TOP 20: "Seksmisja" i inni. Największe polskie hity filmowe

Przed wami podsumowanie polskiego box office’u wszech czasów. W rankingu znalazło się 20 produkcji nakręconych przed 1989 rokiem

Jednak „Seksmisji” nie oglądali tylko i wyłącznie Polacy – dzieło Machulskiego wyświetlane było też w Związku Radzieckim (skrócone o 40 minut i pod zmienionym tytułem), gdzie kina szturmowano niemal tak intensywnie jak w Polsce. Dość powiedzieć, że przed srebrnym ekranem zasiadło łącznie blisko 40 milionów zachwyconych widzów.

A jak było nad Wisłą? Okazuje się, że dzieło Machulskiego załapało się do dwudziestki polskich, najchętniej oglądanych filmów w historii, nakręconych przed 1989 rokiem. Sprawdźcie, jaka produkcja znalazła się na miejscu pierwszym.

Ranking otwiera skandalizująca produkcja w reżyserii wzbudzającego niegdyś spore emocje Waleriana Borowczyka.

Trzecia i najlepsza ekranizacja skandalizującej książki Stefana Żeromskiego z 1908 roku, określanej przez ówczesnych krytyków „romansem kolejowym” albo „powieścią seksualną”.

Jej autorem był Walerian Borowczyk – uznany reżyser, artysta plastyk, scenarzysta, scenograf i pisarz, który w 1959 roku wyemigrował do Francji, gdzie dał się poznać jako specjalista od kina erotycznego.

Udana próba zrealizowania w polskich warunkach kina gatunkowego. "Czarci żleb" to połączenie akcji i dramatu sensacyjnego w reżyserii Tadeusza Kańskiego i Alda Vergano.

Fabuła została osnuta wokół udaremnienia przemytu dzieł sztuki przez granicę polsko-czechosłowacką. Bohaterem jest Jasiek - były przemytnik, który powraca w rodzinne strony w roli żołnierza Wojsk Ochrony Pogranicza.

Na miejscu osiemnastym słynna produkcja Aleksandra Forda. Bohaterami filmu są mieszkańcy warszawskiej kamienicy.

Wybucha wojna, Niemcy zajmują Warszawę i tworzą getto. Rodzice Fredka podpisują volkslistę, współpracują z hitlerowcami, ujawniają żydowskie pochodzenie doktora Białka, po czym zajmują jego mieszkanie.

Film Marii Kaniewskiej z 1959 roku, zrealizowany na podstawie powieści Kornela Makuszyńskiego pod tym samym tytułem.

Matka kilkuletniej Basi ginie tragicznie pod kołami pociągu. Chwilowo dzieckiem zajmują się doktorostwo Budziszowie z małego miasteczka. Wreszcie wysyłają list do Stanisławy Olszańskiej, zawiadamiający o przyjeździe Basi do Krakowa.

Dziewczynka z adresem Olszańskiej zawieszonym na piersi wyrusza sama w podróż. Na dworcu kolejowym nikt się po nią nie zgłasza. Walicki wraz z młodym aktorem Szotem próbują rozszyfrować adres z kartki zalanej przez dziewczynkę. Pewni, że im się udało, odwożą Basię do literata Stanisława Olszowskiego.

Zaskoczony pisarz stopniowo ulega urokowi dziecka i zaczyna się nim troskliwie zajmować.

Na miejscu szesnastym pełnometrażowa produkcja animowana w reżyserii Władysława Nehrebeckiego i Stanisława Dulza.

Scenariusz filmu został oparty na pomyśle zaczerpniętym z książki Juliusza Verne′a "80 dni dookoła świata".

Według testamentu zmarłego podróżnika Fileasa Fogga cały jego majątek ma przypaść śmiałkom, którzy w 80 dni okrążą świat. Bolek i Lolek podejmują wyzwanie.

Miejsce piętnaste przypadło jednej z najbardziej kultowych komedii w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego.

Franek Dolas po mocno zakrapianej imprezie budzi się w pociągu wiozącym go do jednostki wojskowej. Niestety przesypia swoją stację i wysiada gdzieś pod niemiecką granicą. Na widok niemieckiego oficera strzela i tym samym "rozpętuje" II wojnę światową.

