Nie tylko 'Katyń'. Filmy, które każdy Polak powinien znać
12.04.2010 | aktual.: 11.04.2017 10:23
Ku pokrzepieniu serc!
W czasie tej okropnej tragedii i niewyobrażalnej rozpaczy, którą przeżywają i z którą muszą się zmierzyć wszyscy Polacy, chcielibyśmy przypomnieć najpiękniejsze polskie filmy patriotyczne, ku pokrzepieniu serc.
Polska jako naród i jako jedność zawsze cechowała się niezłomnym duchem i siłą.
Świadomi jesteśmy tego dziś, tak samo dobrze, jak w czasach wielkiego kryzysu lub też w okresie wojen.
Artyści, filmowcy zainspirowani polskim charakterem i polską historią tworzyli filmy, które od wielu lat stanowią dla nas niedościgniony kanon naszego pięknego polskiego kina patriotycznego.
Drodzy Rodacy, łącząc się w żalu i pochylając w pokorze głowę, trzymajmy się razem – jak zawsze.
Hubal (1973)
Epicki obraz kilkumiesięcznej walki oddziału majora Henryka Dobrzańskiego - pierwszego partyzanckiego oddziału II wojny światowej i ostatniego oddziału polskiego września 1939 roku.
Dowódca 110 pułku ułanów na wieść o stracie jednego szwadronu 23 września 1939 roku rozwiązuje pułk. Jego zastępca, major Dobrzański, samorzutnie przejmuje dowództwo. Pozostaje przy nim około 180 ułanów. Major decyduje, że oddział pójdzie z odsieczą walczącej jeszcze Warszawie.
Po otrzymaniu wiadomości o kapitulacji stolicy Dobrzański podejmuje decyzję o przeprawie przez Węgry do Francji, ślubuje też, że nie zdejmie munduru. Oddział przechodzi na ziemię kielecką. Tam major ogłasza decyzję o pozostaniu w kraju. Żołnierze i dowództwo przyjmują pseudonimy, Dobrzański odtąd zwany będzie Hubalem. Dowodzony przez niego oddział podejmuje walkę partyzancką.
Akcja pod Arsenałem (1978)
Film oparty na wydarzeniach autentycznych.
Historia czterech przyjaciół-młodych żołnierzy polskiego podziemia i ich zmagań z hitlerowskim najeźdźcą.
Punktem kulminacyjnym jest tytułowa akcja pod Arsenałem.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Korczak (1990)
Tragiczna, tym bardziej że prawdziwa historia Janusza Korczaka jednego z przedwojennych pracowników radia.
Po tym jak jego audycja zostaje zawieszona Korczak oddaje się bez reszty opiece nad żydowskimi dziećmi z domu dziecka. Wkrótce zostaje założone getto…
Pierwsza filmowa rola Anny Muchy.
Kanał (1957)
Ostatnie dni Powstania Warszawskiego. Oddział porucznika "Zadry", po nieudanej próbie przebicia się przez otaczające go wojska niemieckie, podejmuje decyzje o przejściu kanałami do Śródmieścia, gdzie walczą jeszcze powstańcy.
W ciemnych, krętych, wypełnionych ściekami podziemnych korytarzach łatwo zgubić drogę. Czterdziestoosobowa grupa rozpada się na trzy mniejsze.
Zasadniczą grupę prowadzi "Zadra". Jest przekonany, że idzie za nim cały oddział, w czym utwierdza go szef kompanii "Kula", tchórz, który boi się, że porucznik zawróci w poszukiwaniu rozproszonych ludzi...
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Czterej pancerni i pies (1966)
Ekranizacja powieści wojennej Janusza Przymanowskiego. Historia załogi czołgu "Rudy" z 1 Armii LWP i psa Szarika biła rekordy popularności od momentu pojawienia się na dużych i małych ekranach.
Na niemal każdym podwórku dzieci bawiły się w "pancernych", imię Szarik nadawano zarówno owczarkom niemieckim, jak i ratlerkom, a dziewczynki nosiły warkocze a la' Marusia.
Akcja rozpoczyna się w górach dalekiej Syberii, gdzie młody Polak (wywieziony za Stalina?), wraz ze starym Sybirakiem Jefimem wiodą żywot myśliwych.
Razem z przyjacielem Gruzinem Grigorijem i psem Szarikiem postanawiają wstąpić do wojska, ale radziecki dowódca nie wyraża zgody.
Zakazane piosenki (1947)
W pierwotnej koncepcji film ten miał być jedynie zapisem twórczości ulicznych anonimowych wykonawców. Szybko jednak przekształciło się to w film fabularny.
