"Faworyta". Film, który nie ma sobie równych

Na ekranach naszych kin zagościła "Faworyta". Film zdobył aż 10 nominacji do Oscara, w tym za główną rolę kobiecą i dwie kobiece role drugoplanowe. Nie miała sobie równych także na gali BAFTA 2019. Prawdziwy szał i deszcz nagród. Rozgromiła i Polaków, którzy nie dostali ani jednej nagrody (z czterech nominacji).

Nic w tym dziwnego. Nowy film Yorgosa Lanthimosa to prawdziwy aktorski popis.

Akcja toczy się w XVIII wieku i opowiada o pewnym konflikcie, który miał miejsce na dworze królowej Anny Stuart (Olivia Colman)
. O względy królowej rywalizują ze sobą księżna Marlborough, Sarah Churchill (Rachel Weisz)
, oraz jej kuzynka, zubożała arystokratka Abigail Hill (Emma Stone)
. Stawka jest wysoka. A metody na podbicie serca schorowanej królowej bezwzględne.

Zobacz także: Gwiazdy oceniają szansę "Zimnej wojny" na Oscara

Reżyser filmu, znany z nieokrzesanej wyobraźni i szokujących pomysłów Yorgos Lanthimos, doskonale wie, że kino rządzi się swoimi prawami. Dla dobra opowiadanej historii postanowił nie trzymać się kurczowo faktów. I tak język, gesty czy kostiumy niekoniecznie odzwierciedlają realia epoki. Mimo to warto przyjrzeć się temu, co wydarzyło się setki lat temu i przekonać się, ile prawdy jest w "Faworycie".

Anna Stuart urodziła się 6 lutego 1665 roku, gdy na tronie zasiadał jej wuj, Karol II. Ona i jej starsza siostra Maria były jedynymi z ośmiorga dzieci Jakuba II Stuarta i Anny Hyde, które przeżyły dzieciństwo. Obie zostały wychowane w wierze anglikańskiej. Ale dorastały osobno – Anna z babką i ciotką we Francji, a Maria w Anglii.

Anna poznała o kilka lat starszą od siebie Sarah już w dzieciństwie. Zaprzyjaźniły się na długie lata. Gdy Sarah wyszła za Johna Churchilla, jej mąż został najważniejszym generałem Anny.

W 1683 roku księżniczka Anna poślubiła Jerzego Oldenburga, księcia Danii. Stworzyli zgrane małżeństwo. Gdy Anna wyszła za mąż, Sarah Churchill zamieszkała w jej domu. W ten sposób rozpoczęła się jej kariera u boku królowej, która uczyniła ją jedną z najbardziej wpływowych kobiet w brytyjskiej historii. Sarah bardzo zabiegała o względy Anny. Były sobie niezwykle bliskie. W listach nazywały się przezwiskami: "Mrs Morley" i "Mrs Freeman".

Jak sugeruje film, Anna rzeczywiście straciła całe swoje potomstwo. Poroniła 12 razy, a czworo z jej dzieci nie dożyło wieku 2 lat. Jedynie Wilhelm przeżył 11 lat. Ale pojawiający się w filmie wątek, że królowa trzymała 17 królików na cześć każdego swojego zmarłego dziecka, nie ma poparcia w faktach. Niemniej takie traumatyczne przeżycia musiały odcisnąć piętno na jej fizycznym i psychicznym zdrowiu.

Królowa chorowała na artretyzm, miała ciężką wadę wzroku i prawdopodobnie przez większość swojego życia cierpiała na toczeń. Jak zasugerowano w filmie, często musiała być wożona na wózku inwalidzkim.

Gdy w 1685 zmarł Karol II, królem został ojciec Anny, Jakub II. Jako katolik nie był popularny w Anglii. Przeciwko niemu zawiązała się frakcja w angielskim Parlamencie. Król uciekł. Tymczasem córki Jakuba poparły jego przeciwników. Odkrywszy prawdę zrozpaczony Jakub II miał powiedzieć: "Nawet moje dzieci mnie opuściły".

Jako protestanci, koronę otrzymali Maria Stuart i jej mąż, Wilhelm. Po ich śmierci w 1702 roku tron objęła Anna. Wtedy jej najbliższa przyjaciółka Sarah otrzymała stanowisko Mistress of the Robes, najwyższy urząd, jaki mogła wówczas sprawować arystokratka.

Za swoich rządów Anna doprowadziła w 1707 roku do unii realnej Anglii i Szkocji. Tym samym stała się pierwszą monarchinią Wielkiej Brytanii. Królowa nadała też tytuł szlachecki Izaakowi Newtonowi oraz wspierała finansowo Georga Friedricha Händela.

Za rządów Anny ustanowiono też dwupartyjny system polityczny. Królowa faworyzowała torysów. Tymczasem Sarah Churchil wspierała wigów.

Mąż Anny, Jerzy zmarł w październiku 1708 roku, a królowa długo rozpaczała po jego śmierci. Choć akcja "Faworyty" rozgrywa się w tym samym roku, Jerzy nie pojawia się w filmie.

Gdy Sarah miała już dość opiekowania się schorowaną, zniedołężniałą Anną, postanowiła sprowadzić sobie pomoc. Bezpiecznym wyborem miała być jej krewna, zubożała arystokratka Abigail Hill. Dzięki niej Sarah chciała nadal mieć realny wpływ na królową. Jednak nie spodziewała się, że jej krewna po prostu ją zastąpi.

W jakim stopniu pojawienie się Abigail przyczyniło się do poróżnienia królowej Anny i Sarah Churchill, jest niejasne. Wiadomo jednak, że Sarah rozgniewana na swoją krewną o to, że przejęła jej pokoje w Kensington Palace, rozpowszechniła sprośny wiersz, w którym zasugerowano, że królową i Abigail łączy lesbijska relacja.

Sarah napisała później do królowej list, w którym stwierdziła, że Anna zniszczyła swoją reputację, darząc uczuciem tak dziwną i lekkomyślną kobietę jak Abigail. Zagroziła też, że ujawni listy miłosne, jakie otrzymywała od królowej.

- Nawet gdybym zapisała całe tomy, nigdy nie umiałabym wyrazić, jak bardzo cię kocham. Niewyobrażalnie, namiętnie, serdecznie – miała pisać królowa.
Ale większość historyków uważa, że królowa nie utrzymywała relacji seksualnych ani z Sarah, ani z Abigail. Jako argument podają dewocję królowej oraz jej słaby stan zdrowia.

Anna zmarła w 1714 roku, a po jej śmierci Sarah wydała wspomnienia, w których opisała ją jako "słabą, nierozwiniętą kobietę, nękaną przez spory w sypialni i podejmującą ważne decyzje polityczne na podstawie osobowości". Obraz Anny jako nadętej, dziecinnej i nieodpowiedzialnej królowej przylgnął do niej na długo. Ale w ostatnich latach pojawia się coraz więcej obrońców, którzy wskazują na jej oddanie polityce i ciężką depresję jako powód wielu osobistych problemów.

"Faworyta" odświeża tę ekscentryczną postać. Jeśli Olivia Colman dostanie za tę rolę Oscara, nikt nie będzie czuć się zawiedziony.