“Zagubieni”: Czeskie uniki [RECENZJA]

Nie widzę lepszego sposobu, żeby dowiedzieć się, jak bardzo różnimy się od naszych czeskich sąsiadów, niż zobaczenie nowego filmu Zelenki. Gdy polscy twórcy piorą narodowe brudy na dużym ekranie z powagą, korzystając z konwencji thrillera i horroru, Czesi rozliczając się ze swoją najtrudniejszą historią, uciekają się raczej do komedii. Jest w tym metoda, bo śmiech, jak wiemy, może być okrutną metodą komentowania tego, co się nie podoba i tematów, które bolą

Takim bolesnym tematem jest dla Czechów tzw. układ monachijski zawarty w 1938 roku pomiędzy Niemcami, Wielką Brytanią, Włochami i Francją, w wyniku którego Czechosłowacja została zmuszona do oddania części swoich ziem Rzeszy Niemieckiej. Mimo początkowego entuzjazmu dla mobilizacji zbrojnej, Czesi wybrali działania dyplomatyczne, ale nie uchroniły ich one Czechów przed zajęciem i rozbiorem kraju. Brak spektakularnego oporu zbrojnego do dziś pozostaje tematem wielu debat i źródłem niekończących się pytań: czy Czesi są tchórzami, którzy w sytuacji największego zagrożenia wycofują się rakiem z uczestnictwa we własnych dziejach?

A może prawda o czeskiej historii jest bardziej skomplikowana? Aby odpowiedzieć na to pytanie, Zelenka posłużył się kapitalną współczesną opowieścią. Oto filmowcy kręcą film o dziennikarzu, który niespodziewanie trafia na zaskakujący trop w sprawie porozumienia pomiędzy czołowymi politykami na czele z Hitlerem i Mussolinim. Jest nią… papuga, która miała być świadkiem haniebnych wydarzeń i żyje do dziś. Absurd? To dopiero początek. Zwrotów akcji w tej historii jest więcej.

Film o filmie nie jest łatwą formułą opowiadania, ale pomysł Zelenki na scenariusz, mimo kilku potknięć, świetnie się broni. W “Zagubionych” nie ma morału, może poza tym, że rezultatem rozpoznania względnego charakteru wszelkiej wiedzy, dotyczącej nie tylko przeszłości, ale naszego tu i teraz, powinien być… śmiech. Trudno nie zgodzić się tym przekonaniem. Zelenka wrócił do kina po sześciu latach nieobecności i wyraźnie widać, że ta przerwa bardzo dobrze mu zrobiła.

Ocena 7/10

Łukasz Knap