Aki Kaurismaki

Najbardziej znany twórca fiński, jeden z najciekawszych twórców europejskich. Reżyser, producent, scenarzysta, aktor, montażysta. Autor „Człowieka bez przeszłości” oraz słynnej komedii muzycznej „Leningrad Cowboys jadą do Ameryki”.

Urodził się 4 kwietnia 1957 roku w miejscowości Orimattila w Finlandii.

Przygodę z filmem rozpoczął na początku lat 80-tych jako współscenarzysta i aktor w filmach swojego starszego brata, Miki (m.in. „Kłamca” 1981).

Bracia praktycznie zdominowali fiński przemysł filmowy. W 1987 roku wspólnie założyli firmę produkcyjną i dystrybucyjną „Sputnik Oy”, w ramach której powstają ich kolejne dzieła.

Samodzielnym debiutem reżyserskim Akiego była luźna adaptacja „Zbrodni i kary” (1983).

W 1986 roku po raz pierwszy współpracował z aktorką Kati Outinen przy okazji komedii romantycznej „Cienie w raju”.

Rok później zrealizował film nawiązujący do słynnego dzieła Szekspira – „Hamlet robi interesy” (1987), ponownie z udziałem Outinen.

* O swoim najbardziej znanym filmie – „Leningrad Cowboys jadą do Ameryki” (1989) mówi, że jest to „najgorszy film w historii kina, nie licząc produkcji z Sylvestrem Stallone”.*

Ta zwariowana komedia muzyczna z gościnnym udziałem Jima Jarmuscha podbiła serca festiwalowej publiczności na całym świecie, a charakterystyczny image odtwórców głównych ról (buty i fryzury „do szpica”) uczynił film niezapomnianym.

W 1993 roku reżyser nakręcił kontynuację „Leningrad Cowboys Spotykają Mojżesza”, a w 1994 roku zasłynął jako realizator dokumentu muzycznego „Total Bałałajka Show”, będącego zapisem historycznego koncertu, w trakcie którego spotkali się Leningrad Cowboys oraz Zespół Pieśni i Tańca Armii Czerwonej im. Aleksandrowa.

Pierwszym nagrodzonym zagranicą filmem Kaurismäkiego był „Ariel” (1988, nagroda FIPRESCI na festiwalu w Moskwie) z Kati Outinen.* Kolejnym - dramat „Dziewczynka z fabryki zapałek” (1990), ponownie z udziałem „nadwornej” aktorki twórcy. Film otrzymał nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej oraz Interfilm Award i OCIC Award - Honorable Mention na MFF w Berlinie. Nagrodą FIPRESCI Berlinale i nominacją do Europejskiej Nagrody Filmowej uhonorowano kolejny obraz twórcy, zrealizowane w europejskiej koprodukcji „Życie cyganerii” (1992) z udziałem Samuela Fullera i Louisa Malle’a.*

Po realizacji niemiecko - fińskiej komedii „Tatiana” (1994) i dramatu obyczajowego „Dryfujące obłoki” (1996, Nagroda Jury Ekumenicznego w Cannes, nominacja do Złotej Palmy, nagroda publiczności na MFF w São Paulo) z Sakari Kuosmanen, Kati Outinen i Markku Peltolą, wyreżyserował z ich udziałem nagrodzoną C.I.C.A.E. Award - Honorable Mention w Berlinie komedię romantyczną „Juha” (1999).

Najbardziej znanym filmem reżysera od czasów „Leningrad Cowboys” i niewątpliwie obsypanym największą ilością nagród był* „Człowiek bez przeszłości” (2002) z brawurowymi kreacjami Kari Outinen (nagroda aktorska na MFF w Cannes) i nieżyjącego już Markku Peltoli. Film otrzymał Nagrodę Jury Ekumenicznego oraz Wielką Nagrodę Jury w Cannes, nominację do Oscara dla Najlepszego Filmu Zagranicznego, 7 nominacji do Europejskiej Nagrody Filmowej, Grand Prix festiwalu we Flandrii, nagrodę FIPRESCI w San Sebastián oraz nominację do Césara.*

W tym samym roku wziął udział w nowelowym projekcie „10 minut później: Trąbka” (2002).

Kolejne zbiorowe projekty z jego artystycznym udziałem, to zainicjowany w von Trierowskiej firmie produkcyjnej „Zentropa” projekt filmowy „Wizje Europy” (2004) oraz powstały na 60-lecie MFF w Cannes obraz „Każdy ma swoje kino”.

Samodzielnym filmem Kaurismäkiego z 2006 roku były nominowane do Złotej Palmy w Cannes „Światła o zmierzchu”, ponownie z udziałem Outinen. W 2007 roku wyreżyserował "Kocham kino". W 2011 roku stworzył obraz "Człowiek z Hawru". Jest laureatem 6 fińskich nagród filmowych Jussi oraz Nagrody na festiwalu Camerimage w Łodzi dla Najlepszego Duetu Reżyser- Operator (razem z Timo Salminenem) z 2004 roku.