Top 10: Stan wojenny oczami polskich reżyserów
Z okazji rocznicy wprowadzenia stanu wojennego przygotowaliśmy dla was zestawienie 10 filmów, których scenariusze opowiadają lub oscylują wokół tamtych wydarzeń. Czy widzieliście je wszystkie?
Tragiczne wydarzenia, które zapoczątkowała uchwała Rady Państwa z 12 grudnia 1981 roku, odcisnęły trwały ślad na kondycji narodu, który przez dwa lata borykał się ze zwiększonymi represjami, prześladowaniem i ograniczeniami wolności. Siłą rzeczy te wstrząsające wydarzenia znalazły odzwierciedlenie w sztuce, również tej filmowej. Obrazy Kazimierza Kutza, Krzysztofa Kieślowskiego czy Sylwestra Chęcińskiego w zupełnie różny sposób opisują czas stanu wojennego, okres jaki po nim nastąpił oraz kondycję społeczeństwa czasu ucisku i łamania kręgosłupów. Z okazji rocznicy wprowadzenia stanu wojennego przygotowaliśmy dla was zestawienie 10 filmów, których scenariusze opowiadają lub oscylują wokół tamtych wydarzeń. Czy widzieliście je wszystkie?
Zobacz także:
* * ** [
NATASZA URBAŃSKA BOI SIĘ MĘŻA. DLACZEGO? ]( http://film.wp.pl/natasza-urbanska-boi-sie-meza-dlaczego-6025272215172225g )**
''Śmierć jak kromka chleba'', reż. Kazimierz Kutz, 1994
Ostateczne dopełnienie śląskiej trylogii Kutza, na którą składają się "Perła w koronie", "Paciorki jednego różańca" oraz „Śmierć jak kromka chleba”. Film porusza najtragiczniejszy epizod tamtego okresu – pacyfikację górników z kopalni „Wujek”.
Katowice, rondo przy pomniku Powstańców Śląskich w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Ulicą jedzie sznur wojskowych ciężarówek. Oddział ZOMO, bijąc związkową ochronę, brutalnie wyciąga z mieszkania przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w kopalni "Wujek"...
Wieść o tym szybko przedostaje się do górników. Początkowo zaskoczeni, wkrótce reagują spontanicznym protestem. 14 grudnia w zakładzie wybucha strajk.
Zobacz także:
* * ** [
NATASZA URBAŃSKA BOI SIĘ MĘŻA. DLACZEGO? ]( http://film.wp.pl/natasza-urbanska-boi-sie-meza-dlaczego-6025272215172225g )* * [
PAMIĘTACIE WITIĘ PAWLAKA Z "SAMYCH SWOICH"? ]( http://komediowo.pl/gid,13708823,img,13709100,title,Pamietacie-Witie-z-bdquoSamych-swoichrdquo,galeria.html )**
''Rozmowy kontrolowane'', reż. Sylwester Chęciński, 1991
Film jest historią dalszych losów Ryszarda Ochódzkiego, prezesa klubu sportowego „Tęcza”, znanego z kultowej komedii Stanisława Barei.
W grudniu 1981 r. Ryszard Ochódzki otrzymuje od pułkownika UB Molibdena zadanie przeniknięcia do struktur "Solidarności" w Suwałkach. Wyposażony we wspólne zdjęcie z Lechem Wałęsą udaje się na północny wschód Polski.
Tam zastaje go stan wojenny. Po spowodowaniu wypadku samochodowego Ochódzki porzuca swój pojazd i pożyczonym autem wraca do stolicy. Zatrzymuje go patrol. W bagażniku samochodu znajduje solidarnościowe ulotki. Bojąc się aresztowania, nieszczęsny bohater rzuca się do ucieczki.
''Bez końca'', reż. Krzysztof Kieślowski, 1984
Zdaniem Rafała Dajbora z Gazety Wyborczej „Bez końca” Krzysztofa Kieślowskiego „do dziś pozostaje jedną z najważniejszych w polskiej kinematografii analizą stanu ducha Polaków tamtej epoki”. „Bez końca” to krytyka sytuacji, w jakiej znaleźli się Polacy, okaleczeni przez wydarzenia stanu wojennego.
Rok 1982. Film opowiada o zmarłym adwokacie – w tej roli Jerzy Radziwiłowicz – który powraca na Ziemię jako duch. Jego ostatnią, niedokończoną sprawą byłą obrona młodego robotnika Dariusza, oskarżonego o prowadzenie strajku, którą teraz przejął cyniczny mecenas Labrador. Dusza zmarłego próbuje ingerować w życie swoich bliskich i nawiązać kontakt z pogrążoną w depresji żoną.
Zobacz także:
''Stan strachu'', reż. Janusz Kijowski, 1989
„Stan strachu” Janusza Kijowskiego to dramat polityczny, którego akcja toczy się głównie w środowisku aktorskim, przede wszystkim w czasie stanu wojennego. Skomplikowane charaktery i losy bohaterów filmu, ich słabości i załamania ukazują, że prawda o okresie naszej najnowszej historii nie jest bynajmniej jednoznaczna, że były tam również sprawy tragiczne i niełatwe do akceptacji.
Grudzień 1981 roku. Jan Małecki – w tej roli Wojciech Malajkat - młody aktor robiący karierę w warszawskim teatrze, przygotowuje się do roli Hamleta. Wobec sytuacji w kraju i cieszącego się charyzmą związku zawodowego "Solidarność" zachowuje dystans. Nie chce angażować się w politykę, planuje bowiem wyjazd do Szwecji. Paszport ma mu załatwić brat, który jest majorem SB. Nadchodzi 13 grudnia. Janek zostaje aresztowany…
Przeżycia z tym związane wyzwalają w nim instynkt solidarności oraz upór w bronieniu swojej uczciwości i niezależności poglądów przed różnym presjom otoczenia.