Obraz prezentuje wyjątkową formę paradokumentu, odtwarzającego życie oraz 'folklor miejski' podczas okupacji.
Fabularyzowana antologia patriotycznych i satyrycznych piosenek okupacyjnych wpleciona w typowe sytuacje z życia wojennej Warszawy.
Akcja filmu rozgrywa się w czasie od września 1939 roku po wyzwolenie Warszawy w 1945 roku. Muzyk, Roman Tokarski, opowiada historię okupacji i swoje przeżycia młodemu żołnierzowi polskiemu, repatriantowi z Anglii.
Miasto nieujarzmione (1950)
Pierwsza filmowa opowieść zainspirowana losami znanego kompozytora Władysława Szpilmana. Film jest zgodny z prawdą na tyle na ile pozwalała na to cenzura i opowiada o losach samotnego, ukrywającego się w ruinach Warszawy żydowskiego muzyka.
W 2002 roku Roman Polański nakręcił nowy film o Szpilmanie – ‘Pianista’.
Eroica (1957)
Na 'Eroicę' składają się dwie nowele: 'Scherzo alla Polacca' i 'Ostinato lugubre'. W 'Scherzo alla Polacca' akcja rozgrywa się pod koniec powstania warszawskiego.
Główny bohater to handlarz i cwaniak Dzidziuś Górkiewicz, który dziełem przypadku staje się łącznikiem między sztabem AK na Mokotowie, a oddziałem Węgrów w Zalesiu. 'Ostinato lugubre' -w obozie dla oficerów istnieje kult porucznika Zawistowskiego, jedynego, któremu udało się uciec z obozu.
Okazuje się, że porucznik Zawistowski ukrywa się na strychu. Żywność i wodę podaje mu wtajemniczony porucznik Turek. Nowo przybyły po powstaniu Kurzawa odkrywa tą tajemnicę i także jej dochowuje.
Zezowate szczęście (1960)
"Zezowate szczęście" opowiada w groteskowo - karykaturalnym ujęciu losy pechowego oportunisty, który - w różnych warunkach na przestrzeni dwudziestu lat - usiłuje przypodobać się aktualnym władzom.
Wszelkie te próby "dobrze widzianych" metamorfoz kończą się fiaskiem: Piszczyk pozostaje antybohaterem - kolejnych bezkrytycznych "przemian" dokonuje zawsze za późno.
Kolumbowie (1970)
Filmowa adaptacja najlepszej, zdaniem wielu krytyków, powieści Romana Bratnego - "Kolumbowie - rocznik 20", a właściwie jej dwóch pierwszych tomów.
Serial Janusza Morgensterna opowiada o polskim ruchu oporu przeciw hitlerowskim okupantom, o młodzieży lat wojny, jej codziennym życiu i walce.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Popiół i diament (1958)
Obowiązkowa lektura szkolna w czasach PRL-u, uznawana wówczas w Polsce niemal za arcydzieło, za jedną z najważniejszych rodzimych powieści XX wieku.
Nieco skromniej, lecz również z należytym pietyzmem, traktowano ekranizację Wajdy.
Jest 8 maja 1945 roku. Młody akowiec Maciek dostaje zadanie - zabić komunistycznego działacza. Pamięć dotychczasowych doświadczeń, walk i zżycia się z ludźmi, którzy zginęli w akcji skonfrontowana jest z absurdalnością rozkazu.
Polskie drogi (1977)
Wielowątkowy serial o losach Polaków w latach II wojny światowej.
Lata okupacji hitlerowskiej ukazano przede wszystkim z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego (Karol Strasburger) i Leona Kurasia (wielka rola Kazimierza Kaczora) - drobnego cwaniaka, nie pozbawionego jednak znamion heroizmu.
Autorzy serialu starali się pokazać zwłaszcza dzień powszedni okupacji niemieckiej w Polsce. Partyzantów, konspirację, akcje zbrojne, strzelaniny odsunięto na drugi plan.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Pierścionek z orłem w koronie (1992)
Rok 1944. Pażdziernik. Ostatnie dni Powstania Warszawskiego. Podchorąży Marcin z resztką swojego plutonu wycofuje się z ruin bronionego domu. Zostaje ranny.
W czasie kapitulacji jego dziewczyna, Wiśka, trafia do jednego z przejściowych obozów dla ludności cywilnej. Zostają rozdzieleni.
Film powstał na podstawie książki Aleksandra Ścibora-Rylskiego 'Pierścionek z końskiego włosia'.
