18. MFF Nowe Horyzonty: retrospektywy reżyserskie. Zobacz jakie zostaną zaprezentowane

Nicolas Roeg (który w sierpniu 2018 r. skończy 90 lat) jest jednym z najoryginalniejszych brytyjskich twórców: reżyserem z pasją burzącym porządek klasycznej narracji, mistrzem montażu, wybitnym stylistą. Docierając z kamerą w głąb ukrytych obsesji, dręczących wspomnień, niezaleczonych zbiorowych i jednostkowych traum czy seksualnych fantazji, ów alchemik kina zniósł na ekranie podział na przeszłość i teraźniejszość, dowodząc w sposób wyjątkowo błyskotliwy, że kino jest kapsułą czasu. Zmagając się latami z odrzuceniem i niezrozumieniem, Roeg konsekwentnie podążał drogą outsidera, nie tylko osadzając akcję swoich filmów poza Wielką Brytanią (w Australii, na Seszelach, w Wiedniu), ale też chętnie sięgając po artystów kojarzących się z kontrkulturowym buntem (David Bowie, Mick Jagger, Art Garfunkel). Umieszczane poza kanonem, zbyt późno docenione filmy w rodzaju "Performance'u", "Nie oglądaj się teraz", "Walkabout", "Człowieka, który spadł na Ziemię", "Zmysłowej obsesji" funkcjonują jako dzieła kultowe: zachwycające wizualnie, wciągające, prowokacyjne baśnie dla dorosłych. W programie sekcji znajdzie się 9 najwybitniejszych filmów reżysera.

W programie 18. edycji festiwalu znajdzie się również retrospektywa jednej z najciekawszych europejskich reżyserek - Węgierki Ildikó Enyedi. Autorka wizjonerskich, poetyckich arcydzieł jak "Mój wiek XX" (ze wspaniałą Dorotą Segdą) oraz "Szymon Mag" powróciła w 2017 r. nagrodzonym Złotym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie romantyczno-surrealistycznym filmem "Dusza i ciało". We Wrocławiu zostaną zaprezentowane wszystkie, rzadko pokazywane w Polsce, filmy Enyedi.

Pedro Costa to nie tylko jedna z największych osobowości portugalskiego kina, ale również jeden z niewielu twórców, którym udaje się zachować całkowitą niezależność, tworzyć na własnych warunkach, poza utartym produkcyjno-dystrybucyjnym obiegiem. Costa zawsze staje po stronie ryzyka, także artystycznego. Jego ascetyczne, symboliczne, a zarazem polityczne kino dotyka postkolonialnych traum i sytuuje się po stronie ludzi słabszych, wykluczonych, "niewidzialnych" dla systemu. W jego filmach występują naturszczycy: imigranci, mieszkańcy slumsów (społeczności z ubogiej lizbońskiej dzielnicy Fontainhas poświęcił trylogię "Ossos", "No Quarto de Vanda", "Juventude em Marcha").

Dopełnieniem retrospektywy Costy będzie przegląd wybranych filmów najbardziej radykalnego, najważniejszego - obok Manoela de Oliveiry - a zarazem najmniej znanego z mistrzów portugalskiego kina, João Césara Monteiro. Będzie to pierwsza w Polsce prezentacja twórczości tego radykała, anarchisty i poety kina. Monteiro jest królem nocy, jego bohaterowie poruszają się niespiesznie po ubogich zaułkach, nocnych klubach, portach, hotelach na godziny, pustych o zmroku plażach. Ich kompasem jest przyjemność, ale przede wszystkim wolność. Monteiro sytuuje się po stronie outsiderów, po stronie humoru, poezji, perwersji i fantazji, a kinu narzuca własne narracje i własny rytm. Kłaniając się Buñuelowi i Pasoliniemu, Beckettowi i ludowym przyśpiewkom, Bressonowi, panu Hulot i Nosferatu, Portugalczyk znosi podział na niskie i wysokie, na moralne i niemoralne (zwracając się ku etyce), na sacrum i profanum. Jego ekranowe alter ego, João de Deus (bohater odziedziczył imię po patronie biedaków, prostytutek i nerwowo chorych), jest przewodnikiem po tym świecie na opak, gdzie rządzi czułość i melancholia.

Festiwal zaproponuje również spojrzenie na nowe, niezależne kino irańskie. Przegląd Iran: Iran - to zbliżenie na Iran oraz irańską diasporę. Przyjrzy się nowemu pokoleniu twórców, które wyrosło w cieniu klasyków irańskiego minimalizmu. O czym i w jaki sposób opowiada pokolenie, urodzone w czasach rewolucji irańskiej? Wychowane w izolacji i zamknięciu, nie mające okazji opuścić kraju i skonfrontować swojego stylu życia z zachodnim. Jak definiują się irańscy młodzi ludzie, których wyobrażenie o nowoczesności pochodzi z internetowych wzorców? W kontraście pozostają twórcy wychowani na emigracji, budujący swoją perską tożsamość z zapośredniczonych obrazów i opowieści rodziców, którzy wyjechali z Iranu w latach 80. Jeden kraj, dwie optyki, dwa głosy. Przegląd skoncentruje się na pokazaniu filmów nowych, z lat 2015-2018. Sekcja składać się będzie z 12 filmów i towarzyszyć jej będzie wystawa sztuki wideo irańskich artystów wizualnych.