''Zabić księdza'', reż. Agnieszka Holland, 1988
Thriller sensacyjny nakręcony przez Agnieszkę Holland we Francji, opowiadający o okolicznościach tragicznej śmierci księdza Jerzego Popiełuszki, nazywanego duszpasterzem Solidarności. W obsadzie pojawiła się śmietanka aktorska – Ed Harris, Tim Roth, Pete Postlethwaite oraz Christopher Lambert.
Warszawa 1981 r. Z powodu swych kontaktów ze środowiskiem działaczy "Solidarności" i płomiennych kazań wygłaszanych w kościele św. Sebastiana, ksiądz Alek jest od dawna pod obserwacją tajnych służb.
Stefan, oficer Służby Bezpieczeństwa i gorący zwolennik systemu komunistycznego, wprowadza jednego ze swoich ludzi, Feliksa, podającego się za milicjanta-dezertera, do kręgu bliskich znajomych księdza.
Zobacz także:
* * ** [
NATASZA URBAŃSKA BOI SIĘ MĘŻA. DLACZEGO? ]( http://film.wp.pl/natasza-urbanska-boi-sie-meza-dlaczego-6025272215172225g )* * [
PAMIĘTACIE WITIĘ PAWLAKA Z "SAMYCH SWOICH"? ]( http://komediowo.pl/gid,13708823,img,13709100,title,Pamietacie-Witie-z-bdquoSamych-swoichrdquo,galeria.html )* *[
CO SŁYCHAĆ U KASI Z "13 POSTERUNKU"? ZMIENIŁA SIĘ? ]( http://teleshow.wp.pl/13-posterunek-co-sie-dzieje-z-aleksandra-wozniak-6026606755153025g )**
''Popiełuszko. Wolność jest w nas'', reż. Rafał Wieczyński, 2009
Obraz opowiada o życiu i pracy ks. Jerzego Popiełuszki w kontekście polskiej historii i kościoła. Ukazuje ważne dla przyszłej postawy księdza wydarzenia z dzieciństwa i młodości jak również pierwsze oznaki rodzącego się po jego śmierci kultu.
Opowieść o człowieku, który ze skromnego chłopaka z podlaskiej wsi stał się duchowym przewodnikiem narodu oraz symbolem odwagi w walce o wolność i prawdę.
Obraz przedstawia życie księdza Jerzego od lat dzieciństwa na polskiej prowincji, poprzez okres kształtowania się jego powołania w wojsku, proces rodzenia się jego legendy w czasie ciężkiej próby stanu wojennego, aż po jego bestialski mord i gromadzący blisko pół miliona ludzi pogrzeb.
Zobacz także:
* * ** [
NATASZA URBAŃSKA BOI SIĘ MĘŻA. DLACZEGO? ]( http://film.wp.pl/natasza-urbanska-boi-sie-meza-dlaczego-6025272215172225g )**
''Weryfikacja'', reż. Mirosław Gronowski, 1987
„Weryfikacja” Mirosława Gronowskiego opisuje wpływ stanu wojennego na środowisko dziennikarskie, poddawane niesłabnącej presji przez organy władzy. W roli głównej wystąpił Marek Kondrat.
Rok 1982. Trzeci miesiąc stanu wojennego. Dziennikarz Marek Labus kradnie z bazy samochodowej ciężarówkę i jedzie w Polskę. Zostaje zwolniony z pracy w gazecie. Pracuje dla gangu przemytniczego. Pisze o tym artykuł i wysyła do "Tygodnika". Naczelny zamiast nazwiska daje pseudonim i drukuje tekst. Marek zarobione pieniądze przekazuje zaprzyjaźnionym ekologom.
Zobacz także:
''Godność'', reż. Roman Wionczek, 1984
Film Romana Wionczka to obraz jawnie propagandowy, mający na celu usprawiedliwienie działań i decyzji PRL-owskich władz.
Bohaterem „Godności” jest wzorowy robotnik zakładu „Metalpol”, Karol Szostak, który za odmówienie poddania się presji rozentuzjazmowanych kolegów z Solidarności płaci ogromną cenę.
Wionczkowi zarzucano ukazanie problemu tylko z punktu widzenia władzy, która w filmie została przedstawiona niemalże tak samo, jak w topornych socrealistycznych produkcjach z lat 50.
Zobacz także:
''Człowiek z żelaza'', reż. Andrzej Wajda, 1981
Choć film Andrzeja Wajdy nie opowiada bezpośrednio o wydarzeniach stanu wojennego, to niewątpliwie twórcy przedstawili w nim wydarzenia, które pośrednio do niego doprowadziły i poprzedzały.
Fabuła „Człowieka z żelaza” jest kontynuacją losów rodziny Birkutów. Syn Mateusza Birkuta - Maciek Tomczyk - jest robotnikiem w stoczni gdańskiej. Jest także aktywnym działaczem komitetu strajkowego. Dziennikarz radiowy Winkel otrzymuje polecenie zrealizowania reportażu kompromitującego Tomczyka.
Zobacz także:
''80 milionów'', reż. Waldemar Krzystek, 2011
Film "80 milionów" Waldemara Krzystka opowiada o sensacyjnej historii pieniędzy należących do dolnośląskiej Solidarności, które zostały wypłacone z banku tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego. Scenariusz jest inspirowany autentycznymi wydarzeniami.
Bohaterowie filmu wzorowani są na działaczach dolnośląskiej Solidarności - Władysławie Frasyniuku, Piotrze Bednarzu, Józefie Piniorze i Stanisławie Huskowskim. (gk/mf)
Zobacz także:
