Jadwiga Jankowska-Cieślak
Wybitna aktorka teatralna i filmowa, zdobywczyni Złotej Palmy w Cannes za rolę dziennikarki w „Innym spojrzeniu” Károly Makka oraz trzech nagród aktorskich na FPFF w Gdyni.
Urodziła się 15 lutego 1951 roku w Gdańsku, jako najmłodsza z czwórki rodzeństwa. Do 11 roku życia wychowywała się w otoczeniu trójki starszych braci w Trójmieście, do momentu, gdy cała rodzina, z uwagi na profesję ojca – wojskowego, przeniosła się do Warszawy.
Jej najwcześniejszymi fascynacjami były książki i sport. Teatrem zainteresowała się jako nastolatka, pasjami uczęszczając i chłonąc możliwie jak najwięcej sztuk, wystawianych na warszawskich scenach. W tym czasie, za namową koleżanki trafiła na zajęcia kółka teatralnego, prowadzone przez Jadwigę Marso przy Pałacu Kultury i Nauki, rozpoczynając w ten sposób swoją życiową przygodę z aktorstwem.
Bez problemu dostała się do PWST w Warszawie, którą ukończyła w 1972 roku. W tym samym roku z powodzeniem zadebiutowała w filmie „Trzeba zabić tę miłość” Janusza Morgensterna, zgarniając szereg nagród (m.in. prestiżową nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego).
Rok później zadebiutowała jako tytułowa „Elektra” (1973) na scenie Teatru Dramatycznego, z którym była związana przez 10 kolejnych lat. Powróciła na jego deski w sezonie 1987-88, by później związać się z nim na dłużej, w okresie dyrektury męża, Piotra Cieślaka w latach 1994-2008.
W międzyczasie występowała w innych stołecznych teatrach: Polskim, Nowym i Powszechnym. W latach 1972-73 była również związana z off-owym Puławskim Studio Teatralnym, a w1975 roku rozpoczęła występy w spektaklach Teatru Telewizji.
Stworzyła wiele znaczących ról scenicznych, m.in. jako Mania w „Ślubie” Gombrowicza, tytułowa „Medea”, Aniela-Elwira w „Mężu i żonie” Fredry, Kora w „Nocy listopadowej” Wyspiańskiego. Grała u Dejmka, Jarockiego, Prusa, Grzegorzewskiego, Hanuszkiewicza, Lupy, Warlikowskiego, Zaleskiego i Cieślaka. Jest laureatką teatralnych nagród: im. Leona Schillera (1979) i Aleksandra Zelwerowicza (2005).
** Równie duże sukcesy artystyczne zdołała osiągnąć w dziedzinie filmu. Zanim została laureatką Złotej Palmy w Cannes za rolę dziennikarki – lesbijki w węgierskiej produkcji „Inne spojrzenie” Károly Makka, z Grażyną Szapołowską (1982), zdążyła zdobyć najwyższy polski laur dla aktora - nagrodę na FPFF w Gdyni za rolę w dramacie psychologiczno-obyczajowym „Sam na sam” Andrzeja Kostenki (1977). Ponadto stworzyła wyraziste, pierwszoplanowe kreacje w „Pani Bovary to ja” Zbigniewa Kamińskiego (1977) i „Na smyczy” Pawła Kędzierskiego (1975), wystąpiła w wojennych obrazach – „Nagrody i odznaczenia” Jana Łomnickiego (1973) i „Znikąd donikąd” Kazimierza Kutza (1975), zagrała w serialach: „Polskie drogi” Janusza Morgensterna (1976-77, Nagroda Przewodniczącego Komitetu d/s Radia i TV) i „Jan Serce” Radosława Piwowarskiego (1981) oraz dała występy w zagranicznych produkcjach – belgijsko-holenderskim „Exit 7” (1978) i niemieckim „Miłosierdziu płatnym z góry” Krzysztofa Zanussiego i Edwarda Żebrowskiego, z Elisabeth
Bergner (1975).**
Po canneńskim sukcesie otrzymywała wiele propozycji z zagranicy, jednak nie mogła ich przyjąć ze względu na sytuację polityczną w kraju.
Lata 80-te, to przede wszystkim ponowne spotkanie z Kutzem i główna rola w filmie „Wkrótce nadejdą bracia” (1985), występ u boku Krystyny Jandy i Janusza Gajosa w „Stanie wewnętrznym” Krzysztofa Tchórzewskiego (1983), drugoplanowe role u Jacka Bromskiego w „Ceremonii pogrzebowej” (1984), „Zabij mnie glino” (1987) i w „Sztuce kochania” (1989) i „matczyna” kreacja w głośnym „300 mil do nieba” Macieja Dejczera (1989, nominacja do nagrody na FPFF w Gdyni).
** W każdej dekadzie udało jej się stworzyć wybitne role ekranowe. Zachwyciła jurorów FPFF w Gdyni, otrzymując drugą nagrodę za główną rolę Barbary Makowskiej w opartym o autentyczne fakty „Wezwaniu” Mirosława Dembińskiego (1997) oraz Wyróżnienie Honorowe za kreację u boku Krzysztofa Stroińskiego w słynnym dramacie „Rysa” Michała Rosy (2008). Zdobyła dwie nominacje do Orła za występy u Małgorzaty Szumowskiej w „Szczęśliwym człowieku” (2000) i u Michała Rosy w „Co słonko widziało” (2006).**
Ponadto zagrała m.in. u Izabelli Cywińskiej w „Kochankach z Marony” i w drugiej części „Bożej podszewki” (2005), u Andrzeja Wajdy w „Pierścionku z orłem w koronie” (1992) i Władysława Pasikowskiego w „Słodko gorzkim” (1996). Pojawiła się na planie seriali: „Palce lizać” (1999), „Miasteczko” (2000-2001) i „PitBull” (2005).
Ostatnio ponownie spotkała się z Krystyną Jandą i z Andrzejem Wajdą na planie filmu „Tatarak” wg prozy Jarosława Iwaszkiewicza i przy współpracy scenariopisarskiej Olgi Tokarczuk (2009).
W latach 90-tych wykładała w warszawskiej szkole teatralnej.
