TOP 13: Filmy zakazane przez Kościół katolicki

W zeszłym tygodniu zaprezentowaliśmy zestawienie filmów, które trafiły na opracowaną przez Papieską Radę ds. Środków Społecznego Przekazu listę obrazów polecanych przez Watykan (więcej tutaj). Wśród nich znalazła się słynna „Uczta Babette”, ulubiony film papieża Franciszka. Jednak nie wszystkie produkcje wzbudzają pozytywną reakcję kościoła i hierarchów.

Co łączy „Avatara”, „Prometeusza” i komedię Kevina Smitha? Okazuje się, że wiele filmów już na etapie produkcji spotkało się z ostrym sprzeciwem Kościoła, który nawoływał do ich zbojkotowania.

Czy słusznie? A może winni są ich twórcy, którzy wykorzystywali kontrowersje jako działanie czysto marketingowe? Przekonajcie się sami.

Jeden z najbardziej znanych filmów w karierze niedawno zmarłej Lucyny Winnickiej (więcej tutaj)
* wzbudził protesty Kościoła katolickiego.*

Scenariusz na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza przedstawia wydarzenia, jakie rozegrały się w XVIII wieku na Smoleńszczyźnie, w położonym na odludziu klasztorze. Zakonnice, wraz z ich przeoryszą Joanną, opętał diabeł. Z pomocą przybywa młody egzorcysta, ksiądz Suryn. Jego zabiegi okazują się jednak bezowocne. Co więcej, kapłanowi zaczyna się udzielać atmosfera dziwnego niepokoju, panująca w klasztorze.

Film Kawalerowicza ostro krytykował sam prymas Stefan Wyszyński, który twierdził, że obraża on uczucia religijne większości społeczeństwa.

W 2010 roku film Jamesa Camerona zgarnął Oscary w trzech kategoriach (za najlepszą scenografię, zdjęcia i efekty specjalne) oraz sześć innych nominacji.

Co ciekawe „Avatar” spotkał się również z niezbyt przychylnymi recenzjami katolickich komentatorów.

Jamesowi Cameronowi zarzucono, że jego dzieło kładzie zbyt duży nacisk na ekologiczną wymowę scenariusza, kreując ją na nową doktrynę religijną XXI wieku.

Poza tym dziennik L'Osservatore Romano nazwał film „technologią bez emocji”.

W zasadzie trudno znaleźć w bogatej filmografii Kena Russela obraz, który nie wzbudzałby kontrowersji. Nie inaczej było w przypadku słynnych „Diabłów” z 1971 roku, zbojkotowanych zarówno przez krytyków, Kościół katolicki i publiczność.

Obsesją księdza Urbaina Grandiera jest szukanie wiary poprzez doznania fizyczne - rozkosz i ból. Grandier jest ojcem znacznej liczby dzieci i obiektem erotycznych obsesji Jeanne, siostry przełożonej zakonu urszulanek. Gdy narusza celibat i żeni ze swą kochanką, wywołuje to skandal. Jego przeciwnicy uzyskują koronny argument do wszczęcia działań przeciwko niemu.

* „Diabły”* zostały zakazane we Włoszech, a odtwórcom głównych ról – Vanessie Redgrave i Oliverowi Reedowi – groziło trzy lata pozbawienia wolności, jeśli przekroczą granice kraju. Reed określił to jako "najlepszą rolę w swojej całej karierze".

Film Kevina Smitha w bardzo dosadny sposób porusza kwestie wiary i Kościoła, sprawiając że "Żywot Briana" to przy nim niewinna bajeczka na dobranoc.

Smith bohaterami swojej ostrej satyry uczynił ateistkę, dwóch ćpunów-proroków, chcących zaliczać wszystko co się rusza, czarnego apostoła oraz zbuntowanych aniołów-sadystów.

Widzowie dowiedzieli się, że Bóg tak naprawdę jest kobietą (w dodatku niezbyt rozgarniętą), a Golgota była miejscem narodzin demona zrodzonego z ekskrementów ukrzyżowanych.

Nic dziwnego, że bluźnierczy obraz został oprotestowany i zbojkotowany w wielu,* przeważnie chrześcijańskich krajach.*

Akurat w tym przypadku nie ma się czemu dziwić. Zarówno papierowy pierwowzór Dana Browna oraz jego ekranizacja uderzyły w fundamenty wiary katolickiej sugerując, że Chrystus miał dzieci z Marią Magdaleną i spotkały się z ostrą krytyką.

Z kolei gdy Ron Howard przystępował do prac nad "Aniołami i demonami" zwrócił się do wikariatu Rzymu z prośbą o możliwość nakręcenia zdjęć m.in. w bazylice Santa Maria del Popolo, tytularnym kościele kardynała Stanisława Dziwisza.

Wikariat nie zgodził się na to i zamknął przed ekipą drzwi wszystkich rzymskich kościołów. Ponadto zabroniono umieszczenia na rusztowaniu remontowanego kościoła na Piazza del Popolo wielkiej reklamy filmu.

