Jack Nicholson

Jeden z największych i najważniejszych aktorów w historii kina, wielokrotnie honorowany licznymi nagrodami (rekordzista jeśli chodzi o ilość Złotych Globów i nominacji do Oskara za Najlepszą Rolę Męską), którego niezwykła charyzma i silna osobowość aktorska nadają każdemu filmowi, w którym występuje, specyficzny rys, spod znaku słynnego, szelmowskiego, ale czarującego uśmieszku i charakterystycznych, wysoko podniesionych brwi.

Urodził się 22 kwietnia 1937 roku w Neptune, w stanie New Jersey. Wychowywany był przez swoją babcię (przez 37 lat był przekonany, że to ona jest jego matką, prawdziwą matkę traktując jak siostrę). Po zdaniu matury, przeniósł się do Los Angeles, gdzie pracował najpierw jako „chłopiec na posyłki” w wytwórni MGM (dział filmów animowanych). W chwilę później zaczął uczęszczać na lekcje aktorstwa do szkoły Jeffa Coreya.

Przez pierwszych 10 lat w Hollywood był aktorem filmów klasy B, związanym głównie z produkcjami słynnej wówczas, specjalizującej się w horrorach wytwórni Rogera Cormana.

Debiutem filmowym Nicholsona jest film „Cry Baby Killer” (1958) w reż. Rogera Cormana. Już w pierwszych latach Nicholson wypracował charakterystyczny typ gry, będący kombinacją przepełnionej pewnością siebie męskości spod znaku Humphreya Bogarta oraz neurotycznego spleenu cechującego aktorów nowego pokolenia.

Już 5 lat po debiucie filmowym, aktor zaczął udzielać się również jako scenarzysta („Thunder Island” 1963) i asystent reżysera („The Terror” 1963). Jego obejmująca kilka filmów współpraca z Monte Hellmanem również nie ograniczała się do gry – był jednocześnie aktorem i współscenarzystą takich filmów jak „Flight to Fury”, czy „Ride the Whirlwind” (oba w 1966). Jest też autorem scenariusza do słynnego filmu Cormana „The Trip” (1967, dotyczącego „podróży” po zażyciu LSD) oraz współscenarzystą filmu Boba Rafelsona „Head” (1968), w którym zagrał jedną z ról. Aktor bywał też czasem współproducentem.

Przełomowym momentem w karierze Nicholsona była drugoplanowa rola w filmie „Easy Rider”, za którą otrzymał nominacje do Oskara i Złotego Globu. W 1970 otrzymał kolejną nominację do nagrody Akademii za główną rolę w filmie „Pięć łatwych utworów” (1970) Boba Rafelsona. W 1971 zagrał ważną rolę w filmie Mike’a Nicholsa „Porozmawiajmy o kobietach”, a także zadebiutował jak reżyser filmu „Drive, He Said” (film był pokazany podczas festiwalu w Cannes).

Kolejne trzy lata to pasmo samych sukcesów. W 1973 roku za rolę w filmie „Ostatnie zadanie” Hala Ashby’ego otrzymał Nagrodę dla Najlepszego Aktora w Cannes, nagrodę BAFTA oraz nominacje do Oskara i Złotego Globu.

W 1974 roku wziął udział w filmie Romana Polańskiego „Chinatown” i otrzymał Złoty Glob i nagrodę BAFTA dla Najlepszego Aktora oraz nominację do Oskara, zaś rok 1975 to triumf aktora związany z ogólnoświatowym sukcesem filmu „Lot nad kukułczym gniazdem” w reżyserii Miloša Formana. Nicholson otrzymał wówczas Oskara, nagrodę BAFTA, Złoty Glob oraz liczne nagrody krytyków.