Tak zaczyna się zwariowana komedia, której akcja rozgrywa się m.in. w obozie jenieckim, Austrii, Jugosławii, Afryce, na lądzie, morzu i w powietrzu. Franuś swoim "sprytem" doprowadza do szału Niemców, Jugosłowian, Włochów, a zwłaszcza spokojnego oficera brytyjskiego.

Film w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego będący kontynuacją "Akademii pana Kleksa" z 1984 roku.

W Bajdocji następuje katastrofa: transport atramentu, którym mają być spisane wszystkie bajki, zostaje zniszczony przez podstępnego pułkownika Bąbla. Tylko światowej sławy profesor Ambroży Kleks może odnaleźć ładunek i uratować sytuację.

Druga część kultowej komedii „Sami swoi”. Ciężko chory Pawlak musi przekazać swą ziemię. Ale starszy syn Witia, ożeniony z Jadźką Kargulówną, więcej gruntów uprawiać nie może, młodszy zaś, Paweł, jest pracownikiem naukowym we Wrocławiu. Cała nadzieja we wnuczce, osiemnastoletniej Ani.

Pawlak i Kargul postanawiają wydać ją za mąż za młodego technika mechanizacji rolnictwa, Zenka.

Czy ich przemyślna intryga doprowadzi do szczęśliwego finału?

Pierwsza powojenna komedia filmowa. Reżyserii "Skarbu" podjął się słynny Leonard Buczkowski.

Perypetie młodego małżeństwa, Krysi i Witka, które oczekuje na własne lokum w odbudowującej się Warszawie. Małżonkowie koczują w zatłoczonym prowizorycznym mieszkaniu.

Do tymczasowej kwatery trafiają dwaj kombinatorzy szukający skarbu, ukrytego rzekomo podczas okupacji. Wkrótce wszyscy mieszkańcy włączają się w poszukiwania.

Trzecia część komediowej opowieści o rodzinach Pawlaków i Karguli.

Seniorowie obu rodów oraz ich wnuczka Ania otrzymują od Johna Pawlaka zaproszenie do Chicago. Kiedy przyjeżdżają na miejsce, okazuje się, że krewny zmarł.

W trakcie pogrzebowej ceremonii pojawia się nowy członek rodziny - córka Johna. Pawlak doznaje podwójnego szoku - nie dość, że Shirley jest dzieckiem nieślubnym, to na dodatek jest mulatką.

Film historyczny (choć nie w pełnym znaczeniu tego słowa) będący ekranizacją powieści Bolesława Prusa pod tym samym tytułem. To wciąż aktualna i wnikliwa analiza systemu oraz mechanizmów władzy i polityki.

Współautor scenariusza, Tadeusz Konwicki, pisał:

-* Historia Ramzesa XII jest typowym przykładem poczynań młodego człowieka, który wchodzi w życie z wiarą i potrzebą odnowy. Nie zna jeszcze wyższych racji stanu, nie interesują go prawa rządzące skomplikowanym aparatem władzy. Wydaje mu się, że to właśnie on potrafi zmienić dotychczasowy porządek rzeczy.*

Trzecia ekranizacja wydanej w 1908 roku powieści Heleny Mniszkówny (do 1939 roku książka była wznawiana przeszło 20 razy).

Tytuł "Trędowata" stał się w powszechnej świadomości symbolem kiczu, hasłem wywołującym charakterystyczne reakcje - miażdżące opinie krytyków i aplauz tzw. szerokiej publiczności. Widać to zwłaszcza w liczbie widzów, która przekroczyła dziewięć milionów.

Ordynat Michorowski poznaje guwernantkę swej kuzynki Luci. Zakochuje się w pannie Stefanii Rudeckiej, zdobywa jej wzajemność. Ich miłość bulwersuje arystokratyczne środowisko. Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem.

Na miejscu ósmym znalazła się uwielbiana przez polskich widzów ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza.

Film opowiada o losach pułkownika Michała Wołodyjowskiego, który po śmierci narzeczonej porzucił żołnierską służbę i wstąpił do klasztoru Kamedułów. Z klasztoru wyciąga go przy pomocy fortelu jego wieloletni przyjaciel, Onufry Zagłoba.

Niebawem Wołodyjowski zaręcza się (w tajemnicy przed innymi) z Krystyną Drohojowską, jednak, gdy dowiaduje się, że narzeczona kocha innego, pomimo początkowej złości na rywala i chęci zemsty daje jej wolną rękę i żeni się z Basią Jeziorkowską. Po paru latach Wołodyjowski wyjeżdża z żoną na kresy wschodnie, aby bronić granic Rzeczypospolitej przed najazdem Tureckim.