Pożegnanie z Marią (1993)
Luźna adaptacja słynnego opowiadania Tadeusza Borowskiego pod tym samym tytułem. W jeden z okupacyjnych dni pobiera się para młodych ludzi.
Poeta Tadeusz zaprasza na wesele Żydówkę Sarę, którą na ulicy wyrwał z rąk granatowego policjanta Cieślika. Cieślik również uczestniczy w przyjęciu. Przez cały czas prześladuje dziewczynę.
Stawia ją przed dramatycznym dylematem - albo zostanie jego kochanką, albo wyda ją Niemcom.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Pigułki dla Aurelii (1958)
Oddział AK postanawia odbić z gestapowskiego więzienia aresztowanego kolegę. Mężczyźni wyruszają w niebezpieczną podróż po broń.
Muszą z Krakowa przedostać się do Radomia i z powrotem…
Wielki tydzień (1995)
Ekranizacja opowiadania Jerzego Andrzejewskiego. Opowiadanie "Wielki Tydzień" ukazało się drukiem w 1945 r. w pierwszej powojennej książce Jerzego Andrzejewskiego - tomie opowiadań "Noc".
Pisane na gorąco, wiosną 1943 r., pod wrażeniem tragicznego powstania Żydów w getcie warszawskim, zostało jednak w 1945 r., pod wpływem wydarzeń antysemickich w Polsce, zasadniczo zmienione.
Bohaterowie "Wielkiego Tygodnia" to Irena Lilien i Jan Malecki. Zasymilowana rodzina Lilienów nie mieszka w getcie, nie nosi gwiazdy Dawida. Dopiero nasilające się w 1942 r. represje i zagrożenie aresztowaniem zmuszają ich do ukrywania się.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
... Gdziekolwiek jesteś, panie prezydencie...
Film ten nie jest dokładną rekonstrukcją zdarzeń.
Rok 1939 w wyborach prezydent Starzyński nie uzyskuje wymaganej większości, ale w dalszym ciągu pełni funkcję. 1 września 1939 zaczyna organizować życie w bombardowanej stolicy.
Sprzeciwia się nakazowi ewakuowania ważniejszych urzędów i w porozumieniu z gen. Czumą organizuje cywilną obronę miasta.
Krajobraz po bitwie (1970)
Akcja filmu toczy się na terenie wyzwolonego przez Amerykanów obozu koncentracyjnego.
Były więzień Tadeusz zachowuje się inaczej niż reszta rodaków. Dużo czasu spędza na pisaniu wierszy, podczas gdy inni marzą o tym, żeby się porządnie najeść.
Pewnego dnia poznaje polską żydówkę Ninę. Namawia ona młodego poetę do wspólnej ucieczki.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Pokolenie (1954)
Czas II wojny światowej.
Okupacja hitlerowska. Stach chodzi na tajne komplety. Tam poznaje Dorotę, aktywistkę Związku Walki Młodych. Pod wpływem tej dziewczyny wstępuje do organizacji.
Lotna (1959)
Historia Szwadronu kawalerii, formacji będącej symbolem świata, który choć już odszedł, przetrwał w świadomości narodowej.
Premiera "Lotnej" stała się wydarzeniem końca lat pięćdziesiątych i wywołała burzliwą dyskusję.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Katyń (2007)
Początek drugiej wojny światowej. Po inwazji hitlerowskich Niemiec na Polskę na rozkaz Józefa Stalina 17 września 1939 na polskie ziemie wkraczają również oddziały armii radzieckiej.
Wszyscy polscy oficerowie trafiają do sowieckiej niewoli. Anna, żona rotmistrza Pułku Ułanów w Krakowie, czeka na męża, a oczywiste dowody, że został zamordowany prze Rosjan przyjmuje z niedowierzaniem.
Żona generała w kwietniu 1943 roku dowiaduje się o śmierci męża po odkryciu przez Niemców masowych grobów polskich oficerów w lesie katyńskim. Milczenie i kłamstwa na temat zbrodni także po wojnie rozrywają serce Agnieszce, siostrze pilota, który podzielił los pozostałych polskich żołnierzy.
Jedynym ocalałym będzie przyjaciel rotmistrza, Jerzy, który wstąpi do Ludowego Wojska Polskiego.
Ostatni etap (1948)
Oparta na autentycznych wspomnieniach, na wpół dokumentalna opowieść o martyrologii kobiet w obozie w Oświęcimiu i bohaterstwie więźniów z izby chorych tworzących w tym "kombinacie śmierci" ruch oporu.
Na wpół dokumentalna, oparta na wspomnieniach opowieść o losach więźniarek hitlerowskiego obozu śmierci w Oświęcimiu - Birkenau.
