Marjane Satrapi: Jaką cenę zapłaciła za wolność?

**W najbliższy piątek, 25 stycznia na ekrany kin wejdzie [ Persepolis ]( http://film.wp.pl/persepolis-6029539014702209c ), animacja która została już doceniona przez Jury w Cannes oraz która znalazła się wśród trójki nominowanych do Oscara 2008 w kategorii "Najlepszy Film Animowany". TYLKO w [ Wirtualnej Polsce ]( http://film.wp.pl/marjane-satrapi-jaka-cene-zaplacila-za-wolnosc-6026028621398657g ) przeczytacie wywiad z autorką komiksowego pierwowzoru [ Marjane Satrapi ]( http://film.wp.pl/marjane-satrapi-6030926882219137c ), która podjęła się również reżyserii animacji.** [ ****Marjane Satrapi ]( http://film.wp.pl/marjane-satrapi-6030926882219137c )**Marjane Satrapi** – Iranka, prawnuczka Nassera-al-Dina, szacha Persji, jedna z najbardziej znanych autorek współczesnego komiksu. Mieszkała i wychowywała się w Teheranie w liberalnej rodzinie.

W związku z coraz bardziej niebezpieczna sytuacją w kraju, opuściła go, by nigdy nie wrócić tam na stałe. Po latach postanowiła opowiedzieć światu o rozognionej sytuacji w Iranie. Jej komiksy podbiły serca czytelników do tego stopnia, że postanowiła sfilmować swoje wspomnienia w oparciu o „Persepolis”. **Teraz Marjane otrzymała nominację do Oscara w kategoriach Najlepszy Film Animowany.**

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Dlaczego zdecydowała się pani napisać „Persepolis”, a potem zrobić film na podstawie swojego komiksu?** To proste. Postanowiłam zacząć pisać, gdyż istniały sprawy, które leżały mi na sercu, bardzo mi na nich zależało. Wydaje mi się, że to była bardzo naturalna rzecz i nie wymagała żadnej specjalnej decyzji. Jeśli rzecz tyczy się filmu, to tak naprawdę nie wiem, czemu go zrobiłam. Szczerze mówiąc, początkowo uważałam, że kręcenie filmu to zły pomysł dla „Persepolis”. Jednak teraz, kiedy już powstał – cieszę się, że sprawy tak się potoczyły. Co więcej, patrząc z perspektywy czasowej, mogłabym podać co najmniej sto powodów, dlaczego robienie filmu było dobrą decyzją.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#)) Kiedy oglądałam „Persepolis’, zastanawiałam się, dlaczego chciała pani opowiedzieć o sobie a nie stworzyła fikcyjnego bohatera?** Nie chciałam wkraczać na płaszczyzny etyczne, socjologiczne. Nie chciałam także przyjmować historycznego stanowiska. Chciałam po prostu przedstawić fakty jako bardzo osobisty punkt widzenia, jako ludzki, indywidualny wymiar historii.

Uważam, ze fikcyjny bohater nie miałby takiej siły rażenia. Opowieść w pierwszej osobie bezwzględnie pokazuje, że cała fabuła jest moim osobistym stanowiskiem w sprawach, których dotykam.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Nie miała pani obaw, że życie pani rodziny zostanie wystawione na publiczny osąd?** Oczywiście nigdy o tym nie zapomniałam, ale to historia także mojego życia…

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Tak, ale przedstawiona z intymnymi szczegółami…** Zgadzam się, jest tam sporo intymnych szczegółów, ale podanych odbiorcy z umiarem. Uważam, że kiedy wgłębisz się w fabułę „Persepolis”, zrozumiesz, że wcale nie mówię dużo o sobie, tylko o zdarzeniach, które działy się wtedy wokół.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Dlaczego nazwała pani komiks „Persepolis”?** Persepolis to starożytna stolica Persji, w języku greckim oznacza miasto imperium perskiego. Tytuł pozwala spojrzeć na dzisiejszą sytuację polityczną w Iranie z historycznej perspektywy. (W językach europejskich aż do XX wieku na określenie Iranu używano powszechnie nazwy Persja, a nie Iran – przypis M.M.)