Nakręcona w 1983 roku komedia Juliusza Machulskiego to bezsprzeczny fenomen. Obok „Rejsu”, trylogii Sylwestra Chęcińskiego oraz „Misia” to jeden z najbardziej kultowych filmów w historii nadwiślańskiej kinematografii.

Teksty w rodzaju „Ciemność, widzę ciemność, ciemność widzę” czy „Albert wychodzimy!” weszły na stałe do języka potocznego.

Mimo upływu lat „Seksmisja” nie traci na popularności, za każdym razem gromadząc przed telewizorami oddane grono widzów.

Pierwsza ekranizacja znanej książki dla dzieci w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego.

Adam Niezgódka z powodu trudności w szkole zostaje przez rodziców skierowany do tytułowej akademii, w której pod kierunkiem ekscentrycznego, ale i dobrotliwego profesora (P. Fronczewski), chłopcy uczą się czarodziejskich umiejętności.

Fabularyzowana antologia patriotycznych i satyrycznych piosenek okupacyjnych wpleciona w typowe sytuacje z życia wojennej stolicy.

Akcja filmu rozgrywa się od września 1939 roku po wyzwolenie Warszawy w 1945 roku.

Muzyk, Roman Tokarski, opowiada historię okupacji i swoje przeżycia młodemu żołnierzowi polskiemu, repatriantowi z Wielkiej Brytanii.

Ekranizacja powieści Marii Dąbrowskiej. Dwa pokolenia Niechciców zostały ukazane na tle przemian społeczeństwa polskiego w latach 1865-1914.

Zajęty przez Niemców Kaliniec w pośpiechu opuszczają mieszkańcy. Jest wśród nich Barbara Niechcic (Jadwiga Barańska). Zagubioną i bezradną odnajduje dawny znajomy, stary Żyd Szymszel i ofiaruje jej pomoc.

Po drodze Barbara wraca wspomnieniami do przeszłości - niespełnionej miłości do Józefa Toliboskiego (Karol Strasburger), małżeństwa z Bogumiłem Niechcicem (Jerzy Bińczycki) oraz przeżyć związanych z wychowaniem syna - Tomaszka (Kazimierz Mazur).

Pierwszą trójkę najchętniej oglądanych polskich filmów otwiera ekranizacja prozy Henryka Sienkiewicza w reżyserii Jerzego Hoffmana.

Lata 1656-1660, okres najazdu szwedzkiego na Polskę. Zaręczony z Oleńką Billewiczówną chorąży orszański Andrzej Kmicic opowiada się początkowo po stronie kolaborującego ze Szwedami potężnego rodu magnackiego Radziwiłłów.

Uznany przez szlachtę i narzeczoną za zdrajcę, zaczyna poniewczasie rozumieć, że Radziwiłłom chodzi nie o dobro ojczyzny, ale o własne interesy.

Aby odkupić winy porywa księcia Bogusława Radziwiłła, aby zawieźć zdrajcę przed oblicze króla Jana Kazimierza, ale ten ciężko rani Kmicica i ucieka.

Miejsce drugie również przypadło ekranizacji powieści Henryka Sienkiewicza.

Reżyserii podjął się zmarły w 2008 roku Władysław Ślesicki. Film stał się przebojem, a rodzima publiczność oszalała na punkcie odtwórczyni Nel, Moniki Roski, która na każdym kroku spotykała się z dowodami uwielbienia i sympatii.

"W pustyni i w puszczy" to opowieść o dwójce dzieci porwanych w Afryce przez handlarzy niewolników. Nastoletni Staś i młodziutka Nel pędzeni przez swoich oprawców przez bezdroża wspólnie stawiają czoło przeróżnym niebezpieczeństwom i przeszkodom.

I tym sposobem dotarliśmy do miejsca pierwszego. Filmem, który ściągnął do kin największą liczbę widzów, okazali się "Krzyżacy".

Ta pierwsza polska superprodukcja, zrealizowana kosztem ówczesnych 33 milionów złotych, miała premierę zaledwie 11 miesięcy po rozpoczęciu zdjęć (!), 15 lipca 1960 roku, dokładnie 550 lat od czasu bitwy pod Grunwaldem.

Zekranizowania poczytnej powieści Henryka Sienkiewicza podjął się Aleksander Ford.(ls/gk)