Prawdziwa twarz polskich lektorów

Są na świecie mężczyźni, którzy potrafią zwalić kobietę z nóg jednym wypowiedzianym zdaniem. Co więcej, od lat ułatwiają nam zrozumienie obcojęzycznego bełkotu wypełniającego filmy fabularne, a ich popularność przez zachodnich ekspertów kwalifikowana jest do rangi fenomenu.

Nic też nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie mogli zaprzestać swojej pracy. Głos kultowych polskich lektorów znają wszyscy. Jednak mało kto potrafi prawidłowo podpisać fotografie, na których zostali uwiecznieni. Często bywa też tak, że widząc ich twarz przeżywamy niemały szok. Nasze wyobrażenie o "supermenach szklanego ekranu" diametralnie odbiega od stanu rzeczywistego.

Dotarła do nas smutna wiadomość. W wieku 68 lat odszedł legendarny Janusz Kozioł. W latach 80. jego głos dało się słyszeć na antenach wszystkich stacji telewizyjnych w kraju. W latach 90. był także bardzo popularnym lektorem filmów na kasetach video, m.in. "Predator", "Rambo II" czy "Szklana pułapka".

Koliozł nie był jedyny. Prezentujemy prawdziwe oblicze Tomasza Knapika, Janusza Szydłowskiego, Stanisława Olejniczaka, Jarosława Łukomskiego, Piotra Borowca i innych wspaniałych lektorów, których do tej pory znaliście tylko "ze słyszenia".

Na początku lat 90., gdy w Polsce rozkwitała sprzedaż kaset wideo, czytał wiele filmów wydawanych przez oficjalnych dystrybutorów. Wśród wszystkich produkcji, które przeczytał, znalazło się wiele klasyków kina akcji, a także dużo filmów klasy B czy C.

W 1993 roku Tomasz Knapik zaczął współpracować ze studiami dźwiękowymi, które przygotowywały polskie wersje lektorskie w filmach i serialach dla prywatnych stacji telewizyjnych, m.in. Polonii 1 i Polsatu. W 2008 roku nagrał komunikaty głosowe do autobusów w Warszawie.

Filmy i seriale: „Uliczny wojownik”, „Żywot Briana”, seria „Lody na patyku”, „Strażnik Teksasu”.

Pierwsze czytane przez niego produkcje filmowe pochodzą już z roku 1977. Pan Janusz jest członkiem Stowarzyszenia Lektorów Polskich oraz zasiada w zarządzie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Spikerów i Lektorów Polskiego Radia S.A.

O zawodzie lektora mówi, że to „ciężka praca, bo trzeba wyrzeźbić gardłem kilkadziesiąt stron dialogu bądź narracji, jeżeli to jest dokument”.

Filmy i seriale: „Batman”, „Air Force One”, „Piąty element”, „Latający Cyrk Monty Pythona”, „Braveheart”.

Rozpoczynał prace w radiu, gdzie chciał spróbować sił jako spiker. W 1989 roku nawiązał współpracę z redakcją „Wiadomości” Telewizji Polskiej, gdzie zajmował się odczytywaniem informacji do roku 1992. Po roku 1998 przyjął oferty innych stacji telewizyjnych: Polsatu, TVN (1999) i HBO (2003).

Pierwszy film przeczytał pod koniec 1990 roku, a w 2008 został wiceprezesem Stowarzyszenia Lektorów Rzeczpospolitej Polskiej. Olejniczaka można też usłyszeć w reklamach telewizyjnych i radiowych.

Filmy: „Gladiator”, „Pearl Harbor”, „Edward Nożycoręki”, „Titanic”, „Ścigany”, „Rocky”.

Pracował jako tłumacz symultaniczny i konsekutywny, zostając nawet najmłodszym członkiem Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich. W 1983 roku odczytał listę dialogową filmu „Trzecia wojna światowa” i tak rozpoczęła się jego kariera lektora. W trakcie boomu na kasety wideo zajmował się czytaniem dialogów do tłumaczeń nieodżałowanego Tomasza Beksińskiego.

Nazywany „legendą VHS lat 80.” obecnie nagrywa reklamy dla telewizji i radia, a także udziela się w dubbingu. Poza pracą lektora, prowadzi też szkolenia z teorii zarzadzania dla właścicieli i prezesów i firm.

Filmy: „Chłopcy z ferajny”, „Skazani na Shawshank”, seria „Szklana pułapka”, „Twierdza”, „Milczenie owiec”.