Obraz ludzkich cierpień i tragedii, ale także walki człowieka o swoją godność.
Polska Żydówka, Marta, pełni w obozie funkcję tłumaczki, pomaga innym więźniarkom i działa w organizacji ruchu oporu. Po nieudanej próbie ucieczki ginie tuż przed wyzwoleniem obozu. Helenę ukrywa w obozowym szpitalu francuska więźniarka, lecz nowo narodzone dziecko uśmierca niemiecki lekarz.
Człowiek na torze (1956)
Dramat psychologiczny.
Historia doświadczonego maszynisty, usuniętego z pracy pod urojonym zarzutem sabotowania nowych metod pracy. Twórcy rewidują charakterystyczny dla początku lat pięćdziesiątych schematyczny stosunek do racjonalizatorstwa i współzawodnictwa pracy.
Komisja ma zbadać przyczyny tragicznego wypadku: pod koła pociągu dostał się stary maszynista Orzechowski.
Zabić księdza (1988)
"Zabić księdza", fikcyjna opowieść o młodym księdzu Alku, oraz o Stefanie, oficerze Służby Bezpieczeństwa, który z premedytacją popełnia zbrodnię, w oczywisty sposób odnosi się do wydarzeń z października 1984 r. i do morderstwa księdza Jerzego Popiełuszki.
Zamiarem reżyserki nie było jednak stworzenie fabularyzowanej rekonstrukcji wydarzeń.
Przestudiowany dokładnie materiał procesowy oraz relacje prasowe i telewizyjne stały się dla niej tylko inspiracją do stworzenia artystycznej wizji.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Człowiek z marmuru (1977)
Agnieszka dyplomantka szkoły filmowej postanawia zrobić film o przodowniku pracy z lat powojennych Mateuszu Birkucie, którego błyskotliwa kariera skończyła się gdzieś koło 1952 roku.
Rozpoczyna prywatne "śledztwo", mające ustalić przyczyny sukcesu i upadku Birkuta.
Poznaje jego dramatyczne życie.
Człowiek z żelaza (1981)
Fabuła filmu jest kontynuacją losów rodziny Birkutów.
Syn Mateusza Birkuta, Maciek Tomczyk, jest robotnikiem w stoczni gdańskiej. Jest także aktywnym działaczem komitetu strajkowego.
Dziennikarz radiowy Winkel otrzymuje polecenie zrealizowania reportażu kompromitującego Tomczyka. Winkel przyjeżdża do Trójmiasta, składa wizytę Badeckiemu, przedstawicielowi lokalnych władz.
Badecki stara się uświadomić, jak ważna jest dla władzy sprawa tego reportażu.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Popiełuszko. Wolność jest w nas (2009)
Obraz przedstawia życie Księdza Jerzego od lat dzieciństwa na polskiej prowincji, poprzez okres kształtowania się jego powołania w wojsku, proces rodzenia się jego legendy w czasie ciężkiej próby stanu wojennego, aż po jego bestialski mord i gromadzący blisko pół miliona ludzi pogrzeb.
Losy bohatera przedstawione są na tle kluczowych wydarzeń lat 80. Odtworzono m.in. strajki Sierpnia '80 oraz manifestacje stanu wojennego brutalnie tłumione przez władze PRL.
Filmowa Trylogia Sienkiewicza
Ogniem i mieczem
Pierwsza część Trylogii Henryka Sienkiewicza, laureata nagrody Nobla. Jej długo oczekiwana ekranizacja jest ostatnią częścią filmowej trylogii Jerzego Hoffmana. Film o wielkich namiętnościach - miłości, nienawiści, zazdrości i żądzy władzy - rzuconych na tło tragicznej wojny domowej.
* Potop*
Dzieje miłości Andrzeja Kmicica, chorążego orszańskiego i Oleńki Billewiczówny, rzucone na barwne tło historyczne najazdu szwedzkiego na Polskę w latach 1655-1660. Kmicic, początkowo opowiadający się po stronie kolaborujących z najeźdźcą Radziwiłłów, uświadamia sobie, że postępuje jak zdrajca narodu. Postanawia zrehabilitować się - porywa Bogusława Radziwiłła, co kładzie kres jego bujnej haniebnej biografii. Pod przybranym nazwiskiem, Babinicz, z poświęceniem służy ojczyźnie, wsławiając się brawurowymi akcjami podczas obrony klasztoru na Jasnej Górze.
