“Pokot”: Polak Polakowi wilkiem. Najbardziej zaskakujący polski thriller od lat [RECENZJA]

Zaczyna się powoli. Wolniej niż powieść Tokarczuk. “Prowadź swój pług przez kości umarłych” od razu zderza czytelnika z dziwnym, ale zarazem pociągającym światem Janiny Duszejko, wielbicielki Williama Blake’a, astrologii, przyrody i zwierząt. Holland dłużej niż w literackim pierwowzorze oswaja widza z bohaterką. Nie chce, żeby od razu pomyślał o niej: “stara wariatka”.

Akcja rozgrywa się w przepięknie sfilmowanej przez Jolantę Dylewską Kotlinie Kłodzkiej, gdzie dochodzi do serii morderstw. Według Duszejko toczy się otwarta wojna między ludźmi i zwierzętami. Kłóci się o to z księdzem (Marcin Bosak)
, prokuratorem (Tomasz Kot)
i myśliwymi (Andrzej Grabowski, Borys Szyc). Ci ostatni szczególnie doprowadzają ją do pasji. *Biorą ją za stukniętą babę, którą ktoś wreszcie powinien uśpić. Albo najlepiej odstrzelić. Są chwile, że tak myślimy o niej też my, widzowie. Ale grającej główną rolę Agnieszce Mandat udaje się wyjść poza schemat osobowościowy “starej wariatki”. * Aktorka znalazła sposób, żebyśmy się do niej przekonali, żebyśmy przeszli na stronę Duszejko. Świetna kreacja i niesamowita metamorfoza zasługująca na wiele nagród. Dobrze spisali się także aktorzy w drugim planie, mimo że niektóre wątki z ich udziałem proszą się o rozwinięcie: Szyc, Kot, Grabowski, a zwłacza Wiktor Zborowski i Jakub Gierszał w zaskakującej komediowej roli.

Ale największą siłą tego filmu jest jego wielogatunkowość. Czego tu nie ma? Thriller, kryminał, komedia, horror, film przyrodniczy! Dodałbym jeszcze western, a właściwie feministyczny eastern, bo ważnym wątkiem jest wyrównywanie rachunków przez dojrzałą kobietę żyjącą na Dzikim Wschodzie. Złymi są pastwiący się nad zwierzętami (i kobietami) watażkowie-myśliwi. Takiego westernu chyba jeszcze chyba nie widzieliście? Zamiast sceny w barze jest przebierana impreza. Spotykają się na nim panie i panowie, młodzi i starzy, ludzie i zwierzęta. To „Wesele” à rebours. Gra na nim Maanam. Piękna scena.

Polityczność "Pokotu", jego utopijność, może być dla niektórych ciężkim orzechem do zgryzienia, zwłaszcza, że reżyserka niepotrzebnie dopowiada pewne wątki, a niektóre dialogi brzmią tendencyjnie, jakby zostały żywcem przepisane z manifestu ideologicznego. Powieść Tokarczuk jest subtelniejsza. Ale trzeba powiedzieć jasno, że każdy myślący widz - bez względu na poglądy - znajdzie w prowokującym filmie Holland pytania, których nikt wcześniej w polskim kinie nie zadawał.

Łukasz Knap