkie oczy" oraz przede wszystkim Jake Gyllenhaal za "Wolnego strzelca". Nominacji za rolę drugoplanową nie otrzymała także Agata Kulesza za "Idę".

"A Most Violent Year" jest bodajże najbardziej skrzywdzonym filmem podczas tegorocznych Oscarów. Mimo nagród od krytyków, nie otrzymał ani jednej nominacji.

Nie pomogły dobre oceny filmu "Zaginiona dziewczyna", a nominacji nie otrzymali m.in. David Fincher, Gillian Flynn oraz autorzy muzyki Trent Reznor i Atticus Ross. Jedyna nominacja dla Rosamundy Pike za rolę drugoplanowej.

Nominacji za reżyserię nie otrzymała Ava DuVernay za "Selmę". Mogła ona być pierwszą czarnoskórą reżyserką w historii Oscarów nominowaną w tej kategorii.

Bolesny jest brak nominacji dla pełnometrażowego filmu dokumentalnego "Life Itself", którego bohaterem jest słynny krytyk Roger Ebert.

"Interstellar" otrzymał 5 nominacji do Oscara, ale wszystkie w kategoriach technicznych. Podobnie stało się z "Niezłomnym" Angeliny Jolie, który zdobył tylko 3 techniczne nominacje.

Pierwszą w historii nominację do Oscara otrzymał film z serii "X-Men". Opowieści komiksowych nominowanych do Oscara jest więcej, bo w tym roku zauważono też "Strażnicy galaktyki" oraz "Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz". Wszystkie te produkcje rywalizować będą w kategorii Efekty Wizualne.

Po trzy nominacje do Oscarów otrzymali: Wes Anderson za "Grand Budapest Hotel", Richard Linklater za "Boyhood" oraz Alejandro Gonzalez Inarritu za "Birdmana". Zmierzą się oni w kategoriach: Najlepszy Film (jako producenci), Najlepszy Reżyser, Scenariusz Oryginalny.

Dwie nominacje zdobył Alexandre Desplat, kompozytor muzyki do "Grand Budapest Hotel" i "Gra tajemnic". Desplat napisał też w 2014 roku muzykę do "Niezłomnego", "Obrońców skarbów" i "Godzilli". Ma on na swoim koncie w sumie 8 nominacji do Oscarów, w tym do "Jak zostać królem" i "Operacji Argo".

Po dwie nominacje otrzymali także: Bradley Cooper (główna rola i producent "Snajpera"), Anthony McCarten (producent i scenarzysta "Teorii wszystkiego") oraz Anna Pinnock (dekoracje w "Grand Budapest Hotel" i "Tajemnice lasu").

Trzeci rok z rzędu Bradley Cooper otrzymał aktorską nominację do Oscara. W tym roku za "Snajpera", a wcześniej za "American Huslte" i "Poradnik pozytywnego myślenia". Wcześniej dokonał tego Russell Crowe, ale było to 13 la temu kiedy kończył swoją oscarową aktorską serię ("Informator", "Gladiator", "Piękny umysł").

84-letni Robert Duvall jest obecnie najstarszym w historii aktorem nominowanym do Oscara.

12 nominację do Oscara otrzymał autor zdjęć Roger Deakins. Twórca ten nigdy jeszcze nie otrzymał Oscara za swoją pracę.

Co rzadko się zdarza nominacje do Oscara otrzymały filmy, których premiery odbyły się prawie rok temu. "Boyhood" i "Whiplash" pokazywane były na festiwalu Sundance ("Whiplash" wygrał tam wszystko co możliwe). W Berlinie w lutym debiutował "Grand Budapest Hotel". Oscarowe filmy premierowo prezentowane są na najważniejszych festiwalach. Dodatkowo "Birdman" miał premierę w Wenecji, "Gra tajemnic" w Telluride, "Teoria wszystkiego" w Toronto a "Selma" i "Snajper" na AFI Festival.

Ciekawie zapowiada się aktorski pojedynek Michaela Keatona i Eddiego Redmayne'a. Obaj otrzymali za swoje role Złote Globy i stworzyli znakomite kreacje. Za Keatonem przemawia dorobek, za Redmaynem granie postaci autentycznej.

Spośród 20 nominowanych aktorek i aktorów swoje pierwsze nominacje zdobyli: Steve Carell, Benedict Cumberbatch, Michael Keaton, Eddie Redmayne, Felicity Jones, Rosamund Pike, J.K. Simmons, Emma Stone.

