"Karski i władcy ludzkości": Zobacz zwiastun tylko u nas

Jan Karski, pseudonim „Witold”, jako pierwszy człowiek na świecie ujawnił przed państwami zachodniej koalicji okrucieństwa i masowe zbrodnie, jakich hitlerowcy dopuszczali się na terenie Polski. Był emisariuszem Polskiego Państwa Podziemnego, potajemnie wysłanym do warszawskiego getta z misją rozpoznania sytuacji Żydów w przededniu „ostatecznego rozwiązania”. Jego celem było przekazanie światu wstrząsających informacji o tragedii narodu żydowskiego. „Jeżeli nie będzie interwencji aliantów, to w ciągu półtora roku ludność żydowska przestanie istnieć” – donosił w tzw. „Raporcie Karskiego”, który oparty był głównie na wiedzy zdobytej przez Jana Karskiego jako naocznego świadka. Niestety, informacje o Holokauście, przemycone przez Karskiego na Zachód, znalazły się wówczas na 16. stronie New York Timesa. Kilka lat temu amerykański Newsweek uznał Jana Karskiego za jedną z najwybitniejszych postaci, a jego wojenną misję określił jako jeden z moralnych kamieni milowych cywilizacji dwudziestego stulecia.

Niekwestionowanym walorem filmu Sławomira Grünberga są animowane rekonstrukcje wielu scen, takich jak aresztowanie Karskiego przez Gestapo, jego dwukrotne wejście do warszawskiego getta oraz obozu przejściowego w Izbicy oraz liczne rozmowy z – jak ich nazywał sam Karski – „władcami ludzkości”, m.in. ministrem spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Anthonym Edenem czy prezydentem USA Franklinem D. Rooseveltem. Wśród materiałów archiwalnych pokazano nigdy wcześniej nie wykorzystane wywiady przeprowadzone przez E. Thomasa Wooda, współautora książki: „Karski – opowieść o emisariuszu” oraz mało znane archiwalne materiały filmowe i fotograficzne. W filmie, oprócz nagrań samego Jana Karskiego, widzowie będą mieli okazję zapoznać się z wypowiedziami osób, które dobrze go znały, w tym m.in. słynnego amerykańskiego politologa prof. Zbigniewa Brzezińskiego, oficjalnego biografa Winstona Churchilla Sir. Martina Gilberta oraz byłego ministra spraw zagranicznych prof. Władysława Bartoszewskiego.

- Dla mnie Jan Karski był niezwykle odważnym i oddanym sprawie walki o równość, prawdę i sprawiedliwość młodym człowiekiem. Trzeba pamiętać, że gdy wybuchła wojna miał zaledwie 25 lat. Dostał propozycję, którą ogromny procent ludzi na jego miejscu by odrzucił. Jan Karski był człowiekiem, który w imię humanizmu skłonny był poświęcić swoje życie. Karski to bohater uniwersalny, ponadczasowy, który powinien stać się wzorem do naśladowania dla młodego pokolenia na całym świecie. Młodzi ludzie z natury rzeczy poszukują sensu życia i właściwych wzorców moralnych, a "Karski i władcy ludzkości", pokazuje, że warto sobie czasem stawiać banalnie może brzmiące pytanie: Czy jako jednostka jestem w stanie zmienić świat? - mówił Sławomir Grünberg, reżyser.

Jako temat filmowy życie Jana Karskiego przez lata nie zostało szczegółowo opowiedziane. „Karski i władcy ludzkości” za sprawą sposobu realizacji jest projektem pionierskim.

Dodanie animacji i wykorzystanie jej w celu zobrazowania nigdy nie sfilmowanych wydarzeń z życia Karskiego podnosi atrakcyjność i przyswajalność informacji, które niesie film – niełatwych i dla niektórych z widzów, którzy nie mieli styczności z postacią Karskiego, ani z tym co zrobił, z pewnością wstrząsających - dodaje reżysery.

„Karski i władcy ludzkości” zalicza się do kategorii esejów historycznych – łączy w sobie elementy portretu psychologicznego z filmem poznawczym i poszukującym. Jednocześnie historia opowiedziana w filmie jest uniwersalną opowieścią, która powinna dotrzeć do każdego widza, bez względu na kraj pochodzenia i wykształcenie.

Walory poznawcze filmu są ogromne – można je oceniać zarówno poprzez pryzmat wiedzy historycznej, jak i filozoficznej, psychologicznej i społecznej. Z jednej strony w wywiadach zaproszeni przez autora rozmówcy komentują historię głównego bohatera, z drugiej poprzez archiwalne rozmowy z Janem Karskim i poprzez kreacyjną animację, widz poznaje fakty historyczne, które stanowią tło historii Karskiego.

„Karski i władcy ludzkości” jest również opowieścią o niezwykle dramatycznych decyzjach, które dają możliwość głębokich opisów psychologicznych i obyczajowych osób stających wobec sytuacji i decyzji ekstremalnych.

Dla autora filmu ogromne znaczenie miał aspekt edukacyjny filmu i stąd wielka dbałość o szczegóły historyczne. Za ich zgodność odpowiada m.in. E. Thomas Wood, badacz historii i współautor książki „Karski – opowieść o emisariuszu” (Karski: How One Man Tried To Stop The Holocaust).