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Kiedy teraz, z perspektywy czasu patrzy pani na swoje dzieło, co uważa pani za swój największy sukces?** Uwielbiam cały film – uważam, że film jako całość to duży sukces.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))W filmie pani bohaterka wypowiada bardzo ważną kwestię: Wolność ma zawsze swoją cenę. Jaką cenę ma dla pani wolność?** Moją ceną była konieczność zostawienia wszystkiego, co miałam i rozpoczęcia nowego życia na obczyźnie.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Zdecydowała się pani zrobić film dla pani rodaków z Iranu, czy może myślała pani o europejskiej publiczności, ubogiej w wiedzę na temat irańskich realiów?** Myślę, że film jest dla wszystkich. Książka była jednak skierowana do innego odbiorcy niż film, dokładnie rysowała bowiem sytuację polityczną w Iranie, wprowadzała w realia tamtego świata. Film natomiast jest bardziej nastawiony na historię mojego życia, na zaznaczenie mojego punktu widzenia.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Dlaczego zdecydowala się pani na współpracę z Vincentem Paronnaud?** Vincent to mój najlepszy przyjaciel, uwielbiam go. Znamy się od lat, byliśmy przez długi czas współlokatorami. A poza tym jest bardzo utalentowanym twórcą. Jeśli mogliśmy połączyć swoje siły i zrobić ten film razem, to dlaczego nie? Nie chciałam robić tego filmu z kimś po prostu, chciałam go zrobić z Vincentem.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Można w takim razie powiedzieć, że praca nad filmem z Vincentem była czystą przyjemnością.** Oczywiście, że tak. Mieliśmy naprawdę mnóstwo przyjemności ze wspólnej pracy. Poza tym nie mam zwyczaju pracować z ludźmi, których nie lubię (śmiech).

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Oglądając „Peresepolis” zainteresowałam się postacią pani babci – stuprocentowo niezależnej kobiety. Byłam nawet pod wrażeniem, że jej charakter nie wpisuje się w konserwatywne irańskie społeczeństwo.** Myślę, że to nie irańskie społeczeństwo jest konserwatywne, to rząd, władza irańska nakłada konserwatywne restrykcje na społeczeństwo. Trzeba rozgraniczyć te dwie sprawy. Myślę jednak, że mojej babci nie było łatwo z jej nieugiętą postawą. Jednak postrzegając sprawy w ten sposób mogłoby się wydawać, że ja nie potrafiłabym się dostosować do liberalnej mentalności Francuzów. A proszę mi wierzyć – jestem bardzo otwartą i wyzwoloną osobą.

**Marjane Satrapi:** Oczywiście trzeba zaznaczyć, że zawsze, kiedy reprezentujesz sobą niszowe racje, musisz się mierzyć z pewnymi trudnościami i brakiem zrozumienia.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Z drugiej strony społeczeństwo francuskie jest ksenofobiczne i niechętnie przyjmuje przybyszów z zewnątrz, szczególnie z krajów muzułmańskich.** Ja jednak nie musiałam borykać się z tym problemem – nie pochodzę z Afryki, a Iran nie był kolonią francuską, więc konieczność mierzenia się z tego rodzaju uprzedzeniami szczęśliwie mnie ominęła.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Jest pani zaskoczona sukcesem „Persepolis”? Jak odbiera pani nominację do Oskara?** Nie jestem zaskoczona sukcesem filmu, nominacja jest dla mnie jednak dużą niespodzianką i dała mi wiele radości.

**(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Jakie ma pani plany zawodowe? Zamierza pani powrócić do tworzenia komiksów, a może skłania się ku dalszemu robieniu filmów?** Mam zdecydowanie za dużo planów na przyszłość, żeby o nich w skrócie opowiadać. Na razie skupiam się na zakończeniu akcji promocyjnej filmu. Właśnie jadę do Stanów Zjednoczonych, by tam pokazać „Persepolis”. **(( bigphoto http://i.wp.pl/a/i/wiadomosci_04/wp_logo.gif #size=65x29#))Dziękuję bardzo za rozmowę.** **Marjane Satrapi wysłuchała Marta Malik**