Edie Falco

Amerykańska aktorka telewizyjna i filmowa, silnie związana z kinem niezależnym i z małym ekranem. Gwiazda słynnej „Rodziny Soprano”.

Urodziła się 5 lipca 1963 roku na Brooklynie w Nowym Jorku. Dorastała na Long Island w towarzystwie dwóch braci i siostry. Rodzeństwo od dziecka miało okazję stykać się z atmosferą nowojorskiej bohemy za sprawą rodziców – artystów. Ojciec był scenografem i muzykiem jazzowym, matka pracowała w stacji radiowej i aktywnie udzielała się w lokalnym teatrze jako aktorka. Edie często towarzyszyła mamie podczas przesłuchań i dość wcześnie zapałała miłością do magicznego świata teatru. Swoją pasję rozwijała jako członkini licealnego kółka aktorskiego, by po maturze wstąpić na studia aktorskie w słynnym SUNY (State University of New York).

Jako świeżo dyplomowana aktorka, przez pewien czas musiała borykać się z brakiem propozycji występów zarówno scenicznych, jak i filmowych. Od czasu do czasu grywała w kameralnych, off-broadwayowskich przedstawieniach, na życie zarabiając jako kelnerka. Choć na ekranie zadebiutowała już w 1987 roku, dzięki roli w dramacie „Hotel Lorraine”, tak naprawdę do świata filmu weszła dzięki udziałowi w filmach znanego, niezależnego filmowca, Hala Hartleya: „Niezwykła prawda” (1989) i „Zaufanie” (1990).

Kontynuowała przygodę z amerykańskim kinem niezależnym: zgarnęła cenną nominację do Independent Spirit Award za rolę w dramacie „Laws of Gravity” Nicka Gomeza (1992), dwukrotnie spotkała się na planie z reżyserem Ablem Ferrarą (m.in. „Pogrzeb” 1996), zdobyła AFI Fest Award dla Najlepszej Aktorki za rolę w thrillerze „Cost of Living” (1997) i wcieliła się w tytułową bohaterkę komediodramatu „Judy Berlin” Erika Mendelsohna (1999). Jednymi z nielicznych, wysokobudżetowych produkcji kinowych z jej udziałem były „Strzały na Broadwayu” Woody’ego Allena (1994), gwiazdorsko obsadzony thriller „Cop Land” Jamesa Mangolda (1997) i romans/dramat „Zagubione serca” Sydneya Pollacka (1999).

W międzyczasie rozpoczęła romans z telewizją – medium, które z perspektywy czasu okaże się dla niej najłaskawsze. Po gościnnych występach w serialach kryminalnych: „Wydział zabójstw Baltimore 3” oraz „Prawo i porządek” (1993-1998) związała się na dłużej z serialem „Oz” (1997-2000), jednak dopiero ikoniczna rola Carmeny Soprano, żony szefa gangu w słynnej produkcji „Rodzina Soprano” wyniosła ją na wyżyny sławy. W ciągu ośmiu lat pracy na planie serialu (1999-2007), Falco zdołała zgarnąć w sumie siedem nominacji do Złotego Globu (w tym dwie statuetki), sześć do nagrody Emmy (trzy statuetki), trzy do Golden Satellite Award (jedna nagroda), siedem indywidualnych i siedem zespołowych nominacji do Screen Actors Guild Award (pięć statuetek, w tym trzy indywidualne) oraz nagrody: AFI TV Award i Television Critics Association Award.

W międzyczasie pojawiła się również w innych produkcjach. Uznanie krytyki zyskała jej drugoplanowa rola w dramacie „Miasto słońca” Johna Saylesa (2003, Golden Satellite Award, Los Angeles Film Critics Association Award i nominacja do Chlotrudis Award). Dwa lata później raz jeszcze spotkała się z Halem Hartleyem, biorąc udział w jego komedii sci-fi „Dziewczyna z planety poniedziałek” (2005), pojawiła się też u boku Samuela L. Jacksona i Julianne Moore na planie mrocznego kryminału „Kolor zbrodni” (2006).

Ostatnio raz jeszcze udowodniła, że to właśnie mały ekran jest miejscem, gdzie czuje się jak ryba w wodzie – świetne, gościnne występy w serialu komediowym „Rockefeller Plaza 30” przyniosły jej następną nominację do Emmy (2008), z kolei tytułowa rola w „Siostrze Jackie” zapewniła jej kolejne, cenne nominacje: do Złotego Globu, Screen Actors Guild Award i Satellite Award (2010).