Zeszłoroczny król box office’u również spotkał się z dość chłodnymi reakcjami watykańskich krytyków.

Jeden z nich na łamach L'Osservatore Romano napisał w recenzji, że film Scotta „podejmuje nieudolną próbę rozwiązania zagadki nieśmiertelności”.

Chodzi o wymowę filmu, który sugeruje, wzorem m.in. Ericha von Dänikena, że życie na Ziemi powstało w wyniku ingerencji przybyszy z innego układu planetarnego.

Niezadowolenie katolickich hierarchów wzbudził również film Milosa Formana, a w zasadzie kontrowersyjny plakat, który go promował.

Film opowiada o życiu Larry’ego Flynta, wydawcy i twórcy pornograficznego imperium, który w latach 70. aktywnie walczył o wolność prasy, gwarantowaną przez 1. poprawkę do konstytucji Stanów Zjednoczonych.

Obrazoburczy plakat przedstawiał Woody’ego Harrelsona „ukrzyżowanego” na kobiecym łonie.

"Pragnienie" to ostatni pełnometrażowy film reżysera "Oldboya", który jeszcze przed ukazaniem się w kinach budził wzmożone zainteresowanie Kościoła.

Reżyser Chan-wook Park określił promocję filmu następującymi słowami:

"Pragnienie" to opowieść o księdzu z małego miasteczka, który dobrowolnie bierze udział w eksperymencie medycznym. Wkrótce okazuje się, że coś poszło nie tak i duchowny zmienia się w wampira.

W 2007 roku „Harry Potter i Zakon Feniksa” dostał nagrodę Zgniłego Banana, przyznawaną przez serwis Movie-Guide za "najbardziej antybiblijną rebelię przedstawioną na ekranie".

Sam Kościół i jego przedstawiciele także nie powstrzymali się od wydawania negatywnych opinii na temat filmu o przygodach małego czarodzieja. Sztuczki, czarna magia, siły nieczyste - z tymi tematami pojawiającymi się w filmie próbowali walczyć duchowni.

Co ciekawe, "Harry Potter i Książę Półkrwi” wzbudził zupełnie odmienne reakcje. Na łamach L'Osservatore Romano pisano, że „w przeciwieństwie do poprzednich części - widzowie mogą wreszcie utożsamiać się z bohaterami, którzy stoją po stronie dobra”.

Film Scorsese pokazuje alternatywę życia, o której mógł marzyć Chrystus. Wisząc na krzyżu żałuje, że nie uciekł i nie zaczął gdzieś normalnego życia z ukochaną u boku.

Obraz nie trafił do wielu katolickich państw, m.in. do Meksyku, a Martin Scorsese jeszcze przez długie lata był bojkotowany za film, który zyskał miano skandalicznego i obrazoburczego.

„Złoty kompas”, będący adaptacją książki Philipa Pullmana, również podpadł redaktoromMovie-Guide.

Zdaniem serwisu broniącego chrześcijańskich wartości w kulturze, obraz w reżyserii Chrisa Weitza promuje wzorcowy model ateizmu wśród dzieci i młodzieży.

Z kolei wielu krytyków uważa, że książki Pullmana dzięki olbrzymiej erudycji kulturowej mogą śmiało konkurować z dziełami takich twórców jak Lewis czy Tolkien.

W zestawieniu nie mogło zabraknąć „wampirzego harlequina” dla nastolatek, czyli ekranizacji pierwszej części powieści Stephenie Meyer.

Rok po premierze filmu w Polsce zaniepokojony ks. Marek Bernacki,wikariusz z parafii św. Jadwigi w Rybniku, bił na alarm, ponieważ nie wypada, aby wampir był obiektem westchnień polskich dziewcząt. W miejscu przystojnego Edwarda Cullena duchowny z Rybnika widziałby "eleganckiego dżentelmena".

W sukurs duchownemu mieli przyjść nauczyciele, specjalnie przeszkoleni przez Małgorzatę Nawrocką, pisarkę i autorkę powieści "Anhar” – odpowiedzi na domniemany satanizm płynący z „Harrego Pottera”.

Okazuje się, że nawet komedia może wzbudzić protesty Kościoła, który wydał specjalne oświadczenie określające "Żywot Briana" jako film obrazoburczy.

Tytułowy Brian Cohen, dzięki absurdalnym zbiegom okoliczności, zostaje wbrew własnej woli zdobywającym coraz większą rzeszę wyznawców prorokiem,* który koniec końców zawisa krzyżu.* Mimo, że twórcy nie mówią tego wprost, opowiedziana przez nich historia jest przewrotną paralelą losów Chrystusa.

W przeciwieństwie do podobnej tematycznie „Dogmy” „Żywot”* nie jest ani wulgarny, ani nie epatuje mało wyszukanym humorem.* Drugi w historii pełnometrażowy film komików z Monty Pythona to bez wątpienia jedna z najlepszych komedii wszech czasów. (gk/mf)