W kolejnych latach zagrał role u takich mistrzów, jak Michelangelo Antonioni („Zawód: reporter” 1975, jest to jedyny europejski film aktora), Arthur Penn („Przełomy Missouri”, 1976, partnerował mu Marlon Brando), Elia Kazan (Ostatni z wielkich, 1976), czy Stanley Kubrick („Lśnienie” 1980). W 1978 roku wyreżyserował kolejny film „Idąc na południe” (gra w nim również jedną z ról).

Lata 80-te przyniosły udział w takich filmach jak m.in. „Listonosz zawsze dzwoni dwa razy” Boba Rafelsona (1981, z Jessiką Lange), „Czerwoni” Warrena Beatty (nominacja do Oskara i Złotego Globu, nagroda BAFTA), „Czułe słówka” (Oskar za drugoplanową rolę męską, Złoty Glob), „Honor Prizzich” Hustona (1985, nominacja do Oskara, Złoty Glob), „Czarownice z Eastwick” (1987) oraz „Chwasty” (1987, nominacja do Oskara).

W 1990 zrealizował swój trzeci film („Dwóch Jake’ów”, sequel „Chinatown”), wcielił się także w rolę, która przyniosła mu największy profit(20 milionów dolarów oraz dodatkowe pieniądze za sequel z 1992 roku, w którym w ogóle nie zagrał) – Jokera w „Batmanie” Tima Burtona.

W 1992 roku nominowany był do Oskara i Złotego Globu za drugoplanową rolę w filmie „Ludzie honoru”, w 1994 roku po raz kolejny zagrał u Mike’a Nicholsa w filmie „Wilk”, wcielając się w rolę człowieka-wilka(obok Michelle Pfeiffer), a w 1996 wziął udział w kontynuacji „Czułych słówek” oraz w głośnej parodii Tima Burtona „Marsjanie atakują!”.

1997 to rok kolejnej, wspaniałej, obsypanej nagrodami kreacji w filmie „Lepiej być nie może”, w której Nicholson zagrał (u boku Helen Hunt) rolę ekscentrycznego samotnika. Rola przyniosła mu trzeciego Oskara, piąty Złoty Glob, nagrodę krytyków na festiwalu w Toronto i wiele innych nagród i wyróżnień.

Wśród znaczących występów tego uznanego aktora z ostatnich lat wspomnieć trzeba udział w takich filmach jak „Obietnica” Seana Penna (2001, nagroda krytyków na festiwalu w Toronto), „Schmidt” (2002, kolejna, 12 nominacja do Oskara, 6 z kolei Złoty Glob oraz nagroda krytyków w Toronto), „Lepiej późno niż później” (2003, obok Diane Keaton, nominacja do Złotego Globu), „Dwoje gniewnych ludzi” (2003, aktor był również współscenarzystą filmu) oraz „Infiltracja” Martina Scorsese (2006), gdzie Nicholson wcielił się w drugoplanową rolę przywódcy mafii, Franka Costello. W 2007 roku zagrał Edwarda Cole'a w filmie "Choć goni nas czas".* W 2010 roku wcielił się w Charlesa w filmie "Skąd wiesz?".*

Nicholson jest aktorem wszechstronnym oraz niezwykle charyzmatycznym i specyficznym. Każdy film, w którym się pojawia jest naznaczony jego silną osobowością, która w dużym stopniu decyduje o klimacie całości.

Jest rekordzistą jeśli chodzi o ilość Złotych Globów dla pojedynczej osoby (6 nagród, 15 nominacji) oraz ilość nominacji do Oskarów za rolę męską (12 nominacji, 3 nagrody). Jest też aktorem, który otrzymywał nominacje do nagrody Akademii w każdej z pięciu kolejnych dekad(lata 60, 70, 80, 90, pierwsza dekada XXI wieku).

W 1960 roku Jack Nicholson poślubił Sandrę Knight, z którą ma córkę Jennifer. Małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1968. Następnie romansował z aktorką Susan Anspach, która w grudniu 1970 urodziła ich wspólnego syna Raya. Z Rebeką Broussard ma córkę Lorraine, która urodziła się w 1990 roku.