Robert Bresson

Francuski reżyser i scenarzysta, jeden z najważniejszych autorów filmowych w dziejach kina. Surowe, metafizyczne, ekstremalne – to przymiotniki, jakimi najczęściej określa się kino i styl Bressona. Jego dzieła i system pracy zawsze stały w opozycji wobec wszelkich konwencji kina tradycyjnego. Tworzył kino trudne i unikatowe.

Urodził się 25 września 1901 roku w miejscowości Bromont - Lamôthe we Francji.

Debiutował dopiero w połowie lat 30-tych, realizując krótkometrażowe „Sprawy publiczne” (1934).

Wcześniej imał się różnych artystycznych zajęć, zajmując się m.in. malarstwem i studiując filozofię.

* Pierwszy film pełnometrażowy podpisał w 1943 roku („Anioły grzechu”), dwa lata później zrealizował oparty o powieść Diderota obraz „Damy z Lasku Bulońskiego” (1945), jednak pierwszym dziełem zrealizowanym w specyficznym, Bressonowskim stylu był dopiero „Dziennik wiejskiego proboszcza” z 1951 roku (OCIC Award, Italian Film Critics Award, International Award i nominacja do Złotego Lwa w Wenecji, nagroda Krytyków Francuskich dla Najlepszego Filmu).*

Bresson stworzył swoją własną, autorską koncepcję stylu, polegającą – z grubsza rzecz ujmując – na redukcji wszystkich tych elementów, które czynią atrakcyjnym tzw. „klasyczny” film: scenariusza, scenografii, dialogu, tradycyjnej gry aktorów, płynnej akcji. Prawie nie współpracował z zawodowymi aktorami, zastępując ich pozbawionymi jakiejkolwiek maniery naturszczykami.

Był twórcą ekstremalnym, tworzył dzieła totalnie niekonwencjonalne, trudne w odbiorze, stojące w opozycji do klasycznych filmów hollywoodzkich. Ich interpretacje często osadzano w kontekście religijnym i filozoficznym.

W 1957 roku zrealizował „Ucieczkę skazańca” (Nagroda za Reżyserię w Cannes, nominacja do Złotej Palmy, nagroda Krytyków Francuskich dla Najlepszego Filmu), a w 1959 roku – luźno odnoszącego się do „Zbrodni i kary” Dostojewskiego „Kieszonkowca” (nominacja do Złotego Niedźwiedzia).

* Dał widzom powód do jeszcze głębszych porównań z duńskim mistrzem – Carlem Theodorem Dreyerem, realizując swoją wersję „Procesu Joanny d’Arc” (1962, Specjalna Nagroda Jury i OCIC Award w Cannes, nominacja do Złotej Palmy).*

Niemal każdy jego film budził zachwyt krytyki i był nagradzany na największych europejskich festiwalach.

* „Na los szczęścia, Baltazarze” (1966) przyniósł OCIC Award i Jury Hommage w Wenecji oraz kolejną nagrodę Krytyków Francuskich dla Najlepszego Filmu; adaptacja powieści Bernanosa „Mouchette” (1967) - OCIC Award i nominację do Złotej Palmy w Cannes, nagrodę Krytyków Francuskich dla Najlepszego Filmu oraz Srebrną Taśmę we Włoszech; ekranizacja „Łagodnej” (1969) Dostojewskiego – Srebrną Muszlę na MFF w San Sebastián, a raz jeszcze nawiązujące do prozy rosyjskiego pisarza „Cztery noce marzeń” (1971) – BIFA - Sutherland Trophy, OCIC Award w Berlinie oraz nominację do Złotego Niedźwiedzia.*

W 1974 roku sięgnął do znanej legendy o królu Arturze i zrealizował „Lancelota” (nagroda FIPRESCI na festiwalu w Cannes), do minimum ograniczając wszelkie środki mogące w jakikolwiek sposób „uatrakcyjnić” akcję.

„Prawdopodobnie diabeł” (1977) triumfował w Berlinie, zdobywając Srebrnego Niedźwiedzia, Interfilm Award i OCIC Award.

W tym samym roku Bresson został uhonorowany we Włoszech Specjalnym Davidem im. Luchino Viscontiego.

Ostanim filmem Bressona był nagrodzony za reżyserię w Cannes „Pieniądz” (1982).

* W 1989 roku reżyser otrzymał Honorowego Złotego Lwa, a w 1994 roku – Specjalną Europejską Nagrodę Filmową za Całokształt.*

Zmarł 18 grudnia 1999 roku w Paryżu.

Po dziś dzień inspiruje i zachwyca kolejne pokolenia twórców swoją w pełni autorską wizją kina.