Jest członkiem Stowarzyszenia Lektorów Rzeczypospolitej Polskiej, a także głosem stacji radiowej RMF Classic. Od czasu do czasu występował również jako aktor w telewizji i na deskach teatru. Na co dzień czyta ścieżki dialogowe do filmów, seriali oraz reklam.

Filmy: „Gwiezdne wojny”, „300”, „Teksańska masakra piłą mechaniczną”, „Pretty Woman”, „Kevin sam w domu”, „Kevin sam w Nowym Jorku”, „Pretty Woman”, „Godzilla”.

Chociaż cały czas rozwijał się jako aktor teatralny, w latach 80. postanowił spróbować swoich sił jako lektor. Okazało się to strzałem w dziesiątkę, gdyż w połowie lat 90. teatr polski podupadł, a pan Jacek postanowił całkowicie oddać się czytaniu list dialogowych oraz narracji filmów dokumentalnych. Od września 2010 do czerwca 2011 był głosem Radia Zet.

Filmy i seriale: „Avatar”, „Kill Bill”, „CSI”, „LOST”, „Dzień świstaka”, „RoboCop”, „Pogromcy duchów”.

W Polskim Radiu pracuje do dzisiaj, ale już w styczniu 1986 roku równolegle rozpoczął karierę lektora filmów fabularnych. Jego debiut to hiszpański „Południe – El Sur”, na potrzeby którego odczytał 16 stron listy dialogowej. Obdarzeni dobrą pamięcią widzowie z pewnością pamiętają go z roli prezentera „Teleexpressu” , w którym czytał także niektóre wiadomości. Jego głos można też usłyszeć w pociągach SKM w Warszawie.

Jest członkiem Stowarzyszenia Lektorów Rzeczypospolitej Polskiej, a także zasiada w zarządzie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Spikerów i Lektorów Polskiego Radia. Stara się dbać o swój głos – nie pali papierosów i stara się nie chorować. Uwielbia filmy Woody’ego Allena, Federico Felliniego oraz Stevena Spielberga.

Filmy: „Matrix”, „Władca pierścieni”, „Aviator”, „Rzeka tajemnic” „Helikopter w ogniu”, „Imię róży”, „K-Pax”, „Wodny świat”.

Janusz Kozioł był spikerem Polskiego Radia od 1973 r. W latach 80. jego głos dało się słyszeć na antenach wszystkich stacji telewizyjnych w kraju. W latach 90. był także bardzo popularnym lektorem filmów na kasetach video, m.in. "Predator", "Rambo II" czy "Szklana pułapka".

Lektor zmarł 18 stycznia 2019 roku po długotrwałej walce z nieuleczalną chorobą. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Nigdy nie planował kariery przed mikrofonem i tylko nieszczęśliwy wypadek sprawił, że w ogóle zainteresował się zawodem. W trakcie pobytu w szpitalu po urazie kręgosłupa, czytał innym pacjentom książkę Antoniego Gołubiewa pt. „Puszcza”. To właśnie oni namówili go później do wzięcia udziału w konkursie na lektora radiowego, w którym pokonał ponad 4 tys. innych kandydatów.

Pracę w Telewizji Polskiej rozpoczął na samym początku nadawania jej programu. Czytał listy dialogowe do fabuł i dokumentów. Przez wiele lat współpracował z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych w Łodzi, jako lektor „Polskiej Kroniki Filmowej”. Od 1998 roku czyta komunikaty w warszawskim metrze. Nieodpłatnie.

Filmy: „Szklana pułapka”, „Wilczy Szaniec”, „Galapagos”, „Wymarsz”.

Jest aktorem dubbingowym, najczęściej kojarzonym z postacią Batmana. Użyczał głosu w takich produkcjach filmowych i serialach jak „X-Men”, „Ratatuj”, „Flintstonowie”, „Maska” i „Laboratorium Dextera”. Jako lektor najbardziej jest znany z zapowiedzi programowych telewizji TVN.

Od czasu do czasu staje się aktorem teatralnym i telewizyjnym. Jego głos można też usłyszeć w wydaniach audio popularnych powieści (m.in. „Pielgrzym” Paolo Coelho).

Niniejszy tekst powstał na podstawie materiałów zgromadzonych w serwisie "Lektorzy - encyklopedia głosów", który dostępny jest pod adresem: http://kocanblog.blogspot.com/