* Pan Wołodyjowski*
Filmowa adaptacja trzeciej części Sienkiewiczowskiej Trylogii. Polska, burzliwy XVII wiek. Pułkownik Michał Wołodyjowski, znany jako pierwsza szabla Rzeczypospolitej, fortelem wydobyty zostaje przez przyjaciela zza furty klasztornej. Z rozkazu hetmańskiego rusza ku Dzikim Polom, by strzec granic ojczyzny. Dowodzi polsko - tatarską załogą chrieptiowskiej stanicy. Wiedzie życie żołnierza, pełne niebezpieczeństw i grozy, zbliża się bowiem inwazja turecka.
Mała Moskwa (2008)
Jura, były radziecki pilot wojskowy, po ponad trzydziestu latach wraca do Legnicy odwiedzić grób swojej żony, Wiery. Towarzyszy mu dorosła już córka żony.
Jadą zobaczyć miejsca, gdzie przed laty rozegrał się największy dramat ich życia. Ta podróż ma uwolnić ich od traumy przeszłości.
W roku 1967 Jura, jako młody pilot i niedoszły kosmonauta, zostaje skierowany do służby w "małej Moskwie", największym garnizonie wojsk radzieckich w Europie Wschodniej. Razem z Jurą do Legnicy przyjeżdża jego młodziutka żona.
Czarny czwartek (2010)
Film opowiada o masakrze grudniowej w 1970 roku. Będzie to pierwszy film fabularny opowiadający o wydarzeniach, które miały miejsce 40 lat temu w Gdyni i Gdańsku.
Sama fabuła oprze się na losach rodziny gdyńskiego stoczniowca Brunona Drywy (jedna z pierwszych ofiar - zginął od strzału w plecy 17 XII) - główną bohaterką będzie jego żona, Stefania Drywa, oraz dwójka osieroconych dzieci.
W katastrofie zginął mąż Joanny Racewicz W katastrofie zginął wybitny aktor - Janusz Zakrzeński Artyści solidaryzują się z Narodem
Krzyżacy (1990)
Początek XV wieku. Na granicy polsko-krzyżackiej Polacy nękani są przez żądnych nowych podbojów Krzyżaków.
Podczas jednego z napadów Jurand, niezłomny rycerz i komtur ze Spychowa, ratuje kupców polskich pobitych i okradzionych przez rycerzy zakonnych. W akcie zemsty Zakon pali Spychów i morduje żonę Juranda.
Maćko z Bogdańca wraz ze swym bratankiem Zbyszkiem wracają z Litwy. W karczmie w Tyńcu spotykają dwór księżnej Anny Danuty. Wśród dwórek znajduje się piękna Danusia Jurandówna. Zbyszko zauroczony urodą i śpiewem dziewczyny ślubuje jej wierność jako damie serca.
Obiecuje ofiarować wybrance pawie czuby, jakie nosił Krzyżak, który zabił jej matkę. W drodze do Krakowa młody rycerz nierozważnie atakuje napotkanego Krzyżaka, który okazuje się posłem.
Sól ziemi czarnej (1969)
Poetycka ballada ludowa osnuta wokół dramatycznych wydarzeń II Powstania Śląskiego z sierpnia 1920 roku - dzieje rodziny starego górnika, którego synowie walczą o polskość swej ziemi.
Film nie rekonstruuje przebiegu powstania - odtwarza natomiast jego klimat i kreśli zbiorowy portret śląskiego ludu.
Lato 1920 roku na Śląsku. Siedmiu braci pod dowództwem wyrusza do boju i wraz z innymi powstańcami opanowuje miasteczko.
Najmłodszy Gabriel, zdobywa niemiecki mundur i przekrada się do osady opanowanej przez Niemców, gdzie zakochuje się w młodziutkiej niemieckiej sanitariuszce . . .
Hardcore '44 (2012)
Schyłek lata 1944. Warszawa jest częściowo opanowana przez Powstańców, Niemcy przegrupowują się. Na rozkaz najwyższych władz do miasta skierowany zostaje doborowy, eksperymentalny oddział słynącego z okrucieństwa Wagnera.
Oszpecony SS-man ma za zadanie nie tylko zgnieść opór Polaków, ale przede wszystkim uczynić z zagłady Stolicy przykład dla innych okupowanych przez Rzeszę krajów.
Tymczasem w ogarniętym chaosem mieście pojawia się Arnold – były żołnierz, który w niejasnych okolicznościach zniknął po kampanii wrześniowej. Kompletuje on ekipę nietypowych specjalistów- są to przestępcy i outsiderzy, a nawet kolaboranci.
Razem z nimi planuje brawurową akcję, w której stawką są łupy wojenne należące do samego Wangera.