Umieranie w piątym kręgu piekielnym

Głośno mówi się o tym, że współcześni rosyjscy artyści (w tym *Aleksiej Bałabanow czy Siergiej Łoźnica) wyspecjalizowali się w obrazowaniu piekła na ziemi. Gdyby jednak spojrzeć uważnie na serbskie filmy, które przebijają się na rynek międzynarodowy okazałoby się, że Rosjanie o piekle wiedzą tyle, ile małe dziewczynki o snuff movies. Filmowy portret Serbii to krajobraz po bitwie. W serbskim korowodzie śmierci maszerują nastolatki, które lubią być poniżanymi, opluwanymi i bitymi przez obleśnych mężczyzn seksualnymi zabawkami ("Klip", 2012), gwałcone i wymordowane rodziny ("Srpski film", 2010); walczący z dziecięcymi traumami skini oraz dresiarze bez przyszłości - ci ostatni to bohaterowie "Wiru" Bojana Vuka Kosovcevica.*

Bojan Vuk Kosovcevic opowiada o Serbii w dużo delikatniejszy sposób niż Maja Miloš czy Srdjan Spasojević, bo wpisuje swoją historię w konwencję kina gangsterskiego i nie próbuje oferować widzom ekstremalnych przeżyć. Wiele elementów jego opowieści neguje poczucie, że obcujemy z rzeczywistością – należą do nich głównie surrealistyczne wizje dopadające bohaterów oraz unosząca się nad historią nostalgia. Akcja "Wiru" toczy się w Belgradzie w latach 90. Po ulicach biegają skinheadzi w puchowych kurtkach z pomarańczową podszewką i chuligani w kolorowych, ortalionowych dresach. Hitem mody są pobrzękujące na szyjach łańcuchy zwisające po pępek; klaustrofobiczne salony mieszkań zdobią mało gustowne wersalki, a najciekawsze spotkania odbywa się pod klatką własnego bloku.

Tam też rozpoczyna się akcja "Wiru" - filmu składającego się z trzech splecionych ze sobą nowel o kasie, seksie i radosnym mordowaniu. Bohaterem pierwszej z nich jest lider grupy skinheadów Bogdan (Nebojsa Djordjevic), który odkrywa, że licealna miłość nie rdzewieje i zaczepia na ulicy dawną ukochaną. Mira (Marina Vodenicar) wciąż jest jednak dziewczyną szefa lokalnego gangu, dresiarza Kale (Srdjan Pantelic) – pierwszoplanowej postaci kolejnej noweli. Z drugiego planu wszystkiemu przygląda się ex-żołnierz, uliczny artysta Grof (Nenad Okanović), który finalnie staje się bohaterem trzeciego epizodu. Jego postać służy głównie do zapięcia wszystkich historii i wyjaśnienia,
skąd wziął się tytuł filmu (gdybyśmy nie mogli się tego domyślić z samego obserwowania wirujących wokół siebie bohaterów, którzy w momencie kluczowym dla dalszego rozwoju wydarzeń spotykają się w tej samej restauracji i nieświadomi ważkości chwili mijają między stolikami).

Kosovcevic sprawia wrażenie demiurga, który nie tworzy, ale ożywia dawny świat. Chce zanurzyć się w jego trzewia, by narodziło się w nas wrażenie, że obcowaliśmy z epicką narracją służącą opisowi losów straconego pokolenia. Zbyt dużo jednak w filmie surrealnych wizji i konwencji gatunkowych, by silić się na określenie go mianem obiektywnego dzieła sztuki. Twórca "Wiru" sili się na stworzenie ostrej biografii straumatyzowanego miasta i jego doświadczonych przez życie mieszkańców. W grę nie wchodzi tu jednak portretowanie ludzkiej natury, ale zwykłej ironii losu. Od biedy nie da się uciec, a traumy dzieciństwa są nie do wyleczenia. Infekują codzienność bohaterów powracając w postaci kolejnych wizji. Można się upierać, że wprowadzenie ich do filmu gangsterskiego jest niebanalnym pomysłem. Nie rozbijają one struktury narracji i kilka dni po seansie stają się jednymi z nielicznych
jej fragmentów, jakie zostają w pamięci. Czy dla fanów dobrego kina gangsterskiego nie jest to jednak dowód, że widzieli film, który jest totalnie nieudany?

Wybrane dla Ciebie
Nigdy nie poznawaj swoich idoli. Przekonał się o tym, gdy spotkał Kevina Spacey'a
Nigdy nie poznawaj swoich idoli. Przekonał się o tym, gdy spotkał Kevina Spacey'a
Vin Diesel wygrywa w sądzie. Oskarżycielka planuje odwołanie
Vin Diesel wygrywa w sądzie. Oskarżycielka planuje odwołanie
Program TV. Epickie widowisko za ciężkie miliony zobaczysz już w domu
Program TV. Epickie widowisko za ciężkie miliony zobaczysz już w domu
Sukces polskiego serialu. Jeden z największych przebojów roku
Sukces polskiego serialu. Jeden z największych przebojów roku
Idzie na rekord? Ponad 200 proc. wzrostu
Idzie na rekord? Ponad 200 proc. wzrostu
50 lat "Lotu nad kukułczym gniazdem". Brawurowa rola Jacka Nicholsona znów w kinach
50 lat "Lotu nad kukułczym gniazdem". Brawurowa rola Jacka Nicholsona znów w kinach
Nie zawsze ją poznaje. Córka Bruce'a Willisa mówi, w jakim stanie jest aktor
Nie zawsze ją poznaje. Córka Bruce'a Willisa mówi, w jakim stanie jest aktor
Scarlett Johansson - kariera i kasowe sukcesy królowej box office
Scarlett Johansson - kariera i kasowe sukcesy królowej box office
Reżyser przez 12 lat był ministrantem. "Ja tam byłem, wiem, jak to wygląda"
Reżyser przez 12 lat był ministrantem. "Ja tam byłem, wiem, jak to wygląda"
Brendan Fraser wraca do serii "Mumia". "Czekałem na to przez lata"
Brendan Fraser wraca do serii "Mumia". "Czekałem na to przez lata"
Odważny i łamiący tabu. Przełomowy serial HBO dostaje drugie życie
Odważny i łamiący tabu. Przełomowy serial HBO dostaje drugie życie
Beznadzieja w kinach. Gwiazdorska obsada, dobre recenzje, a sale puste
Beznadzieja w kinach. Gwiazdorska obsada, dobre recenzje, a sale puste