Nominacje aktorskie mają już na swoim koncie: Bradley Cooper (wraz z tegorocznymi ma już ich 4), Marion Cotillard (ma Oscara za "Edith Piaf – niczego nie żałuję"), Julianne Moore (to jej 5 nominacja), Reese Witherspoon (ma Oscara za "Spacer po linie"), Robert Duvall (1 Oscar i 6 nominacji), Ethan Hawke (4 nominacja, ale druga za rolę aktorską), Edward Norton (3 nominacja), Mark Ruffalo (2 nominacja), Laura Dern (2 nominacja), Keira Knightley (2 nominacja), Meryl Streep (3 Oscary i 16 nominacji).

"Birdman" może się pochwalić ciekawym osiągnięciem. Trójka aktorów występujących w tym filmie otrzymała aktorskie nominacje. Po dwie otrzymali aktorzy występujący w filmach: "Foxcatcher", "Teoria wszystkiego", "Dzika droga", "Gra tajemnic" i "Boyhood".

Połowa filmów nominowanych w najważniejszej kategorii bazuje na prawdziwych historiach ("Snajper", "Gra tajemnic", "Selma", "Teoria wszystkiego").

Mężczyźni są głównymi bohaterami wszystkich filmów walczących o Oscara za najlepszą produkcję 2014 roku.

Amerykańska Akademia Filmowa doceniła w tym roku głównie kino niezależne. Z tego nurtu pochodzą "Boyhood", "Whiplash", "Grand Budapest Hotel".

"Birdman": 9
"Grand Budapest Hotel": 9
"Gra tajemnic": 8
"Snajper": 6
"Boyhood": 6
"Foxcatcher": 5
"Interstellar": 5
"Teoria wszystkiego": 5
"Whiplash": 5
"Mr. Turner": 4
"Tajemnice lasu": 3 "Niezłomny": 3
"Strażnicy galaktyki": 2
"Ida": 2
"Wada ukryta": 2
"Selma": 2
"Dzika droga": 2

Wśród studiów filmowych najwięcej nominacji otrzymały:

Fox Searchlight: 20
Sony Pictures Classics: 18
Warner Bros.: 11
Weinstein Company: 9
Paramount: 7
Walt Disney: 7
Focus Features: 6
IFC Films: 6
20th Century Fox: 4
Music Box Films: 3
Universal: 3
Sundance Selects: 2

Część najlepszych filmów nominowanych do Oscara już w kinach widzieliśmy, większość jeszcze przed nami. Oto daty ich premier w naszym kraju:

"Birdman" czyli (Nieoczekiwane pożytki z niewiedzy) – 23 stycznia 2015
"Boyhood" – 29 sierpnia 2014
"Grand Budapest Hotel" – 28 marca 2014 (dostępny na DVD)
"Gra tajemnic" – 16 stycznia 2015
"Selma" – brak polskiej daty premiery
"Snajper" – 20 lutego 2015
"Teoria wszystkiego" – 30 stycznia 2015
"Whiplash" – 2 stycznia 2015

Dopiero nominacje do Oscarów spowodują zwiększenie zainteresowania widzów tymi filmami. Jak w amerykańskim box office poradziły sobie (lub radzą obecnie) najlepsze filmy roku?

"Birdman" czyli (Nieoczekiwane pożytki z niewiedzy) – 26,3 mln dolarów
"Boyhood" – 24,3 mln dolarów
"Grand Budapest Hotel" – 59,1 mln dolarów
"Gra tajemnic" – 40,4 mln dolarów
"Selma" – 13,6 mln dolarów
"Snajper" – 3,1 mln dolarów
"Teoria wszystkiego" – 25,9 mln dolarów
"Whiplash" – 6,1 mln dolarów

Jak czytamy w komunikacie prasowym. Canal+ jako jedyna telewizja w Polsce udostępni na żywo 87. galę wręczenia Oscarów. Transmisję w nocy z 22 na 23 lutego poprzedzi półgodzinna relacja z czerwonego dywanu. Canal+ pokaże także skróconą relację z imprezy we wtorek, 24 lutego, o 21:00. Transmisja gali Oscarów, jak i wtorkowy skrót będą dostępne w otwartym oknie dla wszystkich abonentów platformy nc+, czyli nawet dla tych którzy na co dzień nie mają kanałów Canal+ w swoich pakietach. Bardzo to krzepiąca wiadomość, po tym jak nie było oficjalnie w Polsce rozdania Złotych Globów.

To będzie emocjonująca noc z Oscarami. Nigdy wcześniej polskie kino nie miało w jednym roku tylu nominacji.