Chciała być aktorką, została reżyserką. To ona odkryła Polę Raksę

Marzyła o aktorskiej karierze, ale sławę zdobyła jako reżyserka, specjalistka od kina młodzieżowego. To spod jej ręki wyszły uwielbiane przez młodych widzów filmy, jak "Awantura o Basię", "Szatan z siódmej klasy" czy "Panienka z okienka".

Maria Kaniewska (na zdjęciu po lewej), urodzona 27 maja 1911 roku, była też jednym z najbardziej cenionych profesorów w łódzkiej szkole filmowej, a dla wielu aktorów stała się prawdziwym wzorem do naśladowania i chętnie słuchali jej rad. To właśnie ona odkryła dla polskiego filmu wiele przyszłych gwiazd - między innymi piękną Polę Raksę.

W 1933 roku ukończyła szkołę teatralną w Warszawie i zaraz potem trafiła na scenę; na ekranie zadebiutowała dopiero 13 lat później i nigdy nie udało się jej przebić na pierwszy plan. Monika Talarczyk-Gubała, historyczka kina, pisała później, że Kaniewska miała ogromne kompleksy jako "niespełniona aktorka, która wiedziała, że nie ma takiej twarzy, która pozwoliłaby jej grać główną rolę kobiecą".

Sukces odniosła za to Kaniewska jako reżyserka. W 1948 roku kończyła Wydział Reżyserii i najpierw została reżyserką dubbingu, a potem, w 1954 roku, nakręciła swój pierwszy film, socrealistyczny "Niedaleko Warszawy", którego później bardzo się wstydziła.

Potem przyznawała, że ponieważ miała już dość bijącego z ekranu smutku i przygnębienia, postanowiła zacząć kręcić filmy zabawne, beztroskie, przywracające radość do życia i wiarę w ludzi – skierowane zwłaszcza do młodszej widowni. I tak w 1959 roku powstała "Awantura o Basię" z uroczą Małgorzatą Piekarską, nagrodzona między innymi na Międzynarodowym Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Wenecji.

- Kiedy się okazało, że potrafię dotrzeć do młodej widowni, zaczęłam robić filmy dla młodzieży. Te filmy trafiały do odbiorców i są dzisiaj... klasyką - wspominała później z dumą w "Kinie".

Jej następny film, późniejszy o rok "Szatan z siódmej klasy", również okazał się wielkim hitem – nagrodzono go na festiwalu w Wenecji, a także zgłoszono, jako drugi polski film w historii, do rywalizacji o Oscara.

- Po zrealizowaniu "Awantury o Basię" otrzymałam mnóstwo listów od chłopców i dziewcząt, w których prosili, abym przeniosła na ekran "Szatana z VII klasy" – wspominała Kaniewska w "Ekranie". - Ponieważ sama bardzo lubię Makuszyńskiego, postanowiłam wykorzystać to "zamówienie społeczne" młodzieży.

Kaniewska odkryła również dla świata filmu wielu utalentowanych aktorów - w tym Polę Raksę. Kiedy reżyserka zaczęła kompletować obsadę do "Szatana z siódmej klasy", Raksa była wówczas studentką wrocławskiej polonistyki i nie myślała o aktorstwie. Miała jednak szczęście; jej twarz pojawiła się na okładce magazynu "Dookoła świata”, który wpadł w ręce Kaniewskiej.

Reżyserka bez wahania powierzyła jej rolę w swoim filmie i niedługo potem Raksa stała się prawdziwą gwiazdą (później wystąpiła jeszcze u Kaniewskiej w "Panience z okienka" czy "Biczu bożym”). Odkryty przez nią Józef Skwarek, który wcielił się w "Szatanie..." w Adasia, został gwiazdą teatru, a później poświęcił